Le scienze naturali nel processo delle trasformazioni culturali: verso un dialogo interdisciplinare
Abstrakt
Nauki przyrodnicze w procesie przemian kulturowych: perspektywa dialogu interdyscyplinarnego
Przemiany kulturowe ostatniego okresu przyniosły głęboką zmianę wartościowań dotyczących społecznej roli nauk przyrodniczych. Podczas gdy w początkach XX wieku pozytywizm upatrywał w nauce jedyne źródło wartościowej poznawczo wiedzy, postmodernizm z początku obecnego stulecia traktuje teorie przyrodnicze przede wszystkim jako formę narracji literackiej. W antyintelektualnych nastrojach, wyrażających krytykę oświeceniowej afirmacji racjonalności, ceni się pragmatyczne zastosowania nauki, nie zaś jej funkcje poznawcze. Sytuacja taka stwarza pilną potrzebę interdyscyplinarnej współpracy między filozofami, teologami i przedstawicielami nauk przyrodniczych. W ostatnim okresie podjęto w wielu ośrodkach interdyscyplinarne programy badawcze, które dotyczą różnych aspektów teorii ewolucji, związków między przetwarzaniem informacji w komputerach a neurofizjologią, relacji między naturalizmem metodologicznym a różnorodnymi wersjami naturalizmu ontologicznego.
Rozwijane badania stanowią nową jakość we wzajemnych relacjach nauk przyrodniczych z myślą chrześcijańską. Przezwyciężają one zarówno złudzenia scjentyzmu, jak i dominującą w pozytywizmie cząstkową koncepcję prawdy, w której brakuje odpowiedzi na pytania istotne dla całościowej wizji świata. Równocześnie stanowią one również odpowiedź na wizję interdyscyplinarnego dialogu, którą Jan Paweł II ukazał w encyklice Fides et ratio oraz w Liście do George’a Coyne’a SI, skierowanym z racji 300-lecia publikacji Principiów Newtona.
Bibliografia
Barnett L.: The Universe and Mr. Einstein, New York 1962.
Capra F.: The Tao of Physics Revisited, in: The Holographic Paradigm, Boston: Shambhala 1982, pp. 216-229.
Coyne G.: Chaos and Complexity, Città del Vaticano 1995.
Coyne G.: Quantum Cosmology and the Laws of Nature, Vatican City State: Vatican Observatory Publications, and Berkeley: The Center for Theology and the Natural Sciences 1993.
Coyne G.: The Neurosciences and the Person, Città del Vaticano 1999.
Fukuyama F.: Our Posthuman Future. Consequences of the Biotechnology Revolution, Farrar, New York: Straus and Giroux 2002.
Green B.: The Elegant Universe. Superstrings, Hidden Dimensions, and the Quest for the Ultimate Theory, New York: Vintage Books 1999.
John Paul II: Message of His Holiness Pope John Paul II, in: Physics, Philosophy and Theology, ed. R. Russell et al., Vatican City State: Specola Vaticana 1988, M1-M14.
Peacocke A. R.: Creation and the World of Science, Oxford: Oxford University Press 1979.
Pence G. E.: Who’s afraid of human cloning?, New York: Rowman & Littlefield 1998.
Russell R. J., Stoeger W. R., Ayala F. J. (ed.): Evolutionary and Molecular Biology, Città del Vaticano: Vatican Observatory 1998.
Życiński J.: Dimorare all’ombra della sapienza, in: Per una lettura dell’Enciclica Fides et ratio, Città del Vaticano 1999, pp. 188-198.
Życiński J.: L’evoluzionismo secondo il pensiero di Giovanni Paolo II, «Euntes docete», 56 (2003), n. 1, pp. 59-67.
Życiński J.: Physics and Culture in the XXI Century, «Seminarium», 41 (2001), pp. 175-186.
Życiński J.: The Human Person as the Image of God and Basic Human Values, «Analecta Cracoviensia», 2003.
Życiński J.: The scientist and human values, in: Walter Kohn, Personal Stories and Anecdotes told by Friends and Collaborators, ed. M. Scheffler, P. Weinberg, Springer 2003.
Copyright (c) 2004 Roczniki Filozoficzne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
