Przeobrażenia idei sprawiedliwości społecznej. Część II: Sprawiedliwość społeczna jako sprawiedliwość wyrównawcza
Słowa kluczowe:
etyka; filozofia polityki; sprawiedliwość; sprawiedliwość społeczna; sprawiedliwość wyrównawcza
Abstrakt
W latach 40 XIX wieku Luigi Taparelli i Antonio Rosmini wprowadzili do publicznego obiegu termin „sprawiedliwość społeczna”. Od tamtego czasu znaczenie tego pojęcia znacznie się poszerzyło. Literatura przedmiotu notuje liczne identyfikacje tego konceptu. W tej części wskazane zostały utożsamienia sprawiedliwości społecznej ze sprawiedliwością wyrównawczą (w odmianach: karzącej, naprawczej i wymiennej). Niektóre z tego rodzaju identyfikacji zakładają istnienie podmiotów kolektywnych. Występują one jako czasowe bądź przestrzenne grupy społeczne i kohorty.
Bibliografia
Arystoteles. Etyka nikomachejska. Przeł. Daniela Gromska. W: Arystoteles. Dzieła wszystkie. T. 5, 77–300. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996.
Arystoteles. Etyka wielka. Przeł. Witold Wróblewski. W: Arystoteles. Dzieła wszystkie. T. 5, 309–383. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996.
Barry, Brian. Why Social Justice Matters. Cambridge: Polity, 2005.
Becker, Gary Stanley. Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich. Przeł. Helena i Krzysztof Hagemejerowie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990.
Böhm-Bawerk, Eugen von. Kapitał i zysk z kapitału. Tom II. Przeł. Władysław Zawadzki. Kraków: Gebethner i Wolff, 1925.
Böhm-Bawerk, Eugen von. Teoria wyzysku. Przeł. Zygmunt Straszewicz. Warszawa: Wydawnictwo „Ligi Pracy”, 1920.
Buchanan, Allen. Justice, Legitimacy, and Self-Determination: Moral Foundations for International Law. Oxford: Oxford University Press, 2003.
Capeheart, Loretta, i Dragan Milovanovic. Social Justice: Theories, Issues, and Movements. London: Rutgers University Press, 2007.
Ceva, Emanuela, i Enzo Rossi, red. Justice, Legitimacy, and Diversity: Political Authority Between Realism and Moralism. New York: Routledge, 2013.
Chmieliński, Maciej. „Cele kary kryminalnej i czynniki ograniczające wymiar kary w oświeceniowych koncepcjach penologicznych”. Studia Prawno-Ekonomiczne 89 (2013): 34–48.
Lavalette, Michael, i Gerry Mooney, red. Class Struggle and Social Welfare. New York: Routledge, 2013.
Consedine, Jim. Sprawiedliwość naprawcza. Przywrócenie ładu społecznego. Przeł. Michał Wołodźko i Kacper Gradoń. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Edukacji Prawnej, 2004.
Fadul, Jose A. More Lessons in Chess and in Life. London: Lulu, 2009.
Fortin, Ernest L. „Natural Law and Social Justice”. W: Ernest L. Fortin. Classical Christianity and the Political Order: Reflections on the Theologico-political Problem. Red. Brian J. Benestad, 223–242. Lanham: Rowman & Litteffield, 1996.
Fowers, Blaine J. The Evolution of Ethics: Human Sociality and the Emergence of Ethical Mindedness. London: Palgrave Macmillan, 2015.
Gharajedaghi, Jamashid. Systems Thinking: Managing Chaos and Complexity: A Platform for Designing Business Architecture. Burlington: Elsevier, 2011.
Huerta de Soto, Jesus. Sprawiedliwość a efektywność. Przeł. Krzysztof Śledziński. Warszawa: Fijorr Publishing, 2010.
Jan XXIII. Mater et Magistra. NON POSSUMUS! Dostęp 14.01.2016. http://www.nonpossumus.pl/ encykliki/Jan_XXIII/mater_et_magistra/II.php.
Jankowska, Anna. „Marksizm a filozofia sprawiedliwości: perswazyjna definicja sprawiedliwości a praktyka społeczna”. Etyka 19 (1981).
