God and Chance

Jacek Wojtysiak

doi:10.18290/rf20683-13

Jacek Wojtysiak Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska https://orcid.org/0000-0003-4276-8483

DOI: https://doi.org/10.18290/rf20683-13

Słowa kluczowe: przypadek, bezprzyczynowość, losowość, Bóg, konkurentyzm, komplementarność, wiedza pośrednia, molinizm

Abstrakt

Bóg i przypadek

W niniejszym tekście analizuję sześć pojęć przypadku (określonych przez Dariusza Łukasiewicza) oraz – dodatkowo – definiuję pojęcie zdarzenia losowego. Odrzucając istnienie zdarzeń całkowicie bezprzyczynowych, zastanawiam się nad relacją zdarzeń losowych do Boga. Moją koncepcję opieram na trzech zasadach: zasadzie jednoczesnego współdziałania, zasadzie komplementarności oraz zasadzie wiedzy pośredniej (w stylu L. de Moliny). Przyjęcie tych trzech zasad pozwala mi pogodzić istnienie klasycznie pojętego Boga (który jest stwórcą i Panem wszelkich zdarzeń) z istnieniem zdarzeń losowych. W ten sposób uzyskuję model alternatywny do modeli proponowanych przez teizmy (bardziej lub mniej) rewizyjne (otwarte), w tym przez teizm probabilistyczny Łukasiewicza.

Biogram autora

Jacek Wojtysiak, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska

Jacek Wojtysiak, Prof. Dr Hab., Department of Theory of Knowledge, Faculty of Philosophy, John Paul II Catholic University of Lublin

Bibliografia

Collins, Robert. 2009. “Divine Action and Evolution.” In The Oxford Handbook of Philosophical Theology, edited by Thomas P. Flint and Michael C. Rea, 241–61. Oxford–New York: Oxford University Press.

Flint, Thomas P. 2009. “Divine Providence.” In, The Oxford Handbook of Philosophical Theology, edited by Thomas P. Flint and Michael C. Rea, 262–85. Oxford–New York: Oxford University Press.

Flint, Thomas P., and Michael C. Rea, ed. 2009. The Oxford Handbook of Philosophical Theology. Oxford–New York: Oxford University Press.

Freddoso, Alfred J. 1994. “God’s General Concurrence with Secondary Causes: Pitfalls and Prospects.” American Catholic Philosophical Quarterly, 68 (2): 131–56.

Grabowski, Marian. 2019. Pierwociny stworzenia. Pomiędzy filozofią a fizyką. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Grabowski, Marian. 2020. “Is Probabilistic Theism a Tenable Idea? Critical Remarks on Opatrzność Boża, wolność, przypadek by Dariusz Łukasiewicz.” Roczniki Filozoficzne 68, no. 3: 205–220.

Howard-Snyder, Daniel, and Frances Howard-Snyder. 1994. “How an Unsurpassable Being Can Create a Surpassable World.” Faith and Philosophy 11 (2): 260–68.

Kretzmann, Norman. 1988. “God Among the Causes of Moral Evil: Hardening of Hearts and Spiritual Blinding.” Philosophical Topics 16 (2): 189–214.

Lewis, David. 1986. On the Plurality of Worlds. Oxford–New York: Basil Blackwell.

Łukasiewicz, Dariusz. 2014. Opatrzność Boża, wolność, przypadek. Studium z analitycznej filozofii religii. Poznań: W drodze.

Łukasiewicz, Dariusz. 2018. “Marcin Tkaczyk’s Ockhamism, or Whether the Theory of Contingentia Praeterita Is the Only Plausible Solution to the Problem of Futura Contingentia.” Roczniki Filozoficzne 66 (4): 115–34. https://doi.org/10.18290/rf.2018.66.4-6en.

Łukasiewicz, Dariusz. 2020. “Divine Providence and Chance in the World.” Roczniki Filozoficzne 68 (3): 5–34.

Moreland, J. P., and William Lane Craig. 2003. Philosophical Foundations for a Christian Worldview. Downers Grove, IL: IVP Academic, 2003.

Tkaczyk, Marcin. 2018. “The Antinomy of Future Contingent Events.” Roczniki Filozoficzne 66 (4): 5–38. https://doi.org/10.18290/rf.2018.66.4-11en.

Wojtysiak, Jacek. 2007. “On the Principle of Sufficient Reason.” Polish Journal of Philosophy 1 (1): 111–35. https://doi.org/10.5840/pjphil20071123.

Wojtysiak, Jacek. 2018. “Future Contingents, Ockhamism (Retroactivism) and Thomism (Eternalism).” Roczniki Filozoficzne 66 (4): 159–82. https://doi.org/10.18290/rf.2018.66.4-9en.