Barbarzyńca w ogrodzie: Wprowadzenie do dyskusji o Tropach i uniwersaliach
Abstrakt
W swojej książce Tropy i uniwersalia: Badania ontologiczne zaproponowałem systematyczną i historyczną analizę problemu uniwersaliów. Odróżniłem trzy podstawowe pojęcia powszechników, rozumianych kolejno jako wspólne własności, wspólne aspekty i wspólne całości, a następnie zastosowałem je do szczegółowej analizy teorii Romana Ingardena, św. Tomasza z Akwinu i Georga Wilhelma Friedricha Hegla. W tym tekście przedstawiam założenia metodologiczne mojej pracy, przyjmowane przeze mnie rozumienie powszechników i główne rezultaty moich interpretacji. Następnie omawiam krótko dyskusje, jakie wywołała moja książka. Katarzyna Barska i Marek Piwowarczyk kwestionowali moje odczytanie teorii Ingardena, a Tomasz Tiuryn i Michał Głowala krytykowali moją interpretację stanowiska św. Tomasza. Na koniec pokazuję, w jaki sposób Karol Kleczka ciekawie rozwinął interpretację pojęcia konkretnego powszechnika w ramach współczesnej teorii uprawdziwiania.
Bibliografia
Angelelli, Ignazio. 1967. Studies on Gottlob Frege and Traditional Philosophy. Dordrecht: D. Reidel.
Barska, Katarzyna. 2013. „Konkretyzacja — odpowiedniość czy uczestnictwo?”. W: Świadomość, świat, wartości. Prace ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Półtawskiemu w 90. rocznicę urodzin, red. Damian Leszczyński i Marek Rosiak, 279–290. Wrocław: Oficyna Naukowa PFF.
Barska, Katarzyna. 2021. „Ontologia Romana Ingardena wobec sporu o uniwersalia. W związku z książką Pawła Rojka Tropy i uniwersalia”. Filozofia Nauki 29, nr 1: 81–107. DOI: https://doi.org/10.14394/filnau.2021.0004.
Bocheński, Józef Maria. 1982. „Wszystko podlega prawom logiki poza którą jest już tylko nonsens. Rozmawiał ks. Dariusz Gabler”. Znak 3 (328): 82–89.
Bocheński, Józef Maria. 1986. Ku filozoficznemu myśleniu. Wprowadzenie do podstawowych pojęć filozoficznych. Tłum. Bernard Białecki. Warszawa: PAX.
Bocheński, Józef Maria. 1988. „W szkole Profesora Bocheńskiego OP”. W drodze 2 (174): 3–22.
Bocheński, Józef Maria. 1993a. „Autoprezentacja”. Tłum. Jan Garewicz. W: Józef Maria Bocheński. Logika i filozofia. Wybór pism, VII–XXIX. Warszawa: PWN.
Bocheński, Józef Maria. 1993b. „Zagadnienie powszechników”. Tłum. Tadeusz Baszniak. W: Józef Maria Bocheński. Logika i filozofia. Wybór pism, 79–105. Warszawa: PWN.
Bocheński, Józef Maria. 1993c. Wspomnienia. Kraków: Philed.
Bocheński, Józef Maria. 1993d. „Filozofia analityczna”. W: Józef Maria Bocheński. Sens życia i inne eseje, 136–147. Kraków: Philed.
Bocheński, Józef Maria. 1998. Między logiką a wiarą. Z Józefem M. Bocheńskim rozmawia Jan Parys. Warszawa: Noir sur Blanc.
Gałkowski, Stanisław. 2019. „Spór o uniwersalia odczytany na nowo”. Nowe Książki 7–8: 66–65.
Głowala, Michał. 2022. „Tomasz z Akwinu i widmo ukrytego nominalizmu”. Roczniki Filozoficzne 70, nr 3: 325–346. DOI: https://doi.org/10.18290/rf22703.14.
