Krytyka oficjalnego chrześcijaństwa w późnych pismach Sørena Kierkegaarda

Maksymilian Roszyk

doi:10.18290/rf.2019.67.2-4

Maksymilian Roszyk Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Filozofii, Katedra Historii Filozofii Nowożytnej i Współczesnej https://orcid.org/0000-0002-1497-2471

DOI: https://doi.org/10.18290/rf.2019.67.2-4

Słowa kluczowe: Kierkegaard; chrześcijaństwo; krytyka chrześcijaństwa

Abstrakt

Artykuł ma na celu przedstawienie syntetycznego uporządkowania zawartej w późnych pismach Kierkegaarda krytyki oficjalnego chrześcijaństwa, czyli tego, co w świecie funkcjonuje pod nazwą „chrześcijaństwo”, a co w rzeczywistości zdaniem Duńczyka nim nie jest. Artykuł otwiera zarys niezbędnej dla zrozumienia tej krytyki pozytywnej koncepcji chrześcijaństwa u Kierkegaarda, w szczególności jego idei naśladowania Chrystusa. Dalej omówione są trzy główne zarzuty, jakie wysuwa Duńczyk: (1) prowadzenie pogańskiego życia pod nazwą chrześcijaństwa, (2) zastąpienie naśladowania Chrystusa rozmaitymi aktywnościami werbalnymi, m.in. uczynienie z chrześcijaństwa doktryny, oraz (3) zastąpienie naśladowania Chrystusa oddawaniem mu czci. Te trzy zarzuty uzupełnione są (4) Kierkegaardowską krytyką stanu duchownego. W końcowej części zostaje postawiona teza, że przedstawiona przez Kierkegaarda krytyka ma charakter uniwersalny, tzn. dotyczy wszystkich głównych wyznań chrześcijańskich.

Bibliografia

Domaradzki, Mikołaj. 2006. O subiektywności prawdy w ujęciu Sørena Aabye Kierkegaarda. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii.

Gouwens, David. 1996. Kierkegaard as Religious Thinker. Cambridge: Cambridge University Press.

Kierkegaard, Søren. 2002. Wprawki do chrześcijaństwa. Przełożył Antoni Szwed. Kęty: Wydawnictwo ANTYK.

Kierkegaard, Søren, 2006. Uzbrojona neutralność. Przełożył Karol Toeplitz. W: Aktualność Kierkegaarda: w 150 rocznicę śmierci myśliciela z Kopenhagi, red. Antoni Szwed, 229–241. Kęty: Wydawnictwo ANTYK.

Kierkegaard, Søren. 2011. Chwila. W: Idem, Okruchy filozoficzne. Chwila. Przełożył Karol Toeplitz. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewecki.

Kierkegaard, Søren. 2016a. Osądź sam! Zalecone dla samooceny współczesności. Część druga. W: Idem. Pisma późne. Przełożył Karol Toeplitz, 229–348. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewecki, 2016.

Kierkegaard, Søren. 2016b. Zalecone dla własnej oceny współczesności. W: Idem. Pisma późne. Przełożył Karol Toeplitz, 147–228. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewecki, 2016.

Pattison, George. 2012. Kierkegaard and the Theology of the Nineteenth Century. The Paradox and the ‘Point of Contact’. Cambridge: Cambridge University Press.

Szocik, Konrad. 2015. Kierkegaardiańska koncepcja chrześcijaństwa. Między radykalną krytyką a poszukiwaniem ideału. W: Studia o filozofii Sørena Kierkegaarda: koncepcje, polemiki, inspiracje, red. Maria Gołębiewska, 112–131. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.

Szwed, Antoni. 1997. „Sørena Kierkegaarda próba przezwyciężenia estetycznego chrześcijaństwa”. Ethos 40 (1997), nr 4: 169–178.

Szwed, Antoni. 1999. Między wolnością a prawdą egzystencji. Studium myśli Sørena Kierkegaarda. Kęty: Wydawnictwo ANTYK 1999.

Szwed, Antoni. 2013. „Sørena Kierkegaarda sąd nad Marcinem Lutrem i luteranizmem”. Roczniki Filozoficzne 61, nr 3: 101–124.

Toeplitz, Karol. 1975. Kierkegaard. Warszawa: Wiedza Powszechna.

Toeplitz, Karol. 2006. „Teoria osobowości estetycznej (według S. A. Kierkegaarda)”. W: Aktualność Kierkegaarda: w 150 rocznicę śmierci myśliciela z Kopenhagi, red. Antoni Szwed, 7–35. Kęty: Wydawnictwo ANTYK.

Westphal, Merold. 2014. Kierkegaard’s Concept of Faith. Grand Rapids, MI, Cambridge, UK: William B. Eerdmans Publishing Company.