Inżynieria pojęciowa a metoda eksplikacji
Abstrakt
Herman Cappelen w książce Fixing language (2018) zaproponował projekt w ramach inżynierii pojęciowej, w myśl którego to, co rewidujemy w pojęciach, to ich intensja i ekstensja. Podjął on polemikę z koncepcjami w inżynierii pojęciowej, zgodnie z którymi przy rewizji odwołujemy się do funkcji i celów. W pierwszej części artykułu opisuję wspomnianą dyskusję. W realizacji tego zamiaru korzystam z odwołań do artykułu Amie Thomasson „A Pragmatic Method for Normative Conceptual Work” (2020). Następnie podejmuję próbę obrony stanowisk odwołujących się przy rewizji pojęciowej do funkcji i celów. W tym celu odnoszę się do artykułu Michaela Prinzinga „The Revisionist’s Rubic: Conceptual Engineering and Discontinuity Objection” (2018). W drugiej części artykułu opisuję metodę eksplikacji jako jedną z metod, za której pomocą dokonuje się rewizji pojęciowej. Zwracam uwagę na eksplikacje stosowaną przez Quine’a, który proponuje skupić się przy eksplikacji na funkcjach, jakie pełnią pojęcia.
Bibliografia
Beaney, Michael. 2014. „Analysis”. W: The Stanford Encyclopedia of Philosophy, red. Edward N. Zalta, Summer 2014 Edition, https://plato.stanford.edu/entries/analysis. Dostęp 07.01. 2021.
Blackburn, Simon. 1999/2002. Think: A Compelling Introduction to Philosophy. Oxford: Oxford University Press (Myśl. Zaproszenie do filozofii. Tłum. Jan Karłowski. Poznań: Rebis).
Brun, Georg. 2016. „Explication as a Method of Conceptual Re-engineering”. Erkenntnis 81, no. 6: 1211–1241. DOI: https://doi.org/10.1007/s10670-015-9791-5
Burgess, Alexis, i David Plunkett. 2013a. „Conceptual ethics I”. Philosophy Compass 8, no. 12: 1091–1101. DOI: https://doi.org/10.1111/phc3.12086.
Burgess, Alexis, i David Plunkett. (2013b). „Conceptual ethics II”. Philosophy Compass 8, no. 12: 1102–1110. DOI: https://doi.org/10.1111/phc3.12085.
Brigandt, Ingo. 2010. „The Epistemic Goal of a Concept: Accounting for the Rationality of Semantic Change and Variation”. Synthese 177, no. 1: 19–40. DOI: https://doi.org/10.1007/511229-009-9623-8.
Cappelen, Herman. 2018. Fixing Language, Oxford: Oxford University Press.
Cappelen, Herman, David Plunkett i Alexis Burgess (red.). 2020. Conceptual Engineering and Conceptual Ethics. Oxford: Oxford University Press.
Carnap, Rudolf. 1947/2007. Meaning and Necessity: a Study in Semantics and Modal Logic. Chicago: University of Chicago Press („Znaczenie i konieczność”. W: Pisma semantyczne. Tłum. Tadeusz Ciecierski, Marcin Poręba, Michał Sala i Barbara Stanosz. Warszawa: Fundacja Aletheia).
Carnap, Rudolf. 1950/1962. The Logical Foundations of Probability. Chicago: The University of Chicago Press.
Carnap, Rudolf. 1963. „P.F. Strawson on Linguistic Naturalism”. W: The Philosophy of Carnap, red. Paul A. Schlipp, 932–939. Illinois: Open Court.
Chalmers, David, i Andy Clark. 1998/2008. „The Extended Mind”. Analysis 58, no. 1: 7–19 („Umysł rozszerzony”. W: Analityczna metafizyka umysłu. Tłum. Marcin Miłkowski, red. Marcin Miłkowski i Robert Poczobut, 342–359. Warszawa: IFiS PAN).
Chalmers, David. 2020. „What is Conceptual Engineering and What Shoud It Be?”. Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy: 1–18, DOI: https://doi.org/10.1080/020174X. 2020. 1817141.
Creath, Richard. 1990. Dear Carnap, Dear Van. The Quine – Carnap Correspondence and Related Work. Berkeley, CA: University of California Press.
Dorr, Cian, i John Hawthorne. 2015. „Semantic Plasticity and Speech Reports”. Philosophical Review 123, no. 3: 281–338. DOI: https://doi.org/10.1215/00318108-2683531
Eklund, Matti. 2002. „Inconsistent Languages”. Philosophy and Phenomenological Research 64, no. 2: 251–275. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1933-1592.2002.tb00001.x.
Eklund, Matti. 2014. „Replacing Truth?”. W: Metasemantics: New Essays on the Foundations of Meaning, red. Alexis Burgess i Brett Sherman, 293–310. Oxford: Oxford University Press.
Eklund, Matti. 2015. „Intuitions, Conceptual Engineering, and Conceptual Fixed Points”. W: The Palgrave Handbook of Philosophical Methods, red. Christopher Daly, 363–385. London: Palgrave Macmillan.
