Medieval Approaches to Future Contingents
Abstrakt
Średniowieczne ujęcia problemu przyszłych zdarzeń przygodnych
Artykuł omawia główne średniowieczne ujęcia zagadnienia przyszłych zdarzeń przygodnych (futura contingentia) z kilkoma uwagami na temat artykułu Marcina Tkaczyka „The antinomy of future contingent events” [„Antynomia przyszłych zdarzeń przygodnych”]. Podejście Tkaczyka wykazuje pewne podobieństwo do ogólnego obrazu poglądów Ockhama i Dunsa Szkota, z tą różnicą, że chociaż średniowieczni autorzy argumentowali za czasową koniecznością przeszłości, Tkaczyk jest sceptyczny wobec ogólnej obowiązywalności tej konieczności. Zgodnie z poglądami teologicznymi Ockhama Bóg wiecznie posiada intuicyjną i niezmienną wiedzę o wszystkich możliwościach, a także o tym, czy zostaną one kiedykolwiek zaktualizowane, czy też nie (Panaccio & Piché 2010). Treść przedwiedzy Boga pozostaje przygodna, zanim dokona się wolny wybór, ponieważ wiedza Boga może być inna, podobnie jak wartość logiczna zdania dotyczącego tego wyboru. Podczas gdy Ockham utrzymywał, że zdarzenia przyszłe nie pociągają przeszłych ani teraźniejszych, jak przyczyna pociąga skutek, Tkaczyk broni takiego związku przyczynowego. Późniejsi myśliciele sądzili, że światło na tę kwestię rzuca doktryna scientia media; być może jest ona łatwiejsza do zrozumienia niż model retroaktywny, który — jak konkluduje Tkaczyk w swoim artykule — choć nie jest sprzeczny, jest trudny do wyobrażenia.
Bibliografia
Adams, McCord Marilyn, and Norman Kretzmann. 1983. William of Ockham: Predestination, God’s Foreknowledge, and Future Contingents. 2nd ed. Indinapolis: Hackett.
Bobzien, Susanne. 1998. Determinism and Freedom in Stoic Philosophy. Oxford: Clarendon Press.
Bornholdt, Jon. 2017. Walter Chatton on Future Contingents: Between Formalism and Ontology. Leiden: Brill.
Craig, William Lane. 1988. The Problem of Divine Foreknowledge and Future Contingents from Aristotle to Suarez. Leiden: Brill.
Crivelli, Paolo. 2004. Aristotle on Truth. Cambridge: Cambridge University Press.
Dekker, Eef. 2000. Middle Knowledge. Leuven: Peeters.
Ebbesen, Sten. 1992. “What Must One Have an Opinion About.” Vivarium 30: 62–79.
Fine, Gail. 1984. “Truth and Necessity in De interpretatione 9.” History of Philosophy Quarterly 1: 23–47.
Freddoso, Alfred J. 1988. Luis de Molina, On Divine Foreknowledge, Part IV of the Concordia, trans. with introduction and notes. Ithaca, NY: Cornell University Press.
Frede, Dorothea. 1970. Aristoteles und die ‘Seeschlacht’. Das Problem der Contingentia Futura in De Interpretatione 9. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.
Gaskin, Richard. 1995. The Sea Battle and the Master Argument. Berlin: de Gruyter.
Gelber, Hester. 2004. It Could Have Been Otherwise: Contingency and Necessity in Dominican Theology at Oxford 1300-1350. Studien und Texte zur Geistesgeschichte des Mittelalters. Leiden: Brill.
Goris, Harm J.M.J. 1996. Free Creatures of an Eternal God. Thomas Aquinas on God’s Infallible Foreknowledge and Irresistible Will. Leuven: Peeters.
Hintikka, Jaakko. 1973. Time and Necessity: Studies in Aristotle’s Theory of Modality. Oxford: Clarendon Press.
Honnefelder, Ludger. 2005. Duns Scotus. Munich: Beck.
Iwakuma, Yukio, & Sten Ebbesen. 1992. “Logico-Theological Schools from the Second Half of the 12th Century: A List of Sources.” Vivarium 30: 173–210.
Judson, Lindsay. 1988. “La bataille navale d’aujourd’hui: De interpretatione 9.” Revue de Philosophie Ancienne 6: 5–37.
Knuuttila, Simo. 1993. Modalities in Medieval Philosophy. London, New York: Routledge.