Kant, Immanuel. Metaphysik der Sitten. Berlin: L. Heimann, 1893.
Kaufman, Bruce E. „Economic analysis of labor markets and labor law: an institutional/industrial relations perspective”. W: Research Handbook on the Economics of Labor and Employment Law. Red. Michael L. Wachter, Cynthia L. Estlund, 52–104. Cheltenham: Edward Elgar Publishing, 2012.
Kirk, Russell. Przyszłość konserwatyzmu. Przeł. Borys Walczyna . Warszawa: Prohibita 2012.
Kowalczyk, Stanisław. „Państwo a problem sprawiedliwości społecznej”. Annales. Etyka w życiu gospodarczym 12 (2009), nr 1: 171–178.
Lee, John R. Is “Social Justice” Justice? A Thomistic Argument for “Social Persons” as the Proper Subjects of the Virtue of Social Justice. Ann Arbor: ProQuest, 2008.
Marks, Karol. Kapitał. T. I. Przekład zbiorowy. Warszawa: Hachette, 2010.
Marks, Karol. „Krytyka Programu Gotajskiego”. Przeł. Antoni Bal. W: Karol Marks i Fryderyk Engels. Dzieła. T. 19, 13–38. Warszawa: Książka i Wiedza, 1972.
Maryniarczyk, Andrzej. „O właściwą miarę sprawiedliwego działania”. W: Sprawiedliwość — idee a rzeczywistość. Red. Piotr Jaroszyński i Mieczysław Albert Krąpiec, 15-25. Lublin: Fundacja „Lubelska Szkoła Filozofii Chrześcijańskiej”, 2009.
Mau, Steffen, i Benjamin Veghte. „Introduction: Social Justice, Legitimacy and the Welfare State”. W: Social Justice, Legitimacy and the Welfare State. Red. Steffen Mau i Benjamin Veghte, 1–16. Aldershot: Ashgate Publishing, 2007.
Messner, Johann. „Zum Begriff der sozialen Gerechtigkeit”. W: Die soziale Frage und der Katholizismus. Die soziale Frage und der Katholizismus. Festschrift zum 40jährigen Jubiläum der Enzyklika « Rerum Novarum ». Veröffentlichungen der Sektion für Sozial- und Wirtschaftswissenschaft der Görres-Gesellschaft, 416–435. Paderborn: F. Schöningh, 1931.
Minogue, Kenneth. „Social Justice and the Metaphor of Gaps”. Krakowskie Studia Międzynarodowe 2008, nr 1: 61–68.
Mosley, Albert G., i Nicholas Capaldi. Affirmative Action: Social Justice or Unfair Preference? Lanham: Rowman & Littleffield, 1996.
Muhler, Emil. Die Idee des gerechten Lohnes nach katholischer Auffassung mit besonderer Berücksichtigung des Familienlohnes. München: Kommissionsverlag Buch. Leohaus, 1924.
Mukherjee, Ramkrishna. Classification in Social Research: A Critique and Revision of the Free Will Defense in Theodicy. Albany: SUNY Press, 1983.
Novak, Michael. „Hayek: Practitioner of Social Justice”. W: Michael Novak. Three in One: Essays on Democratic Capitalism, 1976-2000. Red. Edward W. Younkins, 119–141. Lanham: Rowman & Littlefield, 2001.
Peczenik, Aleksander. „Dogmatyka prawa, sprawiedliwość i system”. W: Studia z filozofii prawa. Red. Jerzy Stelmach, 135–148. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2001.
Peffer, Rodney G. Marxism, Morality, and Social Justice. Princeton: Princeton University Press, 2014.
Pesch, Heinrich. Christliche Gesellschaftsordnung. Freiburg: Herder, 1893.
Pesch, Heinrich. Ethics and the National Economy. Przeł. z niemieckiego na angielski Rupert Ederer. Manila: Divine Word Publications, 1988.
Pius XI, Quadragesimo Anno, MOP – Miedzynarodowa Organizacja Pracy. Dostęp 23. 11. 2015. http://www.mop.pl/doc/html/encykliki/Quadragesimo%20anno.htm.
