Istota i cele filozofii historii (przeł. Karol Barczyk)

Abstrakt

Oryginał: Robin George Collingwood, „The Nature and Aims of a Philosophy of History”,  w: Idem, Essays in the Philosophy of History (Austin: University of Texas Press, 1965), 34–56. Pierwotna publikacja: Proceedings of the Aristotelian Society, 25 (1925), Issue 1: 151–174. DOI: https://doi.org/10.1093/aristotelian/25.1.151

Niniejszy esej stanowi zbiór podstawowych poglądów brytyjskiego filozofa Robina George’a Collingwooda na cele i zadania nauk historycznych. Zawiera krytykę ujmowania historii jako dyscypliny dążącej do ustanowienia ogólnych, rządzących biegiem dziejów, praw oraz jako dyscypliny zmierzającej do odkrycia, realizowanego w dziejach, boskiego planu. Jest on próbą wykazania różnic między historią a filozofią historii, sztuką i nauką. Wyraża pogląd, że nie istnieje coś takiego jak czysty fakt historyczny, że nie jesteśmy w stanie, w sposób absolutny, poznać jakiegokolwiek faktu historycznego, mimo że wiedza o nim zwiększa się, oraz że myślenie historyczne bazuje na percepcji.

Konkluzją eseju jest myśl, że każdy historyk patrzy na przeszłość z własnego punktu widzenia, a więc źródła, z jakich korzysta, i wnioski, do jakich dochodzi, będą się znacząco różniły od źródeł i wniosków innych historyków, oraz myśl, że każde wydarzenie historyczne jest niewyczerpalne w tym sensie, że w rękach każdego nowego historyka przybiera inny kształt.