Knuuttila, Simo. 1996. “Duns Scotus and the Foundations of Logical Modalities.” In John Duns Scotus: Metaphysics and Ethics, edited by Lodger Honnefelder, Rega Wood, and Mechthild Dreyer, 127–143. Leiden: Brill.
Knuuttila, Simo. 2015, “Medieval Theories of Future Contingents.” In Stanford Encyclopedia of Philosophy. Accessed 23.10.2018. https://plato.stanford.edu/entries/medieval-futcont/.
Kretzmann, Norman. 1998. “Boethius and the Truth about Tomorrow’s Sea Battle.” In Ammonius, On Aristotle: On Interpretation 9. Translated by David L. Blank, with Boethius, On Aristotle: On Interpretation 9, first and second Commentaries, trans. N. Kretzmann, with Essays by Richard Sorabji, Norman Kretzmann, and Mario Mignucci, 24–52. London: Duckworth.
Marenbon, John. 1992. “Vocalism, Nominalism and the Commentaries on the Categories from the Earlier Twelfth Century.” Vivarium 30: 51–61.
Marenbon, John. 2005. Le temps, l’éternité et la prescience de Boète à Thomas d’Aquin. Paris: Vrin.
Martin, Christopher J. 2003. “An Amputee is Bipedal. The Role of the Categories in the Development of Abelard’s Theory of Possibility.” In La Tradition médiévale des Categories (XIIe-XIVe siècles, edited by Joël Biard and Irène Rosier-Catach, 225–242. Éditions de l’Institut Supérieur de Philosophie, Louvain, Paris: Peeters.
Mignucci, Mario. 1988. “Truth and Modality in Late Antiquity: Boethius on Future Contingent Propositions.” In Atti del convegno Internazionale di Storia della Logica. Le Teorie delle Modalità, edited by Giovanna Corsi, Corrado Mangione, and Massimo Mugnai, 47-78. Bologna: CLUEB.
Mignucci, Mario. 1998. “Ammonius’ Sea Battle.” In Ammonius, On Aristotle: On Interpretation 9. Translated by David L. Blank, with Boethius, On Aristotle: On Interpretation 9, first and second Commentaries, trans. N. Kretzmann, with Essays by Richard Sorabji, Norman Kretzmann, and Mario Mignucci, 53–86. London: Duckworth.
Normore, Calvin G. 2003. “Scotus’s Modal Theory.” In The Cambridge Companion to Duns Scotus, edited by Thomas Williams, 129-160. Cambridge: Cambridge University Press.
Panaccio, Claude, & David Piché. 2010. “Ockham’s Reliabilism and the Intuition of Non-Existents.” In Rethinking the History of Skepticism: The Missing Medieval Background, edited by Henrik Lagerlund, 97–118. Leiden: Brill.
Schabel, Chris. 2000. Theology at Paris, 1316-1345: Peter Aureol and the Problem of Divine Foreknowledge and Future Contingents. Aldershot: Ashgate.
Sorabji, Richard. 1998. “The Tree Deterministic Arguments Opposed by Ammonius.” In Ammonius, On Aristotle: On Interpretation 9. Translated by David L. Blank, with Boethius, On Aristotle: On Interpretation 9, first and second Commentaries, trans. N. Kretzmann, with Essays by Richard Sorabji, Norman Kretzmann, and Mario Mignucci, 3-15. London: Duckworth.
Vos, Antonie, H. Veldhuis, A.H. Looman-Graanskamp, Eef Dekker, N.W. den Bok (1994), John Duns Scotus, Contingency and Freedom. Lectura I.39, trans. with introduction and commentary. The New Synthese Historical Library, 42. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers).
Weidemann, Hermann. 1994 (translation and commentaries). Aristoteles, Peri hermeneias. Werke in deutscher Uebersetzung I, 2. Berlin: Akademie-Verlag.
Wippel, John F. 1985). “Divine Knowledge, Divine Power and Human Freedom in Thomas Aquinas and Henry of Ghent.” In Divine Omniscience and Omnipotence in Medieval Philosophy, edited by Tamar Rudavsky, 213-241. Dordrecht: Reidel.
Zagzebski, Linda. 1991. The Dilemma of Freedom and Foreknowledge. Oxford: Oxford University Press.
Copyright (c) 2018 Roczniki Filozoficzne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
