Works of Friar Ephrem from Kcynia (Stanisław Klawitter, 1894–1970) in the Collection of the Franciscan Museum in Rome

  • Cyprian Janusz Moryc The John Paul II Catholic University of Lublin, Faculty of Philosophy
Keywords: monastic paintings; Franciscan iconography; museum; artistic education

Abstract

The article is devoted to the work of the monastic artist Friar Ephrem Maria Klawitter, a Polish Capuchin, who acquired education in major European centres of the renewal of religious art. The works discussed here concern only the ones kept in the Franciscan Museum in Rome, which is merely a small part of the artist’s output. The aim of the article is the stylistic and iconographic analysis of the monastic painter’s works in the context of Franciscan iconography and the sudden cultural change at the turn of the 19th and 20th century, in which he actively took part. The author employed the methods used in interdisciplinary research, mainly stylistic and iconographic analysis of Roman works of Friar Klawitter, and afterwards confronted the results with a wide panorama of neo-Franciscan legend, which had captured, in the period concerned, the hearts and minds of writers, poets, art historians, musicians and artists themselves.

In the analysed works of Friar Ephrem, there are no examples of impersonal attitude and the reflection on the pictures and sculptures from the monastic museum, whose history and activity had also been exemplified, allowed to notice a high formal and iconographic level of all works. The artist remains faithful to hagiographic sources and monastery tradition, which he knows perfectly well, and at the same time he is open to new trends in art, which he got to know while in the Benedictine school in Beuron and in the centre of neo-Thomism in Leuven. The results of the analysis, limited to a group of chosen works, can be used for educational purposes and for further research on the monastic artists’ output as well as Franciscan religious culture in Poland and Europe.

References

Bednarek, Antoni. Franciszek z Asyżu wśród humanistów. Z dziejów recepcji postaci w XIX i XX wieku. Kalwaria Zebrzydowska: Calvarianum, 1986.

Benoist, Jacques. Le Sacré-Cœur de Montmartre: de 1870 à nos jours. Paris: Éditions ouvrières, 1992.

Brandstaetter, Roman. Krąg biblijny i franciszkański. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1981.

Brzozowski, Stanisław. List do O. Ortwina z 16 XII 1909. W Ostap Ortwin, Żywe fikcje. Studia o prozie, poezji i krytyce, (Pisma krytyczne Ostapa Ortwina 2), 357–358. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970.

Chesterton, Gilbert Keith. Święty Franciszek z Asyżu. Przeł. Artur Chojecki. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 2014. Oryg. Saint Francis of Assisi. Brewster, MA: Paraclete Press, 2013.

De Caro, Eugenio. „L’estetica di Paolo VI e il progetto di nuova evangelizzazione degli artisti”. Itinera. Rivista di filosofia e di teoria delle arti (2016), 11: 201–213. DOI: https://doi.org/10.13130/2039-9251/7430.

Dooren, Kees van. I Disegni del Museo Francescano di Roma. Catalogo III. Roma: Istituto storico dei cappuccini, 1998.

Dooren, Kees van. I Disegni del Museo Francescano di Roma. Inventario. Roma: Istituto storico dei cappuccini, 1999.

Franchi, Micheletti. Santa Croce. Firenze: Becocci, 2013.

Gadacz, Jan Ludwik. Słownik polskich kapucynów, t. 1. Wrocław: Wydawnictwo OO. Kapucynów, 1985.

Gemelli, Agostino. Franciszkanizm. Przeł. Walenty Józef Surmacz. Warszawa: Prowincjalat OO. Franciszkanów, 1988.

Genova, Giorgio di. Ugolino da Belluno. Affreschi graffiti d’arte sacra contemporanea 1969–2000. Bologna: Bora, 2001.

Gieben, Servus. Philip Galle’s engravings illustrating the life of Francis of Assisi. Rome: Capuchin Historical Institute, 1977.

Giorgi, Rosa. Francesco. Storie della vita del Santo. Milano: Electa, 2014.

