Epistemic and Ethical Aspects of Theory of Personal Relations in The Primer of Metaphysics of Mieczysław Gogacz
Abstract
Professor Mieczysław Gogacz says that transcendental properties, through which we observe act of existence of being, serve as a fundament of the sole real relations which a personal being initiates towards other beings. Hence, we may conclude that—following the famous Leibniz’s formula—that transcendentals are the windows and door of being, while as „windows” we understand cognition and activities as „door”. This pattern is, as Gogacz claims, accomplished through existential relations, which are indicated by, in other words derive from, transcendental properties such as: love which is built on reality (res), faith built on property of truth (verum) and hope whose fundament we find in transcendental property of good (bonum). Presented approach has its consequences, for the most part in anthropological philosophy understood by Gogacz as metaphysics of man and in theory of knowledge and ethics, to what issue we would like to turn attention in this paper.
References
Andrzejuk, Artur, Dawid Lipski, Magdalena Płotka, i Michał Zembrzuski. Mieczysław Gogacz, Kraków: Ignatianum University Press, 2019.
Gilson, Étienne. Duch filozofii średniowiecznej. Tłum. Jan Rybałt. Warszawa: Pax, 1958.
Gilson, Étienne. Lingwistyka a filozofia. Tłum. Hanna Rosnerowa. Warszawa: Pax, 1975.
Gogacz, Mieczysław. „Bóg i mowa serca”. W Studia Philosophiae Christianae 24, nr 2 (1988): 91-100.
Gogacz, Mieczysław. Elementarz metafizyki, wyd. 4. Warszawa: Oficyna Wydawnicza NAVO, 2008.
Gogacz, Mieczysław. Ku etyce chronienia osób. Wokół podstaw etyki. Warszawa: Pallotinum, 1991.
Gogacz, Mieczysław. Mądrość buduje państwo. Człowiek i polityka. Rozważania filozoficzne i religijne. Niepokalanów: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, 1993.
Gogacz, Mieczysław. „Osoba jako byt jednostkowy”. W Opera Philosophorum Medii Aevi, t. 8: Subsystencja i osoba według św. Tomasza z Akwinu, red. Mieczysław Gogacz. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, 1987.
Gogacz, Mieczysław. Osoba zadaniem pedagogiki. Wykłady bydgoskie. Warszawa: Oficyna Wydawnicza NAVO, 1997.
Gogacz, Mieczysław. Podstawy wychowania. Niepokalanów: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, 1993.
Gogacz, Mieczysław. W kierunku tomizmu konsekwentnego. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2012.
Gogacz, Mieczysław. Wprowadzenie do etyki chronienia osób, wyd. 2. Warszawa: Oficyna Wydawnicza NAVO, 1997.
Gogacz, Mieczysław. „Współczesne interpretacje tomizmu”. Znak nr 113 (1963): 1339-1353.
Goszcz, Katarzyna, i Artur Andrzejuk. „Norma personalistyczna jako sposób ochrony osób w książce Miłość i odpowiedzialność Karola Wojtyły”. W Ochrona życia i zdrowia człowieka w nauczaniu Jana Pawła II, red. Jacek Czartoszewski. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2006, 185-191.
Klimski, Tadeusz, i Izabella Andrzejuk, red. Filozofia i mistyka. Wokół myśli Mieczysława Gogacza. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2012.
Pawlikowski, Tomasz. Prawda następstwem istnienia. Problem prawdy w interpretacji św. Tomasza z Akwinu. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2013.
Szyndler, Lech. „‘Mowa serca’ w ujęciu Mieczysława Gogacza”. Studia Philosophiae Christianae nr 2 (1996): 105-112.
Szyndler, Lech. „Wolność ludzka w perspektywie mowy serca jako zespołu poznawczych i pożądawczych działań człowieka”. W Wolność we współczesnej kulturze. Materiały V Światowego Kongresu Filozofii Chrześcijańskiej. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski, 1997, 501-512.
Szyndler, Lech. „Zagadnienie cnót intelektualnych w perspektywie ‘słowa serca’”, Studia Philosophiae Christianae nr 1 (1997): 41-52.
Szyndler, Lech. „Zagadnienie ‘słowa serca’ w ‘Scriptum super Libros Sententiarum’ św. Tomasza z Akwinu”. Edukacja filozoficzna nr 20 (1995), 203-212.
Thomas de Aquino, Summa theologiae, textum Leoninum Romae 1888, Editiones Paulinae, Romae 1962, I-II, q. 82, a. 1 i 2.
Wojtyła, Karol. Miłość i odpowiedzialność. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1986.
Zembrzuski Michał (recenzja). „Aleksander Lisowski, ‘Transcendentalia jako przejawy aktu istnienia bytu w metafizyce św. Tomasza z Akwinu’”. Rocznik Tomistyczny nr 6 (2017): 303-309.
Zembrzuski, Michał. Filozofia intelektu. Tomasza z Akwinu koncepcja intelektu możnościowego i czynnego. Warszawa: Liberi Libri, 2019.
