Traktat Antonia Degli Agli O nieśmiertelności duszy

Joanna Papiernik

doi:10.18290/rf2202.15

Joanna Papiernik Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0002-6106-7132

Abstrakt

Artykuł zawiera tłumaczenie traktatu Antonia degli Agli O nieśmiertelności duszy. Jest ono poprzedzone jest wstępem, w którym autorka wyjaśnia popularność zagadnienia nieśmiertelności w XV wieku, przedstawia postać Antonia degli Agli oraz krótko analizuje treść jego krótkiego dziełka.

Agli był duchownym Kościoła katolickiego i humanistą związanym ze środowiskiem florenckich intelektualistów skupionych wokół filozofa Marsilia Ficina. Był płodnym autorem dzieł filozoficznych, teologicznych, literackich i historycznych, choć tylko kilka jego tekstów przetrwało do naszych czasów. Wśród nich jest stosunkowo krótki traktat O nieśmiertelności duszy, w którym, odwołując się do pewnych fragmentów biblijnych i określonych filozoficznych koncepcji, dowodził, że dusza ludzka z konieczności jest wieczna. Zastosowane w tekście argumenty dotyczą metafizyki światła i relacji ludzkiego umysłu do jego najdoskonalszych przedmiotów poznania. Analiza treści pozwala stwierdzić, że argumenty użyte w traktacie w dużej mierze pokrywają się z tymi zawartymi w opuscula theologica i Teologii Platońskiej Ficina.

Bibliografia

Blum, Paul R. „The immortality of the soul”. W: The Cambridge Companion to Renaissance Philosophy, red. James Hankins, 211–33. Cambridge: Cambridge University Press, 2007.

Casini, Lorenzo. „The Immortality of the Soul”. W: Philosophy of Mind in the Late Middle Ages and Renaissance, red. Stephan Schmid, 229–49. Abingdon: Routledge, 2016.

Casini, Lorenzo. „The Renaissance Debate on the Immortality of the Soul. Pietro Pomponazzi and the Plurality of Substantial Forms”. W: Mind, Cognition and Representation: The Tradition of Commentaries on Aristotle’s ‘De Anima’, red. Paul J. J. M. Bakker i Johannes M. M. H. Thijssen, 127–50. Aldershot: Ashgate, 2007.

Collins, Ardis B. The Secular Is Sacred: Platonism and Thomism in Marsilio Ficino’s Platonic Theology. Hague: Nijhoff, 1974.

Cosenza, Mario E. Biographical and Bibliographical Dictionary of the Italian Humanists and of the World of Classical Scholarship in Italy 1300-1800. T. 1. Boston: G. K. Hall, 1962.

D’Addario, Arnaldo. „Agli Antonio”. W: Dizionario biografico degli italiani, red. Alberto M. Ghisalberti, 1:400–401. Roma: Istituto della Enciclopedia italiana, 1960.

D’Angeli, Maria. „Nota su Antonio degli Agli”. W: Il Capitolo di San Lorenzo nel Quattrocento: convegno di studi, Firenze, 28-29 marzo 2003, red. Paolo Viti, 253–57. Firenze: L. S. Olschki, 2006.

De Gandillac, Maurice. „Neoplatonism and Christian Thought in the Fifteenth Century”. W: Neoplatonism and Christian Thought, red. Dominic J. O’Meara, 143–68. Albany: State University of New York Press, 1982.

Della Torre, Arnaldo. Storia dell’Accademia platonica di Firenze. Firenze: Tipografia G. Carnesecchi e figli, 1902.

Di Napoli, Giovanni. L’immortalità dell’anima nel Rinascimento. Torino: Società Editrice Internazionale, 1963.

Field, Arthur. The Origins of the Platonic Academy of Florence. Princeton: Princeton University Press, 1988.

Garin, Eugenio. „Testi minori sull’anima nella cultura del 400 in Toscana”. W: Testi umanistici inediti sul „De anima”, red. Eugenio Garin i in., 1–36. Padova: Editoria Liviana, 1951.

Gilson, Étienne. Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich. Tłum. Sylwester Zalewski. Warszawa: PAX, 1966.

Hankins, James. „Ficino, Marsilio”. W: Routledge Encyclopedia of Philosophy, red. Edward Craig, 3:653–59. London–New York: Routledge, 1998.

Hankins, James. Plato in the Italian Renaissance. T. 1–2. Leiden–New York: Brill, 1990.

Kristeller, Paul O. „The Theory of Immortality in Marsilio Ficino”. Journal of the History of Ideas 1, nr 3 (1940): 299–319.

Kristeller, Paul O. Iter Italicum. A Finding List of Uncatalogued or Incompletely Catalogued Humanistic Manuscripts of the Renaissance in Italian and Other Libraries. T. 1–2. London: The Warburg Institute, Leiden: Brill, 1965–1967.

Marcel, Raymond. Introduction. W: Marsilio Ficino, Théologie platonicienne de l’immortalité des âmes, tłum. Raymond Marcel, 3:247–61. Paris: Les Belles Lettres, 1970.

Mazzuchelli, Giammaria. Gli Scrittori d’Italia. T. 1, cz. 1. Brescia, 1753.

Minnich, Nelson H. „The Autobiography of Antonio degli Agli (ca. 1400–1477), Humanist and Prelate”. W: Renaissance Studies in Honor of Craig Hugh Smyth, red. Andrew Morrough i in., 177–91. Firenze: Giunti Barbéra, 1985.

Moreni, Domenico. Continuazione delle memorie istoriche della Basilica di S. Lorenz. T. 2. Firenze: Presso Francesco Daddi in Borgo Ognissanti, 1817.

Nardi, Bruno. Studi su Pietro Pomponazzi. Firenze: Felice le Monnier, 1965.

O’Donnell, James J. Commentary on Books 1–7. W: Augustyn, Confessions, t. 2. Oxford: Clarendon Press, 1992.

Petagine, Antonio. „Immortalità dell’anima: la posizione di Francesco d’Appignano all’interno del dibattito francescano tra il XIII e il XIV secolo”. Picenum Seraphicum 34 (2020): 123–39.

Saudelli, Lucia. „Lux sicca Marsile Ficin exegete d’Héraclite”. Accademia 10 (2008): 29–42.

Steiris, Georgios. „Searching for the Routes of Philosophy: Marsilio Ficino on Heraclitus”. Mediterranea. International Journal on the Transfer of Knowledge 4, nr 4 (2019): 57–74.

Swogger, John H. Antonio degli Agli’s ‘Explanatio symbolorum Pythagore’: An Edition and a Study of Its Place in the Circle of Marsilio Ficino. Praca doktorska. University of London, 1975.

Tatarkiewicz, Władysław. Historia estetyki. T. 1–3. Warszawa: PWN, 2009.

Tiraboschi, Girolamo. Storia della letteratura italiana. T. 6, cz. 1. Firenze, 1807.

Vanni-Rovighi, Sofia. L’immortalità dell'anima nei maestri francescani. Milano: Società editrice „Vita e pensiero”, 1936.

Webb, Diana. „Sanctity and History: Antonio degli Agli and Humanist Hagiography”. W: Florence and Italy: Renaissance in Honour of Nicolai Rubinstein, red. Peter Denley i Caroline Elam, 297–308. London: Westfield College, University of London Committee for Medieval Studies, 1988.