Giuseppe Prezzolini — Ardengo Soffici. Carteggio I, 1907–1918. Red. Mario Richter. Roma: Edizioni di storia e letteratura, 1977.

Grzęda, Ewa. „Lato leśnych ludzi Marii Rodziewiczówny jako powieść edukacyjna”, w V Ogólnopolska Konferencja pt. „Las w kulturze polskiej”. Materiały z konferencji, Cisna, 19-21 maja 2006. Red. Wojciech Łysiak, 211–220. Poznań: Wydawnictwo Eco, 2007.

Guilloux, Fabien. Saint François d’Assise et l’ange musicien. Thème et variations iconographiques dans les collections du Museo francescano de Rome. Roma: Istituto storico dei Cappuccini, 2010.

Haake, Michał. „Św. Franciszek Jacka Malczewskiego i idea dionizyjskości”. Sacrum et Decorum 3 (2010): 58–79.

Herrmann-Fiore, Kristina. Paolo Veronese. La predica di saint’Antonio ai pesci. Roma: Galleria Borghese, 2001.

Il Museo Francescano. Catalogo. A cura di Pater Gerlach, Servus Gieben i Mariano D’Altari. Roma: Istituto storico dei Cappuccini, 1973.

Iriarte, Lázaro. Historia franciszkanizmu. Przeł. Józef Salezy Kafel, Andrzej Józef Zębik i Krystyna Kuklińska. Kraków: Serafin, 1998.

Kasprowicz, Jan, i Paweł Prusak. Stanisław Klawitter o. Efrem Maria à Kcynia, kapucyn (w dziewięćdziesiątą piątą rocznicę urodzin). Bydgoszcz: Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne, 1989.

Klaczko, Julian. Wędrówki włoskie, Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej, 2014.

Kolbuszewski, Jacek. „Nurt franciszkański w prozie młodopolskiej”. W Litteraria. Teoria literatury – Metodologia – Kultura – Humanistyka. Red. Jacek Kolbuszewski, 83–114. Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, 2010.

Kolbuszewski, Stanisław. „Żywe kamienie. Opowieść o duszach tułaczych”. W Romantyzm i modernizm. Studia o literaturze i kulturze. Red. Stanisław Kolbuszewski. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 1959.

Kudelska, Dorota. Dukt pisma i pędzla. Biografia intelektualna Jacka Malczewskiego. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2008.

Kudelska, Dorota. „Karola Lanckorońskiego Nieco o nowych robotach na Wawelu”, w Mit – Symbol – Mimesis. Studia z dziejów teorii i historii sztuki dedykowane Profesor Elżbiecie Wolickiej-Wolszleger. Red. Jacek Jaźwierski, Ryszard Kasperowicz, Małgorzata Kitowska- Łysiak i Marcin Pastwa. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2009.

Kurzej, Michał. „Beuronizacja lwowskiego kościoła benedyktynek”. W Sztuka Kresów Wschodnich. T. VII. Red. Andrzej Betlej i Anna Markiewicz, 117–140. Kraków: Oficyna Wydawnicza TEXT, 2012.

Kusiak, Franciszek. Święty Franciszek z Asyżu i kolekcjoner jego przedstawień. Pelplin: Bernardinum, 2009.

La chiesa e il Convento di San Francesco a Fiesole. Storia e itinerario. Red. Nicoletta Baldini i Laura Morelli. Firenze: Raggiaschi, 2015.

Leksykon duchowości franciszkańskiej. Red. Wacław Marian Michalczyk, Emil Kumka, Zenon Marian Styś i Kazimierz Synowczyk. Wyd. II. Kraków: Wydawnictwo „M”–Warszawa: Franciszkańskie Centrum dla Europy Wschodniej i Azji Północnej, 2016.

Lenz, Peter. Zur Ästhetik der Beuroner Schule. Beuron: Beuroner Kunstschule, 1865.

