Geneza teorii naukowych
Abstrakt
The system of scientific knowledge consists of active elements that are implicit definitions of concepts (Poincaré's principles, Lakatos' hard core), and passive elements (empirical laws, protective belt), formulated in the efforts to apply conceptual system to the world. The cognitive status of a statement can be reversed: definitions can be used as factual propositions and what was once factual can became definition. This reversibility rationally explains the mechanism of scientific revolutions as it is illustrated for the revolution that began with Buridan and resulted in Newton's mechanics. Statements of impetus theory, that once belonged to protective belt of Aristotelian physics, were transformed into the hard core of Newtonian physics.
Bibliografia
Crombie A. C.: Nauka średniowieczna i początki nauki nowożytnej, t. I-II, tł. S. Łypacewicz, Warszawa: PAX.
Fleck L.: Powstanie i rozwój faktu naukowego, tł. M. Tuszkiewicz, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1986.
Grobler A.: Prawda a względność, Kraków: Aureus 2000.
Jodkowski K.: Teza o niewspółmierności w ujęciu Kuhna i Feyerabenda, Lublin: Wyd. UMCS 1984.
Kuhn Th. S.: Reflections on My Critics, [w:] Criticism and the Growth of Knowledge, ed. I. Lakatos, A. Musgrave, Cambridge: Cambridge UP 1970, s.231-278.
Lakatos I.: Pisma z filozofii nauk empirycznych, tł. W. Sady, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN 1995.
Poincaré H.: Nauka i hipoteza, tł. L. Silberstein, Warszawa: J. Mortkowicz 1908.
Sady W.: Racjonalna rekonstrukcja odkryć naukowych, Lublin: Wyd. UMCS 1990.
Sady W.: Dzieje mechaniki od Arystotelesa do Einsteina, cz. I, Poznań: PSDF 1993.
Sady W.: Spór o racjonalność naukową, Wrocław: Funna 2000.
Sady W.: Ludwik Fleck o społecznej naturze poznania, Warszawa: Prószyński i S-ka 2000.
Wittgenstein L.: O pewności, tł. M. i W. Sady, Warszawa: Aletheia 1993.
Copyright (c) 2002 Roczniki Filozoficzne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
