Przeobrażenia idei sprawiedliwości społecznej. Część I: Sprawiedliwość społeczna jako sprawiedliwość ogólna i rozdzielcza
Słowa kluczowe:
etyka; filozofia polityki; sprawiedliwość społeczna; sprawiedliwość ogólna; sprawiedliwość rozdzielcza
Abstrakt
W latach 40. XIX wieku Luigi Taparelli i Antonio Rosmini wprowadzili do publicznego obiegu termin „sprawiedliwość społeczna”. Od tamtego czasu znaczenie tego pojęcia znacznie się poszerzyło. Literatura przedmiotu notuje liczne identyfikacje tego konceptu. Niniejszy tekst koncentruje się na wskazaniu kilku jego ujęć. Autor, w siłą rzeczy skrótowo zaprezentowanych analizach, stara się pokazać specyfikę poszczególnych rodzajów znaczeń nadawanych „sprawiedliwości społecznej”. Sprawiedliwość społeczna będąca przedmiotem analizy w tym artykule utożsamiana jest ze sprawiedliwością ogólną (prawną) i rozdzielczą.
Bibliografia
Arystoteles. Etyka nikomachejska. Przeł. Daniela Gromska. W: Arystoteles. Dzieła wszystkie. T. 5, 77–300. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996.
Arystoteles. Etyka wielka. Przeł. Witold Wróblewski. W: Arystoteles. Dzieła wszystkie. T. 5, 309–383. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996.
Arystoteles. Polityka. Przeł. Ludwik Piotrowicz. Wrocław: Ossolineum, DeAgostini, 2005.
Barry, Brian. Theories of Justice. Vol. 1. Berkeley: University of California Press, 1989.
Barry, Brian. Why Social Justice Matters. Cambridge: Polity, 2005.
Bastiat, Frédéric. „Prawo”. W: Frédéric Bastiat. Dzieła zebrane. T. 1. Przeł. Piotr Toboła- Pertkiewicz, 59–106. Warszawa: Prohibita, 2009.
Boucher, David, i Paul Kelly. Introduction. W: Perspectives on Social Justice: From Hume to Walzer. Red. David Boucher i Paul Kelly, 1–16. London: Routledge, 2005.
Buchanan, Allan. „A Critique of Justice as Reciprocity”. W: Contemporary Political Theory: A Reader. Red. Colin Farrelly, 99–106. London: SAGE Publications, 2004.
Chafuen, Alejandro A. Wiara i wolność. Myśl ekonomiczna późnych scholastyków. Przeł. Kinga i Krzysztof Koehlerowie oraz Borys Walczyna, Warszawa: Arwil, 2007.
Cyceron. O państwie. Przeł. Iwona Żółtowska. Warszawa: Hachette, 2010.
Cyceron. O prawach. Przeł. Iwona Żółtowska. Warszawa: Hachette, 2010.
Femia, Joseph. „Pareto and the critique of justice”. W: Perspectives on Social Justice: From Hume to Walzer. Red. David Boucher i Paul Kelly, 67–79. London: Routledge, 2005.
Fici, Antonio. „An Introduction to Cooperative Law”. W: International Handbook of Cooperative Law. Red. Dante Cracogna, Antonio Fici i Hagen Henrÿ, 3–62. New York: Springer, 2013.
Fleischacker, Samuel. A Short History of Distributive Justice. London: Harvard University Press, 2004.
Fleischacker, Samuel. On Adam Smith’s “Wealth of Nations”. Princeton: Princeton University Press, 2009.
Frankena, William K. The Concept of Social Justice. W: Social Justice. Red. Richard B. Brandt, 1–29. Englewood Cliffs: Prentice Hall, 1962.
Hart, Herbert Lionel Adolphus. Pojęcie prawa. Przeł. Jan Woleński. Warszawa: PWN, 1998.
Hayek, Friedrich August von. Law, Legislation and Liberty. Vol. 2: The Mirage of Social Justice. Chicago: University of Chicago Press, 1978.
Hollenbach, David. The Common Good and Christian Ethics. Cambridge: Cambridge University Press, 2002.
Jouvenel, Bertrand de. The Ethics of Redistribution. Indianapolis, Ind.: Liberty Fund, 1990.
Kant, Immanuel. Metaphysik der Sitten. Berlin: L. Heimann, 1893.
Kirk, Russell. Przyszłość konserwatyzmu. Przeł. Borys Walczyna. Warszawa: Prohibita, 2012.
Krucina, Jan. Dobro wspólne. Teoria i jej zastosowanie. Wrocław: Wrocławska Księgarnia Archidiecezjalna, 1972.
Kwaśnicki, Witold. Historia myśli liberalnej. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2000.
