Wybrane problemy molinistycznych okresów warunkowych
Abstrakt
William Hasker był jednym z najbardziej stanowczych i wnikliwych krytyków odrodzenia molinizmu. Skupił się on na „problemie wolności”, czyli na grupie wyzwań, które mają pokazać, że molinizm nie pozostawia miejsca na prawdziwie wolne działanie człowieka (Hasker 1986, 1995, 1999, 2000a, 2000b, 2011). Wyzwania te koncentrują się na kluczowym elemencie narracji tego jezuickiego ruchu: kontrfaktycznych okresach warunkowych wolności stworzeń. Według molinistów, te okresy warunkowe posiadają wartości logiczne, które były znane Bogu przed jego decyzją o tym, który możliwy świat chce urzeczywistnić. Ta Boska „wiedza pośrednia” ma umożliwić Bogu realizację szczegółowego planu dla historii świata bez naruszenia wolności stworzeń. Hasker twierdził jednak, że owa wiedza pośrednia pozbawia nas zdolności do czynienia inaczej (niż czynimy), co jest przecież kluczowym elementem ludzkiej wolności i odpowiedzialności.
Autor artykułu stawia sobie trzy cele. Po pierwsze, zamierza zbadać naturę okresów warunkowych wolnych decyzji stworzeń, ukazując niektóre trudności w określeniu ich zakresu i natury. Po drugie, chce rozpatrzyć konsekwencje różnych odpowiedzi na ważne pytanie, które jak dotąd nie zostało poruszone w literaturze przedmiotu: czy posiadamy kontrfaktyczną władzę nad okresami warunkowymi boskiej wolności? I po trzecie, autor chciałby zarekomendować molinistom pewną poprawkę, która pozwoli na rozwiązanie problemu wolności.
Bibliografia
Belnap, Nuel. 1992. “Branching space-time.” Synthese 92 (3): 385–434.
Belnap, Nuel, and Mitchell Green. 1994. “Indeterminism and the Thin Red Line.” Philosophical Perspectives (Logic and Language) 8:365–88.
Belnap, Nuel, Michael Perloff, and Ming Xu. 2001. Facing the Future: Agents and Choices in Our Indeterminist World. Oxford: Oxford University Press.
Cunningham, Arthur. 2016. “Where Hasker’s Anti-Molinist Argument Goes Wrong.” Faith and Philosophy 33:200–22. doi:10.5840/faithphil201633060.
Flint, Thomas. 1998. Divine Providence: The Molinist Account. Ithaca, NY: Cornell University Press.
Frankfurt, Harry. 1969. “Alternate Possibilities and Moral Responsibility.” Journal of Philosophy 66 (23): 829–39.
Hasker, William. 1986. “A Refutation of Middle Knowledge.” Noûs 20 (4): 545–57.
Hasker, William. 1999. “A New Anti-Molinist Argument.” Religious Studies 35 (3): 291–97.
Hasker, William. 1995. “Middle Knowledge: A Refutation Revisited.” Faith and Philosophy 12 (2): 223–236.
Hasker, William. 2000a. “Anti-Molinism Is Undefeated!” Faith and Philosophy 17 (1): 126–31.
Hasker, William. 2000b. “Are Alternative Pasts Plausible? A Reply to Thomas Flint.” Religious Studies 36 (1): 103–5.
Hasker, William. 2011. “The (Non)-Existence of Molinist Counterfactuals.” In Perszyk, Molinism, 25–37.
Hasker, William. 2017. “Molinism’s Freedom Problem: A Reply to Cunningham.” Faith and Philosophy 34 (1): 93–106.
Kvanvig, Jonathan. 2002. “On Behalf of Maverick Molinism.” Faith and Philosophy 19:348–57.
Lucas, J. R. 1989. The Future. Oxford: Oxford University Press.
Mackie, J. L. 1965. “Causes and Conditions.” American Philosophical Quarterly 2:245–64.
Øhrstrøm, P. 1984. “Anselm, Ockham, and Leibniz on Divine Foreknowledge and Human Freedom.” Erkenntnis 21:209–22.
Perszyk, Ken, ed. 2011. Molinism: The Contemporary Debate. Oxford: Oxford University Press.
Restall, Greg. 2011. “The Thin Red Line.” In Perszyk, Molinism, 227–38.
Rubio, Daniel. 2015. “Molinism’s Self-Undermining Problem.” Unpublished. Accessed September 4, 2021. https://www.danielkfrubio.com/papers.
Wierenga, Edward. 2011. “Tilting at Molinism.” In Perszyk, Molinism, 118–39.
Van Inwagen, Peter. 1986. An Essay on Free Will. Oxford: Oxford University Press.
Zimmerman, Dean. 2009. “Yet Another Anti-Molinist Argument.” In Metaphysics and the Good: Themes from the Philosophy of Robert Merrihew Adams, edited by Samuel Newlands and Larry M. Jorgenson, 33–94. Oxford: Oxford University Press.
Zimmerman, Dean. 2011a. “A Precis of ‘Yet Another Anti-Molinist Argument’.” In Perszyk, Molinism, 140–43.
Zimmerman, Dean. 2011b. “An Anti-Molinist Replies.” In Perszyk, Molinism, 163–86.
Copyright (c) 2022 Roczniki Filozoficzne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