Platon. Gorgiasz. Przeł. Władysław Witwicki. Kęty: Antyk, 1999.
Platon. Państwo. Przeł. Władysław Witwicki. Warszawa: Alfa, 1994.
Płatek, Monika, i Michał Fajst, red. Sprawiedliwość naprawcza. Idea. Teoria. Praktyka. Warszawa: Liber, 2005.
Płatek, Monika. „Teoria sprawiedliwości naprawczej”. W: Sprawiedliwość naprawcza. Idea. Teoria. Praktyka. Red. Monika Płatek i Michał Fajst, 71–107. Warszawa: Liber, 2005.
Rouche, Michel. „Wczesne średniowiecze w zachodniej Europie”. W: Historia życia prywatnego. t. 1: Od Cesartwa Rzymskiego do roku tysięcznego. Red. Philippe Ariès i Georges Duby. Przeł. Krystyna Arustowicz i Maria Rostworowska, 437–584. Wrocław: Ossolineum, 2005.
Shields, Leo William. The History and Meaning of the Term Social Justice. Notre Dame, Ind.: University of Notre Dame, 1941.
Stoiński, Andrzej. Idea sprawiedliwości społecznej. Wstępna klasyfikacja znaczeń. Olsztyn: Wydawnictwo UWM, 2017.
Tarasiewicz, Paweł. Marksistowska koncepcja sprawiedliwości. W: Sprawiedliwość – idee a rzeczywistość. Red. Piotr Jaroszyński i Mieczysław Albert Krąpiec, 107–122. Lublin: Fundacja „Lubelska Szkoła Filozofii Chrześcijańskiej”, 2009.
Tocqueville, Alexis de. Dawny ustrój i rewolucja. Przeł. Hanna Szumańska-Grossowa. Warszawa: Aletheia, 2005.
Waleszczuk, Zbigniew. „System solidaryzmu Heinricha Pescha”. Perspectiva 6 (2007), nr 1: 156–191.
Wesoły, Waldemar. „Sprawiedliwość w nauczaniu Kościoła katolickiego”. Studia Warmińskie 47 (2010): 281–305.
Wolterstorff, Nicholas. Justice in Love. Cambridge: Wm.B. Eerdmans Publishing, 2015.
Wróbel, Piotr. „Postulat sprawiedliwości społecznej a idea sprawiedliwości”. Studia Socialia Cracoviensia 5 (2013), nr 1: 135–150.
Żyro, Emilia. „Aksjologiczna treść pojęcia sprawiedliwości w poglądach Karola Marksa”. Etyka 1 (1966): 191–217.
Arystoteles. Etyka wielka. Przeł. Witold Wróblewski. W: Arystoteles. Dzieła wszystkie. T. 5, 309–383. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996.
Barry, Brian. Why Social Justice Matters. Cambridge: Polity, 2005.
Becker, Gary Stanley. Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich. Przeł. Helena i Krzysztof Hagemejerowie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990.
Böhm-Bawerk, Eugen von. Kapitał i zysk z kapitału. Tom II. Przeł. Władysław Zawadzki. Kraków: Gebethner i Wolff, 1925.
Böhm-Bawerk, Eugen von. Teoria wyzysku. Przeł. Zygmunt Straszewicz. Warszawa: Wydawnictwo „Ligi Pracy”, 1920.
Buchanan, Allen. Justice, Legitimacy, and Self-Determination: Moral Foundations for International Law. Oxford: Oxford University Press, 2003.
Capeheart, Loretta, i Dragan Milovanovic. Social Justice: Theories, Issues, and Movements. London: Rutgers University Press, 2007.
Ceva, Emanuela, i Enzo Rossi, red. Justice, Legitimacy, and Diversity: Political Authority Between Realism and Moralism. New York: Routledge, 2013.
Chmieliński, Maciej. „Cele kary kryminalnej i czynniki ograniczające wymiar kary w oświeceniowych koncepcjach penologicznych”. Studia Prawno-Ekonomiczne 89 (2013): 34–48.
Lavalette, Michael, i Gerry Mooney, red. Class Struggle and Social Welfare. New York: Routledge, 2013.
