O analogicznym orzekaniu filozoficznych predykatów o Bogu

Józef Herbut

Józef Herbut Katolicki Uniwersytet Lubelski, Wydział Filozofii

Słowa kluczowe: teologia naturalna, Bóg, atrybuty Boga

Abstrakt

Ponieważ istnieje częściowe podobieństwo między Bogiem a stworzeniem, byt Boga można rozpoznać w analogiczny sposób na podstawie właściwości stworzeń. Tradycyjna teologia naturalna znalazła na to trzy sposoby: negację, afirmację i doskonałość. Uzyskana w ten sposób wiedza o Bogu jest wysoce abstrakcyjna, gdyż jest wyrażona językiem tradycyjnej metafizyki.

Pojęcia atrybutów Boga używane we współczesnej filozofii nie są tak abstrakcyjne; ale przeważnie są niejasne. W takiej sytuacji należałoby pamiętać, że wnioskowanie jest podstawowym środkiem realizacji tego, o czym mówimy. W języku teologii naturalnej: wnioskowanie o konsekwencjach naszych wypowiedzi o Bogu.

Na końcu artykułu przedstawiono współczesne przeformułowanie analogicznych twierdzeń o Bogu (propozycja H. G. Hubbelinga w: Wprowadzenie do filozofii religii, Göttingen 1981, s. 173-175).

Über analoge Redeweise von Gott in philosophischer Sprache
Weil zwischen Gott und Geschöpf die Beziehung partieller Ähnlichkeit besteht, läßt sich aus den Eigenschaften der Geschöpfe das Sein Gottes in analoger Weise erkennen. Die traditionelle natürliche Theologie hat hierfür dreifache Weg ausfindig gemacht: der Verneinung, der Bejahung und der Vervollkommnung. Auf diese Weise bekommene Erkenntnis von Gott ist im hohen Grade abstrakt, wenn sie in der Sprache traditioneller Metaphysik ausgedrückt wird.

Die Begriffe der Eigenschaften Gottes, die in der gegenwärtigen Philosophie gebraucht werden, sind zwar nicht so abstrakt gedacht; aber meistens sind sie unklar. In der solchartigen Situation wäre es angebracht nicht zu vergessen, das daß Schließen das wesentliche Mittel ist, um uns klar zu werden über das, was wir sagen. In der Sprache natürlichen Theologie: das Schließen der Konsequenzen aus der unseren Aussagen über Gott.

Am Ende des Artikels wird auch eine moderne Reformulierung der analogen Reden über Gott vorgestellt (die Proposition H. G. Hubbeling's in: Einführung in die Religionsphilosophie, Göttingen 1981, S. 173-175).