Marechal, Sylvain, i François Noël Babeuf. Manifesto of the Equals. Marxiste Internet Archive. Dostęp 28.10.2016. https://www.marxists.org/history/france/revolution/conspiracy -equals/1796/manifesto.htm.
Maryniarczyk, Andrzej. „O właściwą miarę sprawiedliwego działania”. W: Sprawiedliwość — idee a rzeczywistość. Red. Piotr Jaroszyński i Mieczysław Albert Krąpiec, 15–25. Lublin: Fundacja „Lubelska Szkoła Filozofii Chrześcijańskiej”, 2009.
Miller, David. Principles of Social Justice. Londyn: Harvard University Press, 1999.
Muhler, Emil. Die Idee des gerechten Lohnes nach katholischer Auffassung mit besonderer Berücksichtigung des Familienlohnes. München: Kommissionsverlag Buch. Leohaus, 1924.
Novak, Michael. Three in One: Essays on Democratic Capitalism, 1976-2000. Red. Edward W. Younkins. Lanham: Rowman & Littlefield, 2001.
Nozick, Robert. Anarchia, państwo i utopia. Przeł. Paweł Maciejko i Michał Szczubiałka. Warszawa: Aletheia, 2010.
O’Boyle, Edward. „Personalist Economics, Justice, and the Law”. W: Law and economics: Alternative Economic Approaches to Legal and Regulatory Issues. Red. Margaret Oppenheimer i Nicholas Mercuro, 230–256. New York: Routledge, 2015.
Orton, William A. The Economic Role of the State. Chicago: University of Chicago Press, 1950.
Oziewicz, Marek C. Justice in Young Adult Speculative Fiction: A Cognitive Reading. New York: Routledge, 2015.
Pipkin, Charles Wooten. The Idea of Social Justice: A Study of Legislation and Administration and the Labor Movement in England and France Between 1900 and 1926. New York: Macmillan Co., 1927.
Platon. Państwo. Przeł. Władysław Witwicki. Warszawa: Alfa, 1994.
Pottier, Antoine. „De Jure et Justitia”. Revue néo-scolastique 11 (1904), No. 42: 223–228.
Radbruch, Gustaw. Zarys filozofii prawa. Przeł. Czesław Znamierowski. Kraków: Księgarnia Powszechna, 1938.
Rawls, John. Political Liberalism. New York: Columbia University Press, 1993.
Rawls, John. A Theory of Justice. Cambridge: Harvard University Press, 1999.
Riley, Donna M. Engineering and Social Justice. San Rafael: Morgan & Claypool, 2008.
Rodziński, Adam. Osoba, moralność, kultura. Lublin: RW KUL, 1989.
Rosmini-Serbati, Antonio. La Costituzione secondo la giustizia sociale con un’appendice sull’ unità d'Italia. Milano: Tipografia di Giuseppe Redaelli, 1848.
Sepczyńska, Dorota. Libertarianizm. Mało znane dzieje pojęcia zakończone próbą definicji. Olsztyn: Wydawnictwo UW-M, 2013.
Shields, Leo William. The History and Meaning of the Term Social Justice. Notre Dame, Ind.: University of Notre Dame, 1941.
Skorupka, Jerzy. O sprawiedliwości procesu karnego. Warszawa: Wolters Kluwer, 2013.
Spence, Thomas, i William Ogilvie, red. The Pioneers of Land Reform. London: G. Bell and Sons, 1920.
Stoiński, Andrzej. Idea sprawiedliwości społecznej. Wstępna klasyfikacja znaczeń. Olsztyn: Wydawnictwo UWM, 2017.
Szlachta, Bogdan. „Idea ‘sprawiedliwości’”. Wielość znaczeń. W: Sprawiedliwość w kulturze Europejskiej. Red. Wojciech Kaute, Tomasz Słupik i Agnieszka Turoń, 13–18. Katowice: Remar, 2011.
Św. Tomasz z Akwinu. Suma teologiczna w skrócie. Przeł. i skrótu dokonał Feliks W. Bednarski. Warszawa: Antyk, 2002.
Taparelli d’Azeglio, Luigi. Saggio teoretico di diritto naturale appoggiato sul fatto. Palermo: Stamperia d’Antonio Muratori, 1840.
Vlastos, Gregory. „The Theory of Social Justice in the Polis in Plato’s Republic”. W: Interpretations of Plato: a Swarthmore Symposium. Red. Helen North, 1–40. Leiden: Brill, 1977.
Walzer, Michael. Sfery sprawiedliwości. Obrona pluralizmu i równości. Przeł. Michał Szczubiałka. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2007.
Woroniecki, Jacek. Katolicka etyka wychowawcza II/2. Lublin: RW KUL, 1986.
