Wartości w perspektywie epistemologii ewolucyjnej Konrada Lorenza

Jerzy Breś

Jerzy Breś Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Słowa kluczowe: aksjologia, epistemologia, ewolucja, filogeneza, genotyp, harmonia, instynkt, kultura, norma, odczucie, ontogeneza, poznanie, prawda, teleonomia, wartość, wiedza, redukcjonizm, system

Abstrakt

The article presents Konrad Zacharias Lorenz’s views concerning man’s axiological space. According to Lorenz the origin of the cognitive apparatus is defined by the need to maintain orientation in the world. The apparatus is determined (ambiguously) by the biological and cultural factors. Also tendencies to accept a given type of values are dependent on inborn instincts. The harmony of mutual coexistence of biological and cultural norms is a manifestation of a ‘healthy functioning of the world of values’. In recognizing values an important role is attributed to emotions. The specificity of the act of valuation results from its subjectivity outside a direct control of acts of consciousness.

Biogram autora

Jerzy Breś, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Ks. dr Jerzy Breś – Katedra Relacji między Nauką a Wiarą na Wydziale Filozofii KUL

Bibliografia

Fiut I. S.: Etologia a ontologia wartości, [w:] Studia z ontologii i epistemologii wartości, red. J. Lipiec, Kraków: Uniwersytet Jagielloński 1990, s. 93-102.

Fiut I. S.: Rozważania o relatywistycznym i ewolucyjnym charakterze świata wartości, [w:] red. J. Lipiec, Istnienie i poznanie wartości, Kraków: Uniwersytet Jagielloński 1991, s. 116-140.

Fiut I. S.: Filozofia ewolucyjna Konrada Zachariasa Lorenza. Studium problemowe i historyczne, Kraków 1994.

Lorenz K.: Tak zwane zło, przeł. A. D. Tauszyńska, Wstęp Z. Stromenger, Warszawa: PIW 1972. Biblioteka Myśli Współczesnej.

Lorenz K.: Odwrotna strona zwierciadła. Próba historii naturalnej ludzkiego poznania, przeł. K. Wolicki, Warszawa: PIW 1977. Biblioteka Myśli Współczesnej.

Lorenz K.: Regres człowieczeństwa, przeł. A. D. Tauszyńska, Warszawa: PIW 1986. Biblioteka Myśli Współczesnej.

Popper K. R., Lorenz K.: Przyszłość jest otwarta, „Nowa Krytyka” 3 (1992), s. 133-140 (część pierwsza); 4(1993), s. 171-180 (część druga); 5(1995), s. 135-145 (część trzecia).

Zwoliński Z.: Byt i wartość u Nicolaia Hartmanna, Warszawa 1974.