Religijność jako komunikacja (zastosowanie paradygmatu interakcyjnego w psychologii religii)
Abstrakt
The article presents a suggestion concerning application of the interaction paradigm to psychology of religion as well as analysing religiousness as religious communication. The idea of including the interaction paradigm of psychology to interpretation of religiousses is supported by the presence of interpersonal relations in the religious phenomenon and by their fundamental significance. The communication model can be discovered both in the functioning of an individual religious life (the contact with God is interpreted as a reversible and inter-subjective relation) and in the functioning of the religious system (Revelation as self-communication of the Absolute; the interactional-communicational structure of the Church).
A sketchy presentation of the essential elements of the process of interhuman communication shows that such procedure is correct. After taking into consideration the religious (transcendental) character of the Partner in man’s religious communication we take the objects of investigations the religious individual as communicator and the processes that constitute his relation of communication with God.
The interaction-communication approach to the religious phenomenon, taking into consideration its significant factor, namely, the interpersonal communication, can be an important complement, or even an alternative to the individual paradigm prevalent in psychology of religion.
It seems that analysis of religious communication may bring new information on the functioning of various dimensions of religiousness, and particularly of such phenomena as: development of religiousness, religious crises, ambivalent religiousness, religious conversion, indifference and atheism. In connection with personality conditionings of religious communication the suggestion concerning interactionism in psychology of personality should be accepted and such communication should be investigated in correlation to interactionally investigated personality features.
Bibliografia
Arens E.: Christopraxis: Grundzüge theologischer Handlungstheorie. Freiburg im Br. 1992.
ArgyleM.: Psychologia stosunków międzyludzkich. Warszawa 1991.
Baumgartner F.: Expectations in Interpersonal Situations and Their Personality Components. „Studia Pychologica” 2:1991 s. 83-90.
Benesch H.: Dtv-Atlas zur Psychologie. München 1987.
Bombik M.: Logika i teologia. „Studia Philosophiae Christianae” 2:1988 s. 74-89.
Chwedorowicz J.: Mechanizmy kompensacji zakłóceń w przekazywaniu i przetwarzaniu informacji w procesie komunikacji interpersonalnej. W: J. Brzeziński i in. (red.). Psychologia matematyczna. Kraków 1984 s. 97-106.
Czajkowski W.: Modele procesu komunikowania się. „Rocznik Nauk Pedagogicznych” 42:1989 s. 223-238.
Derksen N., Andriessen H.: Den Glauben teilen wie das Brot. Glaubensgespräche als Weg zur lebendigen Gemeinde. Mainz 1993.
Engel J.: Contemporary Christian Communication: Its Theory and Practice. New York 1979.
Fearing F.: Toward a Psychological Theory of Human Communication. W: D. C. Barnlund (Ed.). Interpersonal Communication. Survey and Studies. Boston 1968 s. 30-44.
Grzesiuk L., Trzebińska E.: Jak ludzie porozumiewają się. Warszawa 1978.
Grzymała-Moszczyńska H.: Teoria roli Hjalmara Sundena. „Studia Religiologica” 4:1979 s. 149-159.
Hallmark J. R.: The Relationship Between Ritualistic Religious Commitement and Communication. „The Journal of Communication and Religion” 1:1993 s. 55-82.
Hutt M. L., Isaacson R. L., Blum M. L.: Psychology. The Science of Interpersonal Behavior. New York−London 1966.
Jakubowska U. T.: Analiza wybranych właściwości komunikacyjnych neurotyków i ludzi zdrowych psychicznie. Bydgoszcz 1992.
Jaspard J. M.: Composantes psychologiques d’une maturation de la foi chretienne. „La foi et les temps” 1:1973 s. 3-25.
Jaworski R.: Psychologiczne korelaty religijności personalnej. Lublin 1989.
Kellet P. M.: Communication Account of Religious Conversion. An Interpretive Phenomenological Account. „The Journal of Communication and Religion” 1:1993 s. 71-81.
Klaus B.: Homiletische Orientierung: Die Predigt als Kommunikationsmedium. W: B.Klaus (Hrsg.) Kommunikation in der Kirche. Gütersloh 1979 s. 111-144.
Lustiger J.-M.: Wybór Boga. Kraków 1992.
Malony N. M.: Understanding Your Faith. Abingdon Nashville 1978.
Nęcki Z.: Komunikowanie interpersonalne. Wrocław 1992.
Norton R. W., Pettergrew L. S.: Communicator Style as an Effect Determinant of Attraction. „Communication Research” 3:1977 s. 257-282.
Nuttin J.: Struktura osobowości. Warszawa 1968.
Öffner E.: Kirche als Vermittlungsinstanz. Intention − Funktion − Kommunikation. W: B.Klaus (Hrsg.). Kommunikation in der Kirche. Gütersloh 1979 s. 25-53.
Piontkowski U.: Psychologie der Interaktion. München 1982.
Prężyna W.: Funkcja postawy religijnej w osobowości człowieka. Lublin 1981.
Ragsdale J. D.: Relational Communication Competence and Christian Religious Commitment: An Exploratory Study. „The Journal of Communication and Religion” 2:1992 s. 147-158.
Schulz von Thun F.: Miteinander reden: Allgemeine Psychologie der Kommunikation (1); Differentielle Psychologie der Kommunikation (2). Reinbek bei Hamburg 1990.
Searle M.: Christian Liturgies and Communication Theory. „Media Development” 3:1984 s. 4-6.
Sommerfeld A.: Czynniki zdrowia psychicznego z punktu widzenia wiedzy o komunikacji interpersonalnej. W: H. Sęk (red.). Zagadnienia psychologii prewencyjnej. Poznań 1991.
Soveringo G.: Poczucie winy. Kraków 1993.
Styczeń T.: Czy doświadczenie moralne jest doświadczeniem religijnym? W: W. Słomka (red.). Bóg i człowiek w doświadczeniu religijnym. Lublin 1986 s. 247-254.
Van Beeck F. J.: Divine Revelation: Intervention or Self-communication? „Theological Studies” 52:1991 s. 199-226.
Van Heck G. L., Hettema J.: Interakcjonizm w psychologii osobowości. „Studia Psychologiczne” 2:1991 s. 71-91.
Vergote A.: Religione, fede, incredulita. Studio psicologico. Milano 1985.
Watzlwick P., Beavin J. H., Jackson D. D.: Menschliche Kommunikation. Formen, Störungen, Paradoxien. Bern 1990.
Węcławski T.: Gdzie jest Bóg? Małe wprowadzenie do teologii dla tych, którzy nie boją się myśleć. Kraków 1992.
Wit Z.: Bóg i człowiek w doświadczeniu religijnym w liturgii. W: W. Słomka (red.). Bóg i człowiek w doświadczeniu religijnym. Lublin 1986 s. 225-234.
Wood J. T.: Human Communication: A Symbolic Interactionist Perspective. New York 1982.
Zaborowski Z.: Z pogranicza psychologii społecznej i psychologii osobowości. Warszawa 1980.
Copyright (c) 1993 Roczniki Filozoficzne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