Yadav, Sushma. „Dr. B. R. Ambedkar and the Vision of Social Justice”. W: Socio-economic and Political Vision of Dr. B.R. Ambedkar. Red. Sudisht Narayan Mishra, 179–199. New Delhi: Concept Publishing Company, 2010.
Zajadło, Jerzy. „Ius a Lex”. W: Łacińska terminologia prawnicza. Red. Jerzy Zajadło, 15–18. Warszawa: Wolters Kluwer, 2012.
Zamagni, Stefano, i Vera Zamagni. Cooperative Enterprise: Facing the Challenge of Globalization. Cheltenham: Edward Elgar Publishing, 2010.
Arystoteles. Etyka wielka. Przeł. Witold Wróblewski. W: Arystoteles. Dzieła wszystkie. T. 5, 309–383. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996.
Arystoteles. Polityka. Przeł. Ludwik Piotrowicz. Wrocław: Ossolineum, DeAgostini, 2005.
Barry, Brian. Theories of Justice. Vol. 1. Berkeley: University of California Press, 1989.
Barry, Brian. Why Social Justice Matters. Cambridge: Polity, 2005.
Bastiat, Frédéric. „Prawo”. W: Frédéric Bastiat. Dzieła zebrane. T. 1. Przeł. Piotr Toboła- Pertkiewicz, 59–106. Warszawa: Prohibita, 2009.
Boucher, David, i Paul Kelly. Introduction. W: Perspectives on Social Justice: From Hume to Walzer. Red. David Boucher i Paul Kelly, 1–16. London: Routledge, 2005.
Buchanan, Allan. „A Critique of Justice as Reciprocity”. W: Contemporary Political Theory: A Reader. Red. Colin Farrelly, 99–106. London: SAGE Publications, 2004.
Chafuen, Alejandro A. Wiara i wolność. Myśl ekonomiczna późnych scholastyków. Przeł. Kinga i Krzysztof Koehlerowie oraz Borys Walczyna, Warszawa: Arwil, 2007.
Cyceron. O państwie. Przeł. Iwona Żółtowska. Warszawa: Hachette, 2010.
Cyceron. O prawach. Przeł. Iwona Żółtowska. Warszawa: Hachette, 2010.
Femia, Joseph. „Pareto and the critique of justice”. W: Perspectives on Social Justice: From Hume to Walzer. Red. David Boucher i Paul Kelly, 67–79. London: Routledge, 2005.
Fici, Antonio. „An Introduction to Cooperative Law”. W: International Handbook of Cooperative Law. Red. Dante Cracogna, Antonio Fici i Hagen Henrÿ, 3–62. New York: Springer, 2013.
Fleischacker, Samuel. A Short History of Distributive Justice. London: Harvard University Press, 2004.
Fleischacker, Samuel. On Adam Smith’s “Wealth of Nations”. Princeton: Princeton University Press, 2009.
Frankena, William K. The Concept of Social Justice. W: Social Justice. Red. Richard B. Brandt, 1–29. Englewood Cliffs: Prentice Hall, 1962.
Hart, Herbert Lionel Adolphus. Pojęcie prawa. Przeł. Jan Woleński. Warszawa: PWN, 1998.
Hayek, Friedrich August von. Law, Legislation and Liberty. Vol. 2: The Mirage of Social Justice. Chicago: University of Chicago Press, 1978.
Hollenbach, David. The Common Good and Christian Ethics. Cambridge: Cambridge University Press, 2002.
Jouvenel, Bertrand de. The Ethics of Redistribution. Indianapolis, Ind.: Liberty Fund, 1990.
Kant, Immanuel. Metaphysik der Sitten. Berlin: L. Heimann, 1893.
Kirk, Russell. Przyszłość konserwatyzmu. Przeł. Borys Walczyna. Warszawa: Prohibita, 2012.
Krucina, Jan. Dobro wspólne. Teoria i jej zastosowanie. Wrocław: Wrocławska Księgarnia Archidiecezjalna, 1972.
Kwaśnicki, Witold. Historia myśli liberalnej. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2000.
Marechal, Sylvain, i François Noël Babeuf. Manifesto of the Equals. Marxiste Internet Archive. Dostęp 28.10.2016. https://www.marxists.org/history/france/revolution/conspiracy -equals/1796/manifesto.htm.
Maryniarczyk, Andrzej. „O właściwą miarę sprawiedliwego działania”. W: Sprawiedliwość — idee a rzeczywistość. Red. Piotr Jaroszyński i Mieczysław Albert Krąpiec, 15–25. Lublin: Fundacja „Lubelska Szkoła Filozofii Chrześcijańskiej”, 2009.
Miller, David. Principles of Social Justice. Londyn: Harvard University Press, 1999.
