Potencjalność w psychologicznej analizie rozwoju

Ewa Rzechowska

Ewa Rzechowska

Abstrakt

In the paper the author presents the classic conception of the zone of proximal development (ZPD) and the directions of its development and redefinition. In the analyses of ZPD we find a variety of aspects. They make the point of departure for the search of the conceptual approach to the problems of there being some possibilities of development within the framework of a broader concept than ZPD. The proposal of the category potentiality in development as well as the model of potentiality in the development of man opens up a possibility to analyze the potentials of development not only from the outside, i.e. on the part of social supports, social contexts, mediation, cultural tools, but also on the part of the subject's ability to receive and transform social influences. J. Piaget's and L.S. Wygotski's theories and those of their followers have become the starting point for the searches after a psychological interpretation of potentiality in the development of man.

Bibliografia

Albanese O.,Belloro A.: Analysing Piagetian Trials for the Detection of Intra- and Inter-individual differences. W: The Social Genesis of Thought Piaget/Vygotsky. 14th Advanced Course. Geneve 1994.

Bachtin M. M.: Dialog − język − literatura. Warszawa 1983. PWN.

Bobryk J.: Przyczynowość i intencjonalność. Warszawa 1992. Oficyna Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Brockmeier J.: Construction and Interpretation: Exploring a Joint Perspective on Piaget and Vygotsky. W: The Social Genesis of Thought Piaget/Vygotsky. 14th Advanced Course. Geneve 1994.

Cole M.: The Zone of Proximal Development: Where Culture and Cognition Create Each Other. W: J. V. Wertsch (ed.). Culture, Communication, and Cognition: Vygotskian Perspectives. Cambridge 1988. Cambridge University Press.

Cole M., ColeS.R.: The Development of Children. New York 1989. Scientific American Books.

Cole M.: Culture in Development. W: M. H. Bornstein, M. E. Lamb (eds.). Developmental Psychology. Wyd. 3. Hillsdale, NY 1992. Lawrence Erlbaum Associates, Publishers s. 1992 s. 731-782.

DawydowW.W.: Problemy razwiwajuszczego obuczenija. Moskwa 1986. Piedegogika.

Fischer K.W., Bullock D.H., Rotenberg E. J., Raya P.: The Dynamics of Competence: How Context Contributes Directly to Skill. W: R. H. Wozniak., K.W.Fischer (eds.). Development in Context: Acting and Thinking in Specyfic Environments. New Jersey 1993. Lawrence Erlbaum Associates, Publishers s. 93-117.

Freitag B.: Piaget and Vygotski in Classroom. W: The Social Genesis of Thought Piaget/Vygotsky. 14th Advanced Course. Geneve 1994.

Ginsburg H., Opper S.: Piaget's Theory of Intellectual Development. 2nd edition. Prentice-Hall−Englewood-Cliffs, NJ 1979.

Granott N.: Patterns of Interaction in the Co-Construction of Knowledge: Separate Minds, Joint Effort, and Weird Creatures. W: R. H. Wozniak., K. W. Fischer (eds.). Development in Context: Acting and Thinking in Specific Environments. New Jersey 1993. Lawrence Erlbaum Associates, Publishers s.183-207.

Iljasow I.I., Andrianow J.A.: O diagnostikie zony bliżajszego razwitija łogiczeskich operacji na osnowie galpierinskich etapow formirowanija. „Wiestnik Moskowskogo Uniwiersitieta”. Seria 14. 1992 nr 4 s. 53-60.

Karpow J.W.: Obuczajemost' kak charakteristika umstwiennogo razwitija. Moskwa 1990. „Wiestnik Moskowskogo Uniwersiteta”. Seria 14. 1990 nr 2 s. 3-16.

Karpow J.W., Tałyzina N.F.: Kritierii intelliektualnogo razwitija dietiej. „Woprosy Psichołogii” 2:1985 s. 52-59.

Kuhn P.: Cognitive Development. W: M. H. Bornstein., M. E. Lamb (eds.). Developmental Psychology. Wyd. 3. Hillsdale, NY 1993. Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.

Marti E.: The Mechanism of Internalization/Eksternalization of Knowledge in Piaget's and Vygotsky's Theories. W: The Social Genesis of Though Piaget/Vygotsky. 14th Advanced Course. Geneve 1994.

Lektorski W.A., Sadowski W.N.: Geneza i struktura czynności intelektualnych w koncepcjach Jeana Piageta. Tłum. z jęz. ros. E. Frydman. W: L. Wołoszynowa (red.). Materiały do nauczania psychologii. S. II. T. 6 1970 s. 63-112.

Okagaki L., Sternberg R.S.: Putting the Distance into Students' Hands: Practical Intelligence for School. W: R. R. Cooking., K. A.Renninger (eds.). The Development and Meaning of Psychological Distance. Hillsdale, NJ 1993 Lawrence Erlbaum Associates s. 237-254.

Perret-Clermont A.N.:Rol socialnych wzaimodiejstwij w razwitii intielliekta dietiej. Tłum. z jęz. franc. A. L. Szatałowa (nazwisko autorki w wydaniu ros. Pierre - Kliermon). Moskwa 1991. Moskwa 1991. Piedagogika.

Piaget J., Inhelder B.: Genezis elementarnych łogiczeskich struktur. Moskwa 1963.

Piaget J.: The Psychology of Intelligence. Totowa, NJ 1973. Littlefield &Adams.

