„Biosystemizm” M. Mahnera i M. Bungego
Abstrakt
In the seventeenth, eighteenth and nineteenth centuries there was the heated discussion going on concerning a question: “what is life?” between the representatives of two opposing positions: “mechanism” and “vitalism”. The twentieth century adopted this dispute as a heritage of the past centuries. In the twentieth century many researchers, rejecting both mechanistic and vitalistic conception of life, proposed their own, alternative theory of life. Beside the theory of the „directness of life” that was proposed at the beginning of the twentieth century by J. S. Haldane and elaborated in the following years by L. von Bertalanffy in the system theory of an organism, the special attention should be paid to the “biosystemism” that was already introduced at the end of the twentieth century by M. Mahner and M. Bunge.
According to the above-mentioned conception, bios is a new, emergent level, which is rooted in a chemical level. Living systems, despite the fact that they are created from physicochemical subsystems, have, as these two researchers claim, new emergent properties, which are not carried by their component parts.
Bibliografia
Bertalanffy L. von: Ogólna teoria systemów. Podstawy, rozwój, zastosowanie, tłum. E. Woydyłło-Woźniak, Warszawa: PWN 984.
Chmurzyński J.: W poszukiwaniu istoty życia, [w:] Organizm jednostka biologiczna, red. T. Zabłocka, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1977, s. 5-66.
Coveney P., Highfield R.: Granice złożoności. Poszukiwania porządku w chaotycznym świecie, tłum. P. Amsterdamski, Warszawa: Prószyński i S-ka 1997.
Favrholdt D.: Introduction, [w:] Niels Bohr, Collected Works, vol. 10: Complementarity beyond Physics (1928-1962), ed. by D. Favrholdt, Amsterdam: Elsevier 1999, s. [3]-[26].
Heller M., Lubański M., Ślaga Sz.: Zagadnienia filozoficzne współczesnej nauki. Wstęp do filozofii przyrody, Warszawa: Wyd. ATK 1997.
Gray J.: The Mechanical View of Life, „Nature” 132 (1933), s. 661-664.
Koźmiński A.: Przedmowa do wydania polskiego, [w:] L. von Bertalanffy, Ogólna teoria systemów. Podstawy, rozwój, zastosowanie, tłum. E. Woydyłło-Woźniak, Warszawa: PWN 1984.
Krajewski W.: Mechanicyzm i redukcjonizm, [w:] Z dziejów mechanicyzmu w fizyce i chemii, red. W. Krajewski, Wrocław: Wyd. PAN 1974, s. 7-25.
Krajewski W.: Czy biologia da się zredukować do fizyki i chemii?, „Człowiek i Światopogląd” 6 (1974), s. 97-108.
Latawiec A.: Wokół pojęcia zjawiska biologicznego, „Studia Philosophiae Christianae” 1992, nr 2, s. 241- 254.
Rutkiewicz B.: Witalizm metodologiczny i witalizm metafizyczny, „Przegląd Filozoficzny” 34 (1931), s. 171-179.
Synowiecki A.: Problem mechanicyzmu w naukach przyrodniczych, Wrocław: Ossolineum 1969.
Ścibor-Rylska T.: Celowość w życiu komórki, „Studia Philosophiae Christianae” 1980, nr 1, s. 5-64.
Ścibor-Rylska T.: Porządek i organizacja w przyrodzie. Problemy życia i organizacji, Warszawa: IW PAX 1974.
Ślaga Sz.: Charakterystyka koncepcji organizmalnej, „Roczniki Filozoficzne” 14 (1968), z. 3, s. 105-125.
Ślaga Sz.: Próba uściślenia Tomaszowego określenia istoty życia, „Studia Philosophiae Christianae” 1974, nr 2, s. 67-99.
Ślaga Sz.: Niektóre problemy z zakresu filozofii biologii, „Studia Philosophiae Christianae” 1968, nr 1, s. 167-197.
Ślaga Sz.: Teleonomia organizacji biosystemów, „Studia Philosophiae Christianae” 1991, nr 2, s. 65-81.
Ślaga Sz.: Życie, [w:] Katolicyzm A-Z, red. Z. Pawlak, Poznań: Księgarnia Św. Wojciecha 1982, s. 400-404.
Urbanek A.: Biologia XX wieku – główne nurty rozwoju, „Kosmos” 49 (2000), nr 3, s. 305-319.
Urbanek A.: Geneza oraz istota życia, „Ideologia i Polityka” 1975, nr 1, s. 52-64.
Urbanek A.: Horyzonty intelektualne biologii współczesnej, „Kosmos” 48 (1989), nr 2, s. 183-199.
Wiedienow M.: Istota życia – problemy filozoficzne, [w:] O istocie życia, red. G. Frank, A. Kuzin, I. W. Kuzniecow, N. Liwszyc, M. Wiedienow, tłum. A. Bednarczyk, Warszawa: Książka i Wiedza 1967, s. 489-515.
Zięba S.: Istota życia w monistycznych i pluralistycznych teoriach bytu, „Roczniki Filozoficzne” 24 (1976), z. 3, s. 77-88.
Zięba S.: Mechanicystyczna koncepcja życia u Jacques’a Monoda, „Roczniki Filozoficzne” 29 (1981), z. s. 65-83.
Copyright (c) 2009 Roczniki Filozoficzne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