Kleczka, Karol. 2022. „Wszystkie odcienie passiflory. Trzy pojęcia uniwersaliów i uprawdziwiacze”. Roczniki Filozoficzne 70, nr 3: 347–365. DOI: https://doi.org/10.18290/rf22703.15.
Küng, Guido. 1967. Ontology and the Logistic Analysis of Language. An Enquiry into the Contemporary Views on Universals. Dordrecht: D. Reidel.
Lenin, Włodzimierz. 1984. Dzieła wszystkie, t. 18: Materializm a empiriokrytycyzm. Warszawa: Książka i Wiedza.
Luc, Joanna. 2020. „W gąszczu filozoficznych rozróżnień. Pawła Rojka systematyzacja podstawowych zagadnień dotyczących tropów i uniwersaliów”. Filozofia Nauki 28, nr 2: 99–111. DOI: https://doi.org/10.14394/filnau.2020.0011.
Nowak, Maciej. 2019. Rec. „P. Rojek, Tropy i uniwersalia”. Rocznik Tomistyczny 8: 347–352.
Perzanowski, Jerzy. 2000. „Komentarz”. W: Logika & Filozofia Logiczna, red. Jerzy Perzanowski i Andrzej Pietruszczak, 10–11. Toruń: Wydawnictwo UMK.
Petryszak, Karol. 2019. Rec. „P. Rojek, Tropy i uniwersalia”. Logos i Ethos 50, nr 2: 219–225. DOI: https://doi.org/10.15633/lie.3486
Piwowarczyk, Marek. 2020. „Platonizm a spór o uniwersalia. W związku z książką Pawła Rojka Tropy i uniwersalia”, Filozofia Nauki 28, nr 2: 113–133. DOI: https://doi.org//filnau.2020.0012.
Rojek, Paweł. 2018. „Regresy podobieństwa. Podwójny relacyjny argument przeciwko nominalizmowi tropowemu”. Filozofia Nauki 26, nr 2: 13–40. DOI: https://doi.org/10.14394/filnau.2018.0009,
Rojek, Paweł. 2019. Tropy i uniwersalia. Badania ontologiczne. Warszawa: Semper.
Rojek, Paweł. 2021. „Piekący problemat Ingardena. Platonizm, uniwersalia i byty relacyjne”. Filozofia Nauki 29, nr 1: 109–138. DOI: 10.14394/filnau.2021.0002
Rojek, Paweł. 2022a. „Rzeczy pospolite. Stare i nowe pojęcia powszechnika”. Roczniki Filozoficzne 70, nr 3: 367–399. DOI: https://doi.org/10.18290/rf22703-16.
Rojek, Paweł. 2022b. „Regres Bradleya i ontologia relacji”. Filozofia Nauki (w druku).
Russell, Bertrand. 1971. Mój rozwój filozoficzny. Tłum. Halina Krahelska i Czesław Znamierowski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Schaffer, Jonathan. 2010a. „The Least Discerning and Most Promiscuous Truthmaker”. Philosophical Quarterly 69: 307–324. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9213.2009.612.x.
Schaffer, Jonathan. 2010b. „The Internal Relatedness of All Things”. Mind 119: 341–376. DOI: https://doi.org/10.1093/mind/fzq033.
Simons, Peter. 2003. „Bocheński and Balance: System and History in Analytic Philosophy”. Studies in East European Thought 55: 281–297. DOI: https://doi.org/10.1023/A:1025344204927.
Thomasson, Amie L. 1999. Fiction and Metaphysics. Cambridge: Cambridge University Press.
Tiuryn, Tomasz. 2022. „Arystoteles i początki pojęcia powszechnika”. Roczniki Filozoficzne 70, nr 3: 297–324. DOI: https://doi.org/10.18290/rf22703-13.
Węgrecki, Jakub. 2022. Rec. „P. Rojek, Tropy i uniwersalia”. Principia (w druku).
Copyright (c) 2022 Roczniki Filozoficzne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
