Bioetyka czy bioetyki? O możliwości konsensu w bioetyce

Barbara Chyrowicz

Barbara Chyrowicz Katolicki Uniwersytet Lubelski, Wydział Filozofii

Słowa kluczowe: bioetyka, zasady etyki medycznej, utylitaryzm, życie osoby ludzkiej, fundacjonalizm, uniwersalizm, koncepcja osoby ludzkiej

Abstrakt

The birth of bioethics as a distinct branch of applied ethics is connected with extremely intensive extension of biomedical sciences in the second half of the 20^th century. The problems which are connected with practical application of the achievements in contemporary medicine are not only of pragmatic but also of ethical character. The moral nature of these problems is specifically dealt with by bioethics. The interdisciplinary character of the research carried out in the field of bioethical analyses provokes a set of methodological problems; firstly, the problem of the nature and definition of bioethics. The development of bioethics is accompanied by a diversity of standpoints, often excluding each other. The authors who represent these mutually-excluding standpoints accept, at the point of departure, different ethical and anthropological principles. Thus we do not speak about one bioethics, but rather about many bioethical theories. The pluralism of bioethical standpoints is seen by some authors as an inheritance of postmodernism, some others are trying to look for general and universal bioethical principles. Such a consensus appears impossible due to the diversity of the conceptions of the person in contemporary bioethics. So the consensus in bioethics should be looked for rather in the field of anthropology.

Bibliografia

Agar N.: Biocentrism and the Concept of Life, „Ethics”, 108(1997), s. 147-168.

Altner G.: Naturvergessenheit. Grundlage einer umfassenden Bioethik, Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft 1991.

Annas G.: From Selection to Rationing: Policy, Birth of Bioethics Conference, Seattle, Wa., Sept. 24-25, 1992, s. 75-80.

Aulisio M. P.: The Foundations of Bioethics: Contingency and Relevance, „Journal of Medicine and Philosophy”, 23(1998), s. 428-438.

Bayertz K.: GenEthics: Technological Intervention in Human Reproduction as a Philosophical Problem, Cambridge: Cambridge University Press 1994.

Beauchamp T. L., Childress J. F.: Zasady etyki medycznej, tłum. W. Jacórzyński, Warszawa: Książka i Wiedza 1996.

Blackburn S.: Oksfordzki słownik filozoficzny, Warszawa: Książka i Wiedza 1997.

Boyle J.: An Absolute Rule Approach, w: A Companion to Bioethics, red. H. Kuhse, P. Singer, Oxford: Blackwell 1998, s. 72-79.

Burg W. van der: Law and Bioethics, w: A Companion to Bioethics, red. H. Kuhse, P. Singer, Oxford: Blackwell 1998, s. 49-57.

Callahan D.: Bioethics as a Discipline, „Hastings Center Studies”, 1(1973), s. 66-73.

Callahan D.: Bioethics, w: The Encyclopedia of Bioethics, red. W.T. Reich, New York: Simon & Schuster−Macmillan 19952, s. 247-256.

Campbell A. V.: Presidential Address: Global Bioethics − Dream or Nightmare?, „Bioethics”, 13(1999), s. 183-189.

Childress J.: A Principle-based Approach, w: A Companion to Bioethics, red. H. Kuhse, P. Singer, Oxford: Blackwell 1998, s. 61-71.

Clouser K. D.: Bioethics, w: Encyclopedia of Bioethics, red. W. Reich, t.I, New York: The Free Press 19781, s. 116-125.

Dancy J.: Etyka obowiązków „prima facie”, tłum. P. Łuków, w: Przewodnik po etyce, red. P. Singer, Warszawa: Książka i Wiedza 1998, s. 261-271.

Encyclopedia of Bioethics, red. W. Reich, t. I-IV, New York: The Free Press 19781.

Encyklopedia Filozofii, red. T. Honderich, Poznań: Zysk i S-ka 1998.

Engelhardt H. T., Jr: The Foundation of Bioethics, New York−Oxford: Oxford University Press 19962.

Engelhardt H. T., Jr: Critical Care: Why There Is No Global Bioethics, „Journal of Medicine and Philosophy”, 23(1998), s. 643-651.

Fletcher J. P.: Morals and Medicine. The Moral Problems of the Patient's Right to Know the Truth, Contraception, Artifical Insemination, Sterilization, and Euthanasia, Princeton, N. J.: Princeton University Press 1954.

Gbadegesin S.: Bioethics and Cultural Diversity, w: A Companion to Bioethics, red. H. Kuhse, P. Singer, Oxford: Blackwell 1998, s. 24-31.

Gillam R.: Etyka lekarska. Problemy filozoficzne, tłum. A. Alichniewicz, A. Szczęsna, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL 1997.

