Ontologiczne założenia korespondencyjnej koncepcji prawdy

Jacek Wojtysiak

Jacek Wojtysiak Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Filozofii

Słowa kluczowe: prawda, korespondencja, ontologia, deflacjonizm, racjonalność, Arystoteles, Tarski

Abstrakt

Philosophers are mainly focused on the epistemological concept of truth. However, if we want to maintain this concept in the classical version (correspondence one) we have to assume at least some minimal ontology (metaphysics), and hence some ontological (metaphysical) concept of truth. Items I. and II. are an attempt at explicating this ontology in the context of Aristotle’s and Tarski’s conceptions, and item IV. is (in discussion with P. Horwich and D. Lewis) taking an attitude towards contemporary challenges that deflationism brings to them. It seems that today one may defend the correspondence conception of truth and its ontological assumptions, that boil down to stating a certain form of the world’s “rationality”.

Bibliografia

Ajdukiewicz K. [1983]: Zagadnienia i kierunki filozofii. Teoria poznania. Metafizyka, wyd. II, Warszawa: Czytelnik (wyd. I – 1949).

Arystoteles [1984]: Metafizyka, przeł. K. Leśniak, wyd. II, Warszawa: PWN (wyd. I – 1983).

Borkowski L. [1987]: Dowód równoważności dwóch sformułowań klasycznej definicji prawdy, „Roczniki Filozoficzne” 35, z. 1:87-99.

Brentano F. [1930]: Wahrheit und Evidenz. Erkenntnistheoretische Abhandlungen und Briefe, hrsg. O. Kraus, Leipzig: Verlag von Felix Meiner.

Grzegorczyk A. [1981]: Zarys logiki matematycznej, wyd. V, Warszawa: PWN (wyd. I – 1961).

Horwich P. [1991]: Truth, Oxford–Cambridge: Basil Blackwell (reprint wyd. z 1990).

Horwich P. [1999]: Truth, theories of. W: A Companion to Epistemology, ed. J. Dancy, E. Sosa, Oxford–Malden: Blackwell Publishers (reprint 1992):509-515.

Jadacki J. J. [2002a]: Kłopoty z prawdą, „Roczniki Filozoficzne” 50, z. 1:193-201.

Jadacki J. J. [2002b]: Spór o granice języka. Elementy semiotyki logicznej i metodologii, wyd. II, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper (wyd. I – 2001).

Kahn Ch. H. [1973]: The Verb «Be» in Ancient Greek, Dordrecht–Boston: D. Reidel Publishing Company.

Kotarbiński T. [1986]: Elementy teorii poznania, logiki formalnej i metodologii nauk, wyd. III, Warszawa: PWN (wyd. I – 1929).

Lewis D. [2001]: Forget about the ‘correspondence theory of truth’, „Analysis” 61:275-280.

M a r y n i a r c z y k A. [2000]: Veritas sequitur esse, „Roczniki Filozoficzne” 48, z. 1: 79-102.

Stępień A. B. [1986]: Propedeutyka estetyki, wyd. II, Lublin: TN KUL (wyd. I – 1975).

Stępień A. B. [1999]: Wartości poznawcze w ujęciu współczesnej filozofii tomistycznej, [w:] A. B. Stępień, Studia i szkice filozoficzne, przyg. A. Gut, Lublin: RW KUL:197-237.

Stępień A. B. [2001]: Wstęp do filozofii, wyd. IV, Lublin: TN KUL (wyd. I – 1976).

Tarski A. [1933/1995]: Pojęcie prawdy w językach nauk dedukcyjnych, [w:] A. Tarski, Pisma logiczno-filozoficzne, t. 1: Prawda, przeł. i red. J. Zygmunt, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN:13-172.

Tarski A. [1936/1995]: O ugruntowaniu naukowej semantyki, [w:] A. Tarski, Pisma logiczno-filozoficzne, T. 1: Prawda, przeł. i red. J. Zygmunt, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN:173-185.

Tarski A. [1944/1995]: Semantyczna koncepcja prawdy i podstawy semantyki, [w:] A. Tarski, Pisma logiczno-filozoficzne, t. 1: Prawda, przeł. i red. J. Zygmunt, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN: 228-282.

Tarski A. [1969/1995]: Prawda i dowód, [w:] A. Tarski, Pisma logiczno-filozoficzne, t. 1: Prawda, przeł. i red. J. Zygmunt, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN: 292-332.

Weingartner P. [1987]: Ens et verum convertuntur, przeł. A. I. Buczek, „Roczniki Filozoficzne” 35, z. 1:109-123.

Woleński J. [2003]: Epistemologia, t. 3: Prawda i realizm, Kraków: Aureus.

Wójcik A. [1999]: Próba definicji prawdy w Biblii Hebrajskiej na podstawie jej przeciwieństw, Katowice (maszynopis).