Ziemia jako część Wszechświata w kosmologii św. Tomasza z Akwinu

Marcin Karas

Marcin Karas Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Słowa kluczowe: kosmologia św. Tomasza z Akwinu, geocentryzm, arystotelizm, metodologia w kosmologii, miejsce Ziemi w kosmosie

Abstrakt

The present article aims at presenting the place the Earth takes in the universe in Saint Thomas Aquinas’ cosmology. The author of the article is of the opinion that Aquinas’ writings, exceeding Aristotle’s commentary, were a comprehensive attempt at answering the question about the real structure of the universe. In the Dominican scholar’s methodology a creative aspect can be seen of the critical assessment of the knowledge available in those times. Such an attitude facilitated a further development of cosmology and is the basis of the value of Saint Thomas’ considerations. He still remained within the system of a geocentric world, but he prepared the data for building a new model of the universe.

Bibliografia

Blanchette O.: The Perfection of the Universe According to Aquinas. A Teleological Cosmology, University Park, Pennsylvania 1992.

Borgosz J.: Tomasz z Akwinu, Warszawa 1962.

Braun H.: Der hl. Thomas und der gestirnte Himmel. Die Stellung des hl. Thomas von Aquin zu den astrophysikalischen Doktrinen seiner Zeit, „Angelicum” 17 (1940), s. 32-76.

Butterfield H.: Rodowód współczesnej nauki 1300-1800, przeł. H. Krahelska, Warszawa 1963.

Crombie A.: Nauka średniowieczna i początki nauki nowożytnej, przeł. S. Łypacewicz, t. 1, Warszawa 1960.

Daujat J.: Święty Tomasz z Akwinu a nowożytna fizyka, [w:] Praca zbiorowa, Aktualność świętego Tomasza, przeł. L. Rutowska, Warszawa 1975, s. 17-33.

Dobrzycki J.: Astronomia przedkopernikowska, Toruń 1971.

Dreyer J.: A History of Astronomy from Thales to Kepler, 2 ed., New York 1953.

Duhem P.: Medieval Cosmology, opr. R. Ariew, Chicago 1987.

Grant E.: Physical Science in the Middle Ages, Cambridge 2001.

Kirk G., Raven J., Schofield M.: Filozofia przedsokratejska, przeł. J. Lang, Warszawa 1999.

Kuhn T.: Przewrót kopernikański. Astronomia planetarna w dziejach myśli, przeł. S. Amsterdamski, Warszawa 1966.

Kurdziałek M.: Über die Möglichkeit der Erdrotation in der Auffassung Thomas von Aquin, [w:] W 700-lecie śmierci św. Tomasza z Akwinu. Próba uwspółcześnienia jego filozofii, red. S. Kamiński, M. Kurdziałek, Z. Zdybicka, Lublin 1976, s. 291-307.

Kurdziałek M.: Średniowieczne stanowiska wobec tezy: Ziemia jest jedną z planet, [w:] tenże, Średniowiecze w poszukiwaniu równowagi między arystotelizmem a platonizmem, Lublin 1996, s. 233-270.

Leśniak K.: Arystoteles, Warszawa 1965.

Litt Th.: Les corps célestes dans l’univers de saint Thomas d’Aquin, Louvain 1963.

North J.: Historia astronomii i kosmologii, przeł. T. i T. Dworak, Katowice 1997.

Reale G.: Historia filozofii starożytnej, t. V, przeł. I. Zieliński, Lublin 2002.

Reith H.: The Metaphysics of St. Thomas Aquinas, ed. 2, Milwaukee, Wisconsin 1962.

Rudnicki K.: The Cosmological Principles, Kraków 1995.

Rybka E.: Astronomia ogólna, wyd. VII, Warszawa 1983.

Swieżawski S.: Dzieje filozofii europejskiej XV wieku, t. 1-6, Warszawa 1974-1983.

Wais K.: Kosmologia szczegółowa, cz. I, Gniezno 1931.

Wardęska Z.: Teoria heliocentryczna w interpretacji teologów XVI wieku, Wrocław 1975 (Studia Copernicana, t. XII).

Widomski J.: Ontologia liczby. Wybrane zagadnienia z ontologii liczby w starożytności i średniowieczu, Kraków 1996.

Wildiers N.: Obraz świata a teologia, od średniowiecza do dzisiaj, przeł. J. Doktór, Warszawa 1985.

Woolard E., Clemence G.: Spherical Astronomy, New York 1966.