Haslanger, Sally. 2000. „Gender and Race: (What) Are They (What) Do We Want Them to Be?”. Nous 34, no. 1: 31–55. DOI: https://doi.org/10.1111/0029-4624.00201
Haslanger, Sally. 2003. „Future Genders? Future Races?”. Philosophic Exchange 34, no. 1: 4–27. DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199892631.003.0008.
Haslanger, Sally. 2006. „What Good Are Our Intuitions? Philosophical Analysis and Social Kinds”. Proceedings of the Aristotelian Society, Sup. Vol. 80, no. 1: 89–118. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-8349.2006.00139.x
Horgan, Terry, i Mark Timmons. 2002. „Conceptual Relativity and Metapysical Realism”. Philosophical Issues 12: 74–96. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1758-2237.2002.tb00062.x.
Issac, Manuel Gustavo. 2020. „How To Conceptually Engineer Conceptual Engineering?”. Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy: 1–24. DOI: https://doi.org/10.1080/0020174X. 2020.1719881
Justus, James. 2012, „Carnap on Concept Determination: Methodology for Philosophy of Science”. European Journal for Philosophy of Science 2, no. 2: 161–179. DOI: https://doi.org/10.1007/s13194-011-0027-5.
Maher, Patrick. 2007. „Explication Defended”. Studia Logica 86, no. 2: 331–341. DOI: https://doi.org/10.1007/s11225-007-9063-8.
Millikan, Ruth Garrett. 1984. Language, Thought and Other Biological Categories, Cambridge: MIT Press.
Novaes, Catarina Dutilh, i Erich Reck. 2017. „Carnapian Explication, Formalisms as Cognitive Tools, and the Paradox of Adequate Formalization”. Synthese 194, no. 1: 195–215. DOI: https://doi.org/10.1007/s11229-015-0816-z.
Olsson, Erik J. 2015. „Gettier and the Method of Explication: A 60 Year Old Solution to a 50 Year Old Problem”. Philosophical Studies 172, no. 1: 57–72. DOI: https://doi.org/10.1007/s11098-014-0383-z.
Pawłowski, Tadeusz. 1977. Pojęcia i metody współczesnej humanistyki. Wrocław: Ossolineum.
Plunkett, David, i Herman Cappelen. 2020. „A Guided Tour Of Conceptual Engineering and Conceptual Ethics”. W: Conceptual Engineering and Conceptual Ethics, red. Herman Cappelen, David Plunkett i Alexis Burgess, 1–26. Oxford: Oxford University Press.
Prinzing, Michael. 2018. „The Revisionist’s Rubric: Conceptual Engineering and the Discontinuity Objection”. Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy 61, no. 8: 854–880. DOI: https://doi.org/10.1080/0020174X.2017.1385522
Quine, Willard Van Orman. 1951/2000. „Two Dogmas of Empiricism”. The Philosophical Review, 60, no. 1: 20–43. DOI: https://doi.org/10.2307/2181906 („Dwa dogmaty empiryzmu”. W: Z punktu widzenia logiki. Tłum. Barbara Stanosz, 46–76. Warszawa: Aletheia).
Quine, Willard Van Orman. 1960/1999. Word and Object. Cambridge, MA: M.I.T. Press (Słowo i przedmiot. Tłum. Cezary Cieśliński, Warszawa: Aletheia).
Richardson, Alan. 2013. „Taking the Measure of Carnap’s Philosophical Engineering”. W: The Historical Turn in Analytic Philosophy, red. Erich H. Reck, 60–77. London: Palgrave Macmillan.
Scharp, Kevin. 2007. „Replacing Truth”. Inquiry 50, no. 6: 606–621. DOI: https://doi.org/10.1080/00201740701698589.
Scharp, Kevin. 2013a. Replacing Truth. Oxford: Oxford University Press.
Scharp, Kevin. 2013b. „Truth, the Liar, and Relativism”. Philosophical Review 122, no. 3: 427–510. DOI: https://doi.org/10.1215/00318108-2087663.
Schupbach, Jonah E. 2015. „Experimental Explication”. Philosophy and Phenomenological Research 91, no. 2: 672–710. DOI: https://doi.org/10.1111/phpr.12207
Sider, Theodore. 2013. Writing the Book of the World. Oxford: Oxford University Press.
Strawson, Peter F. 1963. „Carnap’s View on Constructed System versus Natural Languages in Analytic Philosophy”. W: The Philosophy of Rudolf Carnap, red. Paul A. Schlipp. Illinois: Open Court, 502–518.
Szubka, Tadeusz. 1995. Metafizyka analityczna P.F. Strawona. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Tarski, Alfred. 1933/1995. „Pojęcie prawdy w językach nauk dedukcyjnych”. W: Pisma logiczno-filozoficzne, t. 1, 13–172. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Thomasson, Amie. 2015. Ontology Made Easy. Oxford: Oxford University Press.
Thomasson, Amie. 2020. „A Pragmatic Method for Normative Conceptual Work”. W: Conceptual Engineering and Conceptual Ethics, red. Herman Cappelen, David Plunkett i Alexis Burgess, 435–458. Oxford: Oxford University Press.
Wagner, Pierre (red.). 2012. Carnap’s Ideal of Explication and Naturalism. London: Palgrave Macmillan.
Copyright (c) 2022 Roczniki Filozoficzne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