Muhler, Emil. Die Idee des gerechten Lohnes nach katholischer Auffassung mit besonderer Berücksichtigung des Familienlohnes. München: Kommissionsverlag Buch. Leohaus, 1924.
Novak, Michael. Three in One: Essays on Democratic Capitalism, 1976-2000. Red. Edward W. Younkins. Lanham: Rowman & Littlefield, 2001.
Nozick, Robert. Anarchia, państwo i utopia. Przeł. Paweł Maciejko i Michał Szczubiałka. Warszawa: Aletheia, 2010.
O’Boyle, Edward. „Personalist Economics, Justice, and the Law”. W: Law and economics: Alternative Economic Approaches to Legal and Regulatory Issues. Red. Margaret Oppenheimer i Nicholas Mercuro, 230–256. New York: Routledge, 2015.
Orton, William A. The Economic Role of the State. Chicago: University of Chicago Press, 1950.
Oziewicz, Marek C. Justice in Young Adult Speculative Fiction: A Cognitive Reading. New York: Routledge, 2015.
Pipkin, Charles Wooten. The Idea of Social Justice: A Study of Legislation and Administration and the Labor Movement in England and France Between 1900 and 1926. New York: Macmillan Co., 1927.
Platon. Państwo. Przeł. Władysław Witwicki. Warszawa: Alfa, 1994.
Pottier, Antoine. „De Jure et Justitia”. Revue néo-scolastique 11 (1904), No. 42: 223–228.
Radbruch, Gustaw. Zarys filozofii prawa. Przeł. Czesław Znamierowski. Kraków: Księgarnia Powszechna, 1938.
Rawls, John. Political Liberalism. New York: Columbia University Press, 1993.
Rawls, John. A Theory of Justice. Cambridge: Harvard University Press, 1999.
Riley, Donna M. Engineering and Social Justice. San Rafael: Morgan & Claypool, 2008.
Rodziński, Adam. Osoba, moralność, kultura. Lublin: RW KUL, 1989.
Rosmini-Serbati, Antonio. La Costituzione secondo la giustizia sociale con un’appendice sull’ unità d'Italia. Milano: Tipografia di Giuseppe Redaelli, 1848.
Sepczyńska, Dorota. Libertarianizm. Mało znane dzieje pojęcia zakończone próbą definicji. Olsztyn: Wydawnictwo UW-M, 2013.
Shields, Leo William. The History and Meaning of the Term Social Justice. Notre Dame, Ind.: University of Notre Dame, 1941.
Skorupka, Jerzy. O sprawiedliwości procesu karnego. Warszawa: Wolters Kluwer, 2013.
Spence, Thomas, i William Ogilvie, red. The Pioneers of Land Reform. London: G. Bell and Sons, 1920.
Stoiński, Andrzej. Idea sprawiedliwości społecznej. Wstępna klasyfikacja znaczeń. Olsztyn: Wydawnictwo UWM, 2017.
Szlachta, Bogdan. „Idea ‘sprawiedliwości’”. Wielość znaczeń. W: Sprawiedliwość w kulturze Europejskiej. Red. Wojciech Kaute, Tomasz Słupik i Agnieszka Turoń, 13–18. Katowice: Remar, 2011.
Św. Tomasz z Akwinu. Suma teologiczna w skrócie. Przeł. i skrótu dokonał Feliks W. Bednarski. Warszawa: Antyk, 2002.
Taparelli d’Azeglio, Luigi. Saggio teoretico di diritto naturale appoggiato sul fatto. Palermo: Stamperia d’Antonio Muratori, 1840.
Vlastos, Gregory. „The Theory of Social Justice in the Polis in Plato’s Republic”. W: Interpretations of Plato: a Swarthmore Symposium. Red. Helen North, 1–40. Leiden: Brill, 1977.
Walzer, Michael. Sfery sprawiedliwości. Obrona pluralizmu i równości. Przeł. Michał Szczubiałka. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2007.
Woroniecki, Jacek. Katolicka etyka wychowawcza II/2. Lublin: RW KUL, 1986.
Yadav, Sushma. „Dr. B. R. Ambedkar and the Vision of Social Justice”. W: Socio-economic and Political Vision of Dr. B.R. Ambedkar. Red. Sudisht Narayan Mishra, 179–199. New Delhi: Concept Publishing Company, 2010.
Zajadło, Jerzy. „Ius a Lex”. W: Łacińska terminologia prawnicza. Red. Jerzy Zajadło, 15–18. Warszawa: Wolters Kluwer, 2012.
Zamagni, Stefano, i Vera Zamagni. Cooperative Enterprise: Facing the Challenge of Globalization. Cheltenham: Edward Elgar Publishing, 2010.
Opublikowane
2019-03-22
Numer
Dział
Artykuły
Copyright (c) 2018 Roczniki Filozoficzne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