Piaget J.: Les operations logiques et la vie sociale. Etudes sociologiques. Geneva 1977 s. 143-171. Librairie Droz.

Piaget J.: The Grasp of Consciousness. Action and Concept in the Young Child. Tłum. z jęz. franc. S. Wedgwood. Wyd. 3. Cambridge−Massachusetts 1978a. Harvard University Press (La prise de conscience. Paris 1974 PUF).

Piaget J.:Success and Understanding. Tłum. z jęz. franc. A. S. Pomerans. London−Henley 1978b. Routledge Kegan Paul (Reissir et comprendre. Paris PUF 1974).

P iaget J.: Równoważenie struktur poznawczych. Tłum. z jęz. franc. Z. Zakrzewska. Warszawa 1981. PWN.

Piaget J., Inhelder B.: Psychologia dziecka. Tłum. z jęz. franc. Z.Zakrzewska. 1993. Wydawnictwo Siedmioróg.

Rochera J., Segues T.: The Creation of Zones of Proximal Development in the Classroom: The Teaching and Learning of Counting Through the Fulfilment of Small-Group Playing Task. W: The Social Genesis of Though Piaget/Vygotsky. 14th Advanced Course. Geneve 1994.

Rogoff B.: Apprenticeship in Thinking. Cognitive Development in Social Context. New York−Oxford 1990. Oxford University Press.

Rogoff B.:Children's Guided Participation and Participatory Appropriation in Sociocultural Activity. W: R. H. Wozniak, K. W. Fischer(eds.). Development in Context: Acting and Thinking in Specific Environments. Hillsdale, NJ 1993. LEA s. 121-155.

Rubcow W.W.: Socialno-psichołogiczeskaja koncepcja intielliektualnogo razwitija riebionka A. -N. Pierre-Klermon. W: A. N. Perret-Clermont. Rol socialnych wzaimodiejstwij w razwitii intielliekta dietiej. Moskwa 1991. Pedagogika s. 5-15.

Rzechowska E.: Pojęcie strefy najbliższego rozwoju poznawczego. „Roczniki Filozoficzne” 42:1994 z. 4 s. 71-94.

Rzechowska E.: Pomoc jako czynnik aktualizujący strefę najbliższego rozwoju poznawczego. W: Wykłady z psychologii w KUL. T. 8. Red. A. Januszewski, P.Oleś, W. Otrębski. Lublin: RW KUL 1996 A.

Rzechowska E.: Współczesne kierunki badań nad strefą najbliższego rozwoju poznawczego. W: Wykłady z psychologii w KUL. T. 8. Red. A. Januszewski, P.Oleś, W. Otrębski. Lublin: RW KUL 1996 B.

Semin G.R., Papadopoulu K.: The Acqisition of Reflexive Social Emotions: The Transmission and Reproduction of Social Control Through Joint Action. W: G. Deuven, B. Lloyd (eds.). Social Representations and the Development of Knowledge. Cambridge 1990. Cambridge University Press s.107-125.

Schneuwly B.: Les capacites humaines sont des constructions sociales. Essai sur la theorie de Vygotsky. „European Journal of Psychology of Education” 1987 nr 1(4) s. 5-13.

Walesa Cz., Rzechowska E.: Specyfika strefy najbliższego rozwoju religijnego dziecka (studium psychologiczne). „Rocznik Naukowo- Dydaktyczny WSP”. [Kraków] 1994.

Wardanian G.A.: K woprosu o kriterii ocenki ZBR. W: W. W. Dawydow i in. (red.). Naucznoje tworczestwo L. S. Wygotskogo i sowremiennaja psichołogia. Moskwa 1981. NII OPP APN SSSR.

Wardanian G.A.: Diagnostika i korrekcija umstwiennogo razwitija w naczalnych kłassach. Erewań 1985.

Wertsch J.V.: Vygotsky and the Social Formation of Mind. Cambrigde 1985. Harvard University Press.

Wertsch J.V. (ed.): Culture, Communication, and Cognition: Vygotskian Perspectives. Cambridge 1988. Cambridge University Press.

Wertsch J.V.: Voices of the Mind: A Sociocultural Approach to Mediated Action. Cambridge 1991. Harward University Press.

Wertsch J.V., MinickN.: Negotiating Sense in the Zone of Proximal Development. W: M. Schwebel, Ch. A. Maher, N. S. Fagley (eds.). Promoting Cognitive Growth over the Life Span. Hillsdale, NJ 1990. Lawrence Erlbaum Associates.

Whitehead A.N.: Nauka i świat nowożytny. Tłum. M. Kozłowski, M. Pieńkowski OP. Kraków 1987. Wydawnictwo Znak.

Wygotski L.S.: (1971). Wybrane prace psychologiczne. Tłum. z jęz. ros. E. i J. Flesznerowie. Warszawa 1971. PWN.

Wygotski L.S.: Narzędzie i znak w rozwoju dziecka. Tłum. z jęz. ros. B. Grell. Warszawa 1978. PWN.

Wygotski L.S.: Problem wieku i dynamika rozwoju. „Przegląd Psychologiczny” 1987 nr 4 s. 891-900.

Wygotski L.S.: Problema kulturnogo razwitija riebionka. „Wiestnik Moskowskogo Uniwersiteta”. Seria 14. Moskwa 1991 nr 4 s. 5-18.

Zak A.Z.: Rozwój myślenia teoretycznego u dzieci w młodszym wieku szkolnym. Warszawa 1989. WSiP.