Consedine, Jim. Sprawiedliwość naprawcza. Przywrócenie ładu społecznego. Przeł. Michał Wołodźko i Kacper Gradoń. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Edukacji Prawnej, 2004.
Fadul, Jose A. More Lessons in Chess and in Life. London: Lulu, 2009.
Fortin, Ernest L. „Natural Law and Social Justice”. W: Ernest L. Fortin. Classical Christianity and the Political Order: Reflections on the Theologico-political Problem. Red. Brian J. Benestad, 223–242. Lanham: Rowman & Litteffield, 1996.
Fowers, Blaine J. The Evolution of Ethics: Human Sociality and the Emergence of Ethical Mindedness. London: Palgrave Macmillan, 2015.
Gharajedaghi, Jamashid. Systems Thinking: Managing Chaos and Complexity: A Platform for Designing Business Architecture. Burlington: Elsevier, 2011.
Huerta de Soto, Jesus. Sprawiedliwość a efektywność. Przeł. Krzysztof Śledziński. Warszawa: Fijorr Publishing, 2010.
Jan XXIII. Mater et Magistra. NON POSSUMUS! Dostęp 14.01.2016. http://www.nonpossumus.pl/ encykliki/Jan_XXIII/mater_et_magistra/II.php.
Jankowska, Anna. „Marksizm a filozofia sprawiedliwości: perswazyjna definicja sprawiedliwości a praktyka społeczna”. Etyka 19 (1981).
Kant, Immanuel. Metaphysik der Sitten. Berlin: L. Heimann, 1893.
Kaufman, Bruce E. „Economic analysis of labor markets and labor law: an institutional/industrial relations perspective”. W: Research Handbook on the Economics of Labor and Employment Law. Red. Michael L. Wachter, Cynthia L. Estlund, 52–104. Cheltenham: Edward Elgar Publishing, 2012.
Kirk, Russell. Przyszłość konserwatyzmu. Przeł. Borys Walczyna . Warszawa: Prohibita 2012.
Kowalczyk, Stanisław. „Państwo a problem sprawiedliwości społecznej”. Annales. Etyka w życiu gospodarczym 12 (2009), nr 1: 171–178.
Lee, John R. Is “Social Justice” Justice? A Thomistic Argument for “Social Persons” as the Proper Subjects of the Virtue of Social Justice. Ann Arbor: ProQuest, 2008.
Marks, Karol. Kapitał. T. I. Przekład zbiorowy. Warszawa: Hachette, 2010.
Marks, Karol. „Krytyka Programu Gotajskiego”. Przeł. Antoni Bal. W: Karol Marks i Fryderyk Engels. Dzieła. T. 19, 13–38. Warszawa: Książka i Wiedza, 1972.
Maryniarczyk, Andrzej. „O właściwą miarę sprawiedliwego działania”. W: Sprawiedliwość — idee a rzeczywistość. Red. Piotr Jaroszyński i Mieczysław Albert Krąpiec, 15-25. Lublin: Fundacja „Lubelska Szkoła Filozofii Chrześcijańskiej”, 2009.
Mau, Steffen, i Benjamin Veghte. „Introduction: Social Justice, Legitimacy and the Welfare State”. W: Social Justice, Legitimacy and the Welfare State. Red. Steffen Mau i Benjamin Veghte, 1–16. Aldershot: Ashgate Publishing, 2007.
Messner, Johann. „Zum Begriff der sozialen Gerechtigkeit”. W: Die soziale Frage und der Katholizismus. Die soziale Frage und der Katholizismus. Festschrift zum 40jährigen Jubiläum der Enzyklika « Rerum Novarum ». Veröffentlichungen der Sektion für Sozial- und Wirtschaftswissenschaft der Görres-Gesellschaft, 416–435. Paderborn: F. Schöningh, 1931.
Minogue, Kenneth. „Social Justice and the Metaphor of Gaps”. Krakowskie Studia Międzynarodowe 2008, nr 1: 61–68.
Mosley, Albert G., i Nicholas Capaldi. Affirmative Action: Social Justice or Unfair Preference? Lanham: Rowman & Littleffield, 1996.
