Stato, diritto, religione. Il dialogo tra Jürgen Habermas e Joseph Ratzinger

  • Vittorio Possenti Università Ca’ Foscari di Venezia
Słowa kluczowe: państwo; prawo; religia; Habermas; Ratzinger

Abstrakt

Państwo, prawo, religia. Dialog między Jürgenem Habermasem i Josephem Ratzingerem

Artykuł omawia główne tezy i wnioski debaty „Moralne i prepolityczne fundamenty państwa liberalnego”, która odbyła się 19 stycznia 2004 r. w Monachium między Jürgenem Habermasem i Josephem Ratzingerem. Sytuuje się ona w kręgu tematów obecnych od pewnego czasu w dyskursie publicznym Zachodu, dziś zaś powracających ze szczególną siłą, a dotyczących fundamentów państwa liberalnego, kwestii prawa pozytywnego – czy ma ono zależeć tylko od woli większości parlamentarnej, czy też powinno czerpać z głębszych źródeł – obecności religii w przestrzeni publicznej w dobie pooświeceniowej prywatyzacji w postsekularnym społeczeństwie, korelacji wiary i rozumu. Warunkują one także delikatne problemy, które pojawiły się w ostatnich dziesięcioleciach: Europa i jej korzenie, chrześcijaństwo a przestrzeń polityczna, cele prawa cywilnego, kwestie życia, rodziny i embrionu ludzkiego.

Bibliografia

Böckenförde Ernst Wolfgang: Die Entstehung des Staates als Vorgang der Säkularisation [1967], in Recht, Staat, Freiheit, Suhrkamp, Frankfurt a.M. 1991.

Guardini Romano: Il potere, Morcelliana, Brescia 1954.

Habermas Jürgen: «Fede e sapere», in Il futuro della natura umana, Einaudi, Torino 2002.

Habermas Jürgen: «Lotta di riconoscimento nello Stato democratico di diritto», in Idem, Ch. Taylor, Multiculturalismo. Lotte per il riconoscimento, Feltrinelli, Milano 2005.

Habermas Jürgen: Fatti e norme, Guerini, Milano 1996.

Possenti Vittorio: «Cambiare la natura umana? Biotecnologie e questione antropologica», La società, n. 6/2003, pp. 73-100.

Possenti Vittorio: «Nove tesi sul pensiero postmetafisico: J. Habermas», in Nichilismo e metafisica. Terza navigazione, Armando, Roma 2004, pp. 217-238.

Possenti Vittorio: «Prospettive sull’etica», in Essere e libertà, Rubbettino, 2004, pp. 207-246.

Possenti Vittorio: Essere e libertà, Rubbettino, 2004.

Ratzinger Joseph: Fede, verità, tolleranza, Cantagalli, Siena 2003.

Ratzinger Joseph: L’Europa di Benedetto nella crisi delle culture, introd. di Marcello Pera, Cantagalli, Siena 2005.

Opublikowane
2020-06-10
Dział
Artykuły