Lunghi, Elvio. „Il beato Duns Scoto e l’iconografia Francescana nella chiesa di San Francesco a Montefalco”. W Giovanni Duns Scoto: studi e ricerche nel VII centenario della sua morte. In onore di P. César Saco Alarcón. Red. Martín Carbajo Núñez, 455–471. Roma: Antonianum, 2008.

Maciejewska, Irena. „Franciszkanizm w poezji Młodej Polski”. W Problematyka religijna w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski. Red. Stanisław Fita. Lublin: TN KUL, 1993.

Marosz, Józef. „Stanisław Klawitter — o. Efrem Maria à Kcynia (1894–1970) w 100-lecie urodzin”. Pałuki 42 (1994), 139: 7.

Masłowski, Maciej. Malarski żywot Józefa Chełmońskiego. Warszawa: Bellona, 2014.

Muratow, Paweł. Obrazy Włoch. Toskania i Umbria. Przeł. Paweł Hertz. Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich, 2010

Niewiadomski, Eligiusz. Malarstwo polskie XIX i XX wieku. Warszawa: M. Arct, 1926.

Niezgoda, Cecylian. „«Kwestia franciszkańska»: z okazji 750-lecia śmierci św. Franciszka z Asyżu”. Collectanea Theologica 47 (1977), 2: 205–215.

Nowobilski, Józef A., i Jerzy Żmudziński. „Św. Brat Albert”. W Św. Brat Albert 1845–1916. Red. Józef Andrzej Nowobilski, 12–29. Kraków: Muzeum Archidiecezjalne Kardynała Karola Wojtyły, 2017.

Ochrona dziedzictwa kulturowego na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. Doświadczenie, stan obecny, perspektywy. Red. Sławomir Łaniecki. Bydgoszcz: Dom Wydawniczy „Margrafsen”, 2014. Bezpłatna publikacja elektroniczna, Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa, dostęp 26.05. 2017, http://kpbc.umk.pl/dlibra/doccontent?id=151469.

Odyniec, Antoni Edward. List do Juliana Korsaka z 11 IX 1832. W tenże. Listy z podróży. Lwów: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1937.

Okońska, Alicja. Poglądy Brata Alberta na sztukę. W Brat Albert. Życie i dzieło. Red. Alicja Okońska, 21–31. Warszawa: Novum, 1978.

Omilanowska, Małgorzata. „Między ostentacją a dewocją. Pomnik Najświętszego Serca Jezusowego przed pałacem Tyszkiewiczów w Połądze”. W Fides imaginem quaerens. Studia ofiarowane księdzu profesorowi Ryszardowi Knapińskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. Red. Aneta Kramiszewska, 259–272. Lublin: Werset, 2011.

Paciorkiewicz, Maurycy. „Poezja w życiu św. Franciszka z Assyżu. (Rzecz wygłoszona na uroczystej akademji ku czci św. Franciszka z Assyżu w Uniwersytecie lubelskim dn. 4 października 1926 r.)”. Przegląd Powszechny 44 (1927), 174 (kwiecień–maj–czerwiec): 3–19.

Paloscia, Tommaso. Accadde in Toscana: L’arte visiva dal 1915 al 1940. Milano: Libri del Bargello, 1991.

Pietrykowski, Tadeusz. Z przeszłości Kcyni: z okazji 666 rocznicy założenia miasta. Kcynia: Nakładem Magistratu Miasta Kcyni, 1928.

Piras, Antonella. La rappresentazione del paesaggio toscano nel Trecento. Firenze: Firenze University Press, 2012.

Pisma Adama Chmielowskiego (św. Brata Alberta) (1845-1916). Wyd. 2. Red. Alfons Schletz. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy, 2004.

Porębowicz, Edward. Święty Franciszek z Asyżu. Warszawa: Bronisław Natanson, 1899.

Prejs, Roland. „Malarstwo i rzeźba Stanisława Klawittera o. Efrema Marii z Kcyni”. Studia Franciszkańskie 5 (1992): 364–365. Red. Salezy Bogumił Tomczak i Teresa Otto.

