Projekt czy ewolucja? Stwórcze działanie Boga w świecie przyrody
Abstrakt
Artykuł poświęcono krytycznej analizie kilka wybranych argumentów pojawiających się we współczesnej dyskusji dotyczącej interpretacji stwórczego działania Boga w świecie przyrody, rozpatrywanego w kontekście teorii ewolucji. W szczególności zwrócono uwagę na zastrzeżenia wobec tej teorii wysuwane przez niektórych przedstawicieli kreacjonizmu ujętego w ramy systemu metafizyki św. Tomasza, którzy nie widzą możliwości uzgodnienia ewolucji z teologiczną prawdą o stworzeniu świata przez Boga. Rozpatrzono również argumenty leżące u podstaw teorii inteligentnego projektu, która głosi, że oparta na przypadku ewolucja nie może w sposób adekwatny wyjaśnić „nieredukowalnej złożoności” żywych organizmów, i że w związku z tym należy przyjąć, iż na przebieg procesów ewolucyjnych mają zasadniczy wpływ bezpośrednie działania Boga—Inteligentnego Projektanta.
Bibliografia
Austriaco, Nicanor P. G., James Brent, Thomas Davenport, John B. Ku. Ewolucja w świetle wiary. Perspektywa tomistyczna. Tłum. Grażyna Gomola, Aleksander Gomola. Poznań: W drodze, 2019.
Barbour, Ian G. „Ways of Relating Science and Theology”. W: Physics, Philosophy and Theology: A Common Quest for Understanding. Red. Robert J. Russel, William Stoeger, George V. Coyne, 21–48. Vaticano: Vatican Observatory Publications, 1988.
Behe, Michael, J. Darwin’s Black Box: The Biochemical Challenge for Evolution. New York: Free Press, 1996. Wyd. polskie: Czarna skrzynka Darwina—biochemiczne wyzwanie dla ewolucjonizmu. Warszawa: Megas, 2008.
Behe, Michael, J. „Irreducible Complexity: Obstacle to Darwinian Evolution”. W: Debating Design: From Darwin to DNA, red. Michael Ruse, William A. Dembski, 352–370. Cambridge: CUP, 2004.
Bronk, Andrzej. Zrozumieć świat współczesny. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1998.
Bronk, Andrzej, Stanisław Majdański. „Metodologia teologii”. W: Janeczek, Walczak, Starościc, Metodologia nauk, t. 2, Typy nauk, 127–159.
Bronk, Andrzej, Monika Walczak. „Metoda naukowa”. W: Janeczek, Walczak, Starościc, Metodologia nauk, t. 1, Czym jest nauka?, 89–153.
Dembski, William A. Intelligent Design. The Bridge between Science and Theology. Downers Grove, IL: InterVarsity Press, 1999.
Dupree, A. Hunter. „Christianity and the Scientific Community in the Age of Darwin”. W: Lindberg, Numbers, God and Nature, 351–368.
Grant, Edward. „Science and Theology in the Middle Ages”. W: Lindberg, Numbers, God and Nature, 49–75.
Hajduk, Zygmunt. O akceptacji teorii empirycznej. Lublin: Wydawnictwo KUL, 1984.
Heller, Michał, Tadeusz Pabjan. Stworzenie i początek wszechświata. Teologia—filozofia—kosmologia. Kraków: Copernicus Center Press, 2013.
Heller, Michał, Józef Życiński. Dylematy ewolucji. Kraków: PTT, 1990.
Heller, Michał. Czy fizyka jest nauką humanistyczną? Tarnów: Biblos, 1998.
Heller, Michał. Filozofia przypadku. Kosmiczna fuga z preludium i codą. Kraków: Copernicus Center Press 2011.
Heller, Michał. Sens życia i sens wszechświata. Studia z teologii współczesnej. Tarnów: Biblos, 2002.
Jan Paweł II. „Magisterium Kościoła wobec ewolucji”. L’Osservatore Romano 18, nr 1 (1997): 18–19.
Jan Paweł II. „Posłanie Jana Pawła II do George’a V. Coyne’a”. Zagadnienia Filozoficzne w Nauce 12 (1990): 2–12.
Janeczek, Stanisław, Monika Walczak, Anna Starościc, red. Metodologia nauk. T. 1–2. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2019.
Krąpiec, Mieczysław A. „Ewolucjonizm, ale jaki?” W: Ewolucjonizm czy kreacjonizm, red. Piotr Jaroszyński, 7–40. Lublin: Fundacja Lubelska Szkoła Filozofii Chrześcijańskiej, 2008.
Jodkowski, Kazimierz. „Kreacjoniści przed sądem. Aspekty filozoficzne «małpich procesów»”. W: Poszukiwania filozoficzne, red. Jakub Michalczenia, Jadwiga Mizińska, Katarzyna Ossowska, t. 1, Nauka, Prawda, 175–198. Olsztyn: Instytut Filozofii UWM, 2014.
Lakatos, Imre. „Falsyfikacja a metodologia naukowych programów badawczych”. W: Imre Lakatos, Pisma z filozofii nauk empirycznych, tłum. Wojciech Sady, 3–169. Warszawa: PWN, 1995.
Lemańska, Anna. „Wyjaśnianie w nauce”. W: Janeczek, Walczak, Starościc, Metodologia nauk, t. 1, Czym jest nauka?, 231–249.
Lindberg, David C., and Ronald L. Numbers, red. God and Nature: Historical Essays on the Encounter between Christianity and Science. Berkeley: University of California Press, 1986.
Lindberg, David C. „Science in the Early Church”. W: Lindberg, Numbers, God and Nature, 19–48.
Maryniarczyk, Andrzej. „Prawda o stworzeniu świata”. Nasz Dziennik, 6.12.2017.
Matzke, Nicolas. „The Evolution of Creationist Movements”. Evolution Education and Outreach 3, nr 2 (2010): 145–162.
McMullin, Ernan. Ewolucja i stworzenie. Tłum. Jacek Rodzeń. Tarnów: Biblos, 2006.
Moore, James R. „Geologists and Interpreters of Genesis in the Nineteenth Century”. W: Lindberg, Numbers, God and Nature, 322–350.
Numbers, Ronald L. „The Creationists”. W: Lindberg, Numbers, God and Nature, 391–423.
Pabjan, Tadeusz. Anatomia konfliktu. Między nowym ateizmem a teologią nauki. Kraków: Copernicus Center Press, 2016.
Pabjan, Tadeusz. Świat najlepszy z możliwych? O dobroci Boga i pochodzeniu zła. Kraków: Copernicus Center Press, 2018.
Popper, Karl R. Logika odkrycia naukowego. Tłum. Urszula Niklas. Warszawa: PWN, 1977.
Słomka, Marek. Działanie Boga w przyrodzie. Analiza filozoficzna. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2018.
Teoria Inteligentnego Projektu—nowe rozumienie naukowości? Red. Kazimierz Jodkowski. Warszawa: Megas, 2007.
Tomasz, św. Suma Teologiczna. Tłum. Pius Bełch i in. London: Veritas, 1963–1986.
Węcławski, Tomasz. „Metodologia teologii”. Nauka 3 (2004): 101–120.
Zon, Józef. „Nic nowego w starym sporze”. Filozoficzne Aspekty Genezy 23 (2005/2006): 25–33.
Życiński, Józef. Bóg i ewolucja. Podstawowe pytania ewolucjonizmu chrześcijańskiego. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2002.
Copyright (c) 2020 Roczniki Filozoficzne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