Gillon R.: Bioethics, Overview, w: Encyclopedia of Applied Ethics, red. R. Chadwick, t. I, Academic Press 1998, s. 310.

Green R. M.: Method in Bioethics: A Troubled Assessment, „The Journal of Medicine and Philosophy”, 15(1990), s. 179-197.

Hare R.: A Utilitarian Approach, w: A Companion to Bioethics, red. H. Kuhse, P. Singer, Oxford: Blackwell 1998, s. 80-85.

Heyd D.: Genethics: Moral Issues in the Creation of People, Berkeley, Ca. 1992.

Holmes R. L.: The Limited Relevance of Analytical Ethics to the Problem of Bioethics, „The Journal of Medicine and Philosophy”, 15(1990), s. 143-159.

Hursthouse R.: Virtue Theory and Abortion, „Philosophy and Public Affair”, 20(1991), s. 233-246.

Irrgang B.: Genethik, w: Angewandte Ethik. Die Bereichsethiken und ihre theoretische Fundierung, red. J. Nida-Rümelin, Frankfurt am Main: Alfred Kröner Verlag 1993, s. 510-551.

Jonsen A. R.: The Birth of Bioethics, Oxford: Oxford University Press 1998.

Kloskowski K.: Bioetyczne aspekty inżynierii genetycznej, Warszawa: Wydawnictwo ATK 1995.

Kostro L.: Bioetyka, w: Encyklopedia Katolicka, red. F. Gryglewicz, R. Łukaszyk, Z. Sułowski, t. II, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1989, kol. 568.

Krebs A.: Ökologische Ethik, I: Grundlagen und Grundbegriffe, w: Angewandte Ethik. Die Bereichsethiken und ihre theoretische Fundierung, red. J. Nida-Rümelin, Frankfurt am Main: Alfred Kröner Verlag 1993, s. 346-386.

Kuhse H., Singer P.: What is Bioethics? A Historical Introduction, w: A Companion to Bioethics, red. H. Kuhse, P. Singer, Oxford: Blackwell 1998, s. 3-11.

Lazari-Pawłowska I.: Model dedukcyjny w etyce, w: Metaetyka, red. I. Lazari-Pawłowska, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1975, s. 497-510.

Mały słownik etyczny, red. S. Jedynak, Bydgoszcz: Wydawnictwo Branta 1994.

McCormick R.: The Quality of Life, „Hastings Center Report”, 8(1978), s. 30-36.

Oakley J.: A Virtue Ethics Approach, w: A Companion to Bioethics, red. H.Kuhse, P. Singer, Oxford: Blackwell 1998, s. 86-97.

Otowicz R.: Etyka życia. Bioetyczny i teologiczny kontekst problematyki życia poczętego, Kraków: WAM 1998.

Pence G.: Teoria cnoty, tłum. P. Łuków, w: Przewodnik po etyce, red. P.Singer, Warszawa: Książka i Wiedza 1998, s. 292-301.

Potter R. van: Bioethics: The Science of Survival, „Perspectives in Biology and Medicine”, 14(1970), nr 1, s. 127-153.

Ramsey P.: Basic Christian Ethics, New York: Scribner's 1962.

Ramsey P.: Pacjent jest osobą, tłum. S. Łypacewicz, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 1977.

Ramsey P.: Euthanasia and Dying Well Enaugh, w: Ethics and the Edges of Life. Medical and Legal Intersecutions, New Haven: Yale University Press 1978, s. 171-181.

Rawles K.: Biocentrism, w: Encyclopedia of Applied Ethics, red. R. Chadwick, t. I, Academic Press 1998, s. 277-282.

Sakamoto H.: Towards a New „Global Bioethics”, „Bioethics”, 13(1999), s. 191-197.

Sherwin S.: Foundations, Frameworks, Lenses: The Role of Theories in Bioethics, „Bioethics”, 13(1999), s. 198-205.

Singer P.: O życiu i śmierci. Upadek etyki tradycyjnej, tłum. A. Alichniewicz, A. Szczęsna, Warszawa: PIW 1997.

Singer P.: Practical Ethics, Cambridge: Cambridge University Press 1997.

Smith T.: Ethics in Medical Research. A Handbook of Good Practice, Cambridge: Cambridge University Press 1999.

Ślipko T.: Granice życia. Dylematy współczesnej bioetyki, Kraków: WAM 1994.

Umierać bez lęku. Wstęp do bioetyki kulturowej, red. M. Gałuszka, K. Szewczyk, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1996.

Veatch R. M.: The Foundations of Bioethics, „Bioethics”, 13(1999), s. 206-217.

Winkler E. R.: From Kantianism to Contextualism: The Rise and Fall of the Paradigm Theory in Bioethics, w: Applied Ethics: A Reader, red. E.R. Winkler, J. R. Coombs, Oxford: Blackwell 1993, s. 343-365.