Muhler, Emil. Die Idee des gerechten Lohnes nach katholischer Auffassung mit besonderer Berücksichtigung des Familienlohnes. München: Kommissionsverlag Buch. Leohaus, 1924.
Mukherjee, Ramkrishna. Classification in Social Research: A Critique and Revision of the Free Will Defense in Theodicy. Albany: SUNY Press, 1983.
Novak, Michael. „Hayek: Practitioner of Social Justice”. W: Michael Novak. Three in One: Essays on Democratic Capitalism, 1976-2000. Red. Edward W. Younkins, 119–141. Lanham: Rowman & Littlefield, 2001.
Peczenik, Aleksander. „Dogmatyka prawa, sprawiedliwość i system”. W: Studia z filozofii prawa. Red. Jerzy Stelmach, 135–148. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2001.
Peffer, Rodney G. Marxism, Morality, and Social Justice. Princeton: Princeton University Press, 2014.
Pesch, Heinrich. Christliche Gesellschaftsordnung. Freiburg: Herder, 1893.
Pesch, Heinrich. Ethics and the National Economy. Przeł. z niemieckiego na angielski Rupert Ederer. Manila: Divine Word Publications, 1988.
Pius XI, Quadragesimo Anno, MOP – Miedzynarodowa Organizacja Pracy. Dostęp 23. 11. 2015. http://www.mop.pl/doc/html/encykliki/Quadragesimo%20anno.htm.
Platon. Gorgiasz. Przeł. Władysław Witwicki. Kęty: Antyk, 1999.
Platon. Państwo. Przeł. Władysław Witwicki. Warszawa: Alfa, 1994.
Płatek, Monika, i Michał Fajst, red. Sprawiedliwość naprawcza. Idea. Teoria. Praktyka. Warszawa: Liber, 2005.
Płatek, Monika. „Teoria sprawiedliwości naprawczej”. W: Sprawiedliwość naprawcza. Idea. Teoria. Praktyka. Red. Monika Płatek i Michał Fajst, 71–107. Warszawa: Liber, 2005.
Rouche, Michel. „Wczesne średniowiecze w zachodniej Europie”. W: Historia życia prywatnego. t. 1: Od Cesartwa Rzymskiego do roku tysięcznego. Red. Philippe Ariès i Georges Duby. Przeł. Krystyna Arustowicz i Maria Rostworowska, 437–584. Wrocław: Ossolineum, 2005.
Shields, Leo William. The History and Meaning of the Term Social Justice. Notre Dame, Ind.: University of Notre Dame, 1941.
Stoiński, Andrzej. Idea sprawiedliwości społecznej. Wstępna klasyfikacja znaczeń. Olsztyn: Wydawnictwo UWM, 2017.
Tarasiewicz, Paweł. Marksistowska koncepcja sprawiedliwości. W: Sprawiedliwość – idee a rzeczywistość. Red. Piotr Jaroszyński i Mieczysław Albert Krąpiec, 107–122. Lublin: Fundacja „Lubelska Szkoła Filozofii Chrześcijańskiej”, 2009.
Tocqueville, Alexis de. Dawny ustrój i rewolucja. Przeł. Hanna Szumańska-Grossowa. Warszawa: Aletheia, 2005.
Waleszczuk, Zbigniew. „System solidaryzmu Heinricha Pescha”. Perspectiva 6 (2007), nr 1: 156–191.
Wesoły, Waldemar. „Sprawiedliwość w nauczaniu Kościoła katolickiego”. Studia Warmińskie 47 (2010): 281–305.
Wolterstorff, Nicholas. Justice in Love. Cambridge: Wm.B. Eerdmans Publishing, 2015.
Wróbel, Piotr. „Postulat sprawiedliwości społecznej a idea sprawiedliwości”. Studia Socialia Cracoviensia 5 (2013), nr 1: 135–150.
Żyro, Emilia. „Aksjologiczna treść pojęcia sprawiedliwości w poglądach Karola Marksa”. Etyka 1 (1966): 191–217.
Opublikowane
2019-03-22
Numer
Dział
Artykuły
Copyright (c) 2018 Roczniki Filozoficzne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