Prezzolini, Giuseppe. „La teoria e l’arte di Beuron (cz. I: La teoria)”. Vita d’arte 2 (1908), 4: 216–217

Rudenko, Ołeh. „Wystawa liturgiczna we Lwowie 1909 roku wobec ówczesnej sztuki kościelnej”. Teka Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych — OL PAN 2 (2007): 53–64.

Russo, Raffaele. Il ciclo francescano nella chiesa del Gesù in Roma. Roma: Istituto storico dei Cappuccini, 2001.

Szmydki, Ryszard, i Marcelina Króżel. Ojciec Efrem Maria à Kcynia (Stanisław Klawitter) i jego związki z Belgią. W Ars omnia vincit: studia z dziejów sztuki i kultury artystycznej. Red. Agnieszka Bender i Małgorzata Kierczuk-Macieszko. Lublin: TN KUL, 2012, s. 429–434.

Św. Bonawentura, Życiorys większy św. Franciszka z Asyżu. W Wczesne źródła franciszkańskie. T. 1. Red. Józef Salezy Kafel, 238–334. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, 1981.

Św. Franciszek. „List do kustoszów”. W Pisma św. Franciszka z Asyżu. Red. Kajetan Ambrożkiewicz, Paulina Brzozowska i Maksymilian Macioszek, 204–208. Warszawa: Ojcowie Kapucyni, 1982.

Święty Franciszek Seraficki w pieśni. Red. i kom. Floryana z Haczowa. Kraków: Nakładem OO. Kapucynów, 1901.

Święty Franciszek w sztuce. Red. Maria Lipok-Bierwiaczonek i Jacek Dębski. Tychy: Muzeum Miejskie, 2009.

Św. Maksymilian Maria Kolbe, Garstka wspomnień o Rycerzu Niepokalanej. Rękopis. Grodno, 1923. Oryg. rkps AN, kopia Niepokalanów.pl, dostęp 26.05.2017, http://niepokalanow.pl/955-garstka-wspomnien-o-rycerzu-niepokalanej/.

Tatarowski, Lesław. Człowiek – Kultura – Sacrum. O „Chłopach” Reymonta. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2003.

Wegner, Helena. „Franciszek z Asyżu. VII. W ikonografii”. W Encyklopedia katolicka. T. 5, 434–445. Lublin: TN KUL, 1989.

Winiarek, Roman, i Jan Pasika. „Polonica”. Filatelista 14 (1967), (270): 57

Wojkiewicz, Rozalia. „Sonet siostrzany. Kinga i Johelet Kazimiery Zawistowskiej a Błogosławiona Salomea Stanisława Wyspiańskiego”. Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza, 5 (47) (2012): 195–196.

Wolańska, Joanna. „Kardynał Désiré-Joseph Mercier i ks. Karol Csesznák w malowidłach lwowskiej katedry ormiańskiej oraz początki ruchu liturgicznego we Lwowie w okresie międzywojennym”. W Fides ars scientia. Studia dedykowane pamięci Księdza Kanonika Augustyna Mednisa. Red. Andrzej Betlej i Józef Skrabski, 392–412. Tarnów: Muzeum Okręgowe, 2008.

Wolańska, Joanna. „Towarzystwo Świętego Łukasza w Krakowie i «Przyjaciel Sztuki Kościelnej»”. W Wojciech Bałus, Ewa Mikołajska, Jacek Urban i Joanna Wolańska. Sztuka sakralna Krakowa w wieku XIX. Cz. I, 39–87. Kraków: Universitas, 2004. (= Ars Vetus et Nova. Red. Wojciech Bałus, t. 12)

Zajączkowski, Ryszard. „Korespondencja między Józefem Wittlinem i Romanem Brandstaetterem”. Tematy i konteksty (2012), 2 (7): 151–173.

Published
2020-01-03
Section
Articles