O idei końca historii w myśli postmetafizycznej

Antoni Torzewski

doi:10.18290/rf22703.10

Antoni Torzewski Uniwersytet Szczeciński https://orcid.org/0000-0003-3299-783X

DOI: https://doi.org/10.18290/rf22703.10

Słowa kluczowe: historia, filozofia postmetafizyczna, Vattimo, Marquard, Flusser

Abstrakt

Idea końca historii jest nośna filozoficznie i szeroko komentowana przez przedstawicieli wielu tradycji filozoficznych. W niniejszym tekście przedstawiamy, jak owa idea jawi się w filozofii postmetafizycznej, odwołując się do trzech jej reprezentantów: Gianniego Vattima, Odo Marquarda i Viléma Flussera. Mimo różnic, które występują w ich ujęciach końca historii, można także zauważyć pewien wspólny rys, związany głównie z rozumieniem historii jako metanarracji oraz z krytycznym stosunkiem do metafizyki.

Biogram autora

Antoni Torzewski, Uniwersytet Szczeciński

Mgr Antoni Torzewski — Uniwersytet Szczeciński, Instytut Filozofii i Kognitywistyki, doktorant

Bibliografia

Ashenburg, Katherine. 2009. Historia brudu. Tłum. Aleksandra Górska. Warszawa: Bellona.

Augustyn. 2018. Wyznania. Tłum. Zygmunt Kubiak. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Barthes, Roland. 2008. Światło obrazu. Uwagi o fotografii. Tłum. Jacek Trznadel. Warszawa: Aletheia.

Eagleton, Terry. 1998. Iluzje postmodernizmu. Tłum. Piotr Rymarczyk. Warszawa: Spacja.

Flusser, Vilém. 2015. Ku filozofii fotografii. Tłum. Jacek Maniecki. Warszawa: Aletheia.

Flusser, Vilém. 2018. Kultura pisma. Tłum. Przemysław Wiatr, Warszawa: Aletheia.

Flusser, Vilém. 2002. „The End of History”. W: Vilém Flusser. Writings, red. Andreas Strohl, 143–149. Minneapolis, London: University of Minnesota Press.

Forsyth, Mark. 2018. Krótka historia pijaństwa. Tłum. Paweł Korombel. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.

Fukuyama, Francis 1992. End of History and the Last Man. New York: The Free Press.

Górski, Jakub. 2013, „Koniec nowoczesności, zmierzch sztuki. Gianni Vattimo i jego filozoficzne ścieżki”. Hybris nr 22: 11–24.

Heidegger, Martin. 2002. „Przezwyciężenie metafizyki”. W: Martin Heidegger. Odczyty i rozprawy. Tłum. Janusz Mizera, 65–93. Warszawa: Baran i Suszczyński.

Heidegger, Martin. 1976. „Koniec filozofii i zadanie myślenia”, tłum. K. Michlski. Teksty: Teoria Literatury, Krytyka, Interpretacja nr 4–5 (28–29): 9–26.

Iggers, Georg G. „Użycia i nadużycia historii”. Tłum. Agnieszka Pantuchowicz. ER(R)GO. Teoria, Literatura, Kultura nr 2(3): 9–16.

Kant, Immanuel. 1993. Religia w obrębie samego rozumu. Tłum. Aleksander Bobko. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Kant, Immanuel. 1992. Wieczny pokój. Tłum. Józef Mondschein. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Lyotard, Jean-François. 1997. Kondycja ponowoczesna. Tłum. Małgorzata Kowalska i Jacek Migasiński. Warszawa: Fundacja Aletheia.

Marquard, Odo. 1994a. Apologia przypadkowości. Studia filozoficzne. Seria: Terminus. Tłum. Krystyna Krzemieniowa. Warszawa: Oficyna Naukowa.

Marquard, Odo. 1994b. Rozstanie z filozofią pierwszych zasad. Studia filozoficzne. Seria: Terminus. Tłum. Krystyna Krzemieniowa. Warszawa: Oficyna Naukowa.

Marquard, Odo. 2001. Szczęście w nieszczęściu. Seria: Terminus. Tłum. Krystyna Krzemieniowa. Warszawa: Oficyna Naukowa.

Muchembled, Robert. 2013. Orgazm i Zachód. Historia rozkoszy. Tłum. Maria Baran i Magdalena Madej. Warszawa: Aletheia.

Pawlaczyk, Krystian. 2016. „Krytyka mitu postępu w ujęciu Karla Lowitha i Odona Marquarda”. Filo-Sofija nr 34: 35–47.

Szkaradnik, Katarzyna. 2016. „Człowiek w imperium czasu, sens w imperium znaków. Hermeneutyka a tekst historii”. Analiza i Egzystencja nr 34: 91–109.

Topolski, Jerzy. 1998. Wprowadzenie do historii. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Vattimo, Gianni. 2006. Koniec nowoczesności. Tłum. Monika Surma-Gawłowska. Seria: Horyzonty Nowoczesności. Kraków: Universitas.

Vattimo, Gianni. 1998. „Postnowoczesność i kres historii”. Tłum. Barbara Stelmaszczyk. W: Postmodernizm. Antologia przekładów, red. Ryszard Nycz. Kraków: Baran i Suszczyński.

Vattimo, Gianni. 2011. Poza interpretacją. Znaczenie hermeneutyki dla filozofii. Tłum. Katarzyna Kasia. Kraków: Universitas.

Vattimo, Gianni. 2002. After Christianity. Tłum. Luca D’Isanto, Columbia University Press 2002.

Vattimo, Gianni. 2006. Społeczeństwo przejrzyste. Tłum. Magdalena Kamińska. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji.

Wiatr, Przemysław. 2018. W cieniu posthistorii. Wprowadzenie do filozofii Viléma Flussera. Seria: Monografie Fundacji na rzecz Nauki PolskiejToruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Welsch, Wolfgang. 1998. Nasza postmodernistyczna moderna. Tłum. Roman Kubicki i Anna Zeidler-Janiszewska. Seria: Terminus. Warszawa: Oficyna Naukowa.

Wilkoszewska, Krystyna. 2000. Wariacje na postmodernizm. Kraków: Universitas.