Antytrynitaryzm w Polsce przed Socynem. Rys historyczny

Abstrakt

Przedruk rozdziału "Prelude: Antitrinitarianism in Poland before Socinus" Zbigniewa Ogonowskiego z jego książki "Socinianism: History, Views, Legacy" (Rzym: Edizioni di Storia e Letteratura, 2021), 3–56. Przedruk za zgodą Edizioni di Storia e Letteratura. Jesteśmy wdzięczni Valentinie Saraceni za zgodę na przedruk tego materiału w niniejszym tomie.

Artykuł prezentuje dogłębnie wczesną, przedsocyniańską, fazę polskiego antytrynitaryzmu. Po pierwsze, próbuje wyjaśnić historyczne powodowy, dla których w Polsce pojawił się antytrynitaryzm. Po drugie, wskazuje na racje, dla których ta wczesna faza polskiego antytrynitaryzmu, stała się na tyle mocna doktrynalnie, że mógł się w niej zakotwiczyć socynianizm, ruch filozoficzno-religijny o ogólnoeuropejskim zasięgu. Po trzecie, omawia podobieństwa i różnice w poglądach filozoficzno-religijnych głoszonych w obu fazach polskiego „arianizmu”: przedsocyniańskiej i socyniańskiej.