Filozoficzne źródła antyrealizmu etycznego
Abstrakt
In the contemporary analytic philosophy about one-third of authors tend toward moral anti-realism. Sources of its popularity have to be found in many arguments justifying the abandonment of moral realism. Every realist should meet them. Unfortunately, in Polish literature about ethics it is difficult to find a presentation and a critique of these arguments. Many philosophers who represent continental philosophy like Neo-Thomism, material Value-Ethics, hermeneutic ethics, assume ethical realism and do not respond to the arguments of anti-realists. The purpose of the article is to present in one place the most important arguments that are important sources of ethical anti-realism in metaethics of analytic philosophy.
Bibliografia
Aronson Elliot, Wilson Timothy D., Akert Robin M. (2006), Psychologia społeczna, tł. Joanna Gilewicz, Poznań: Zysk i S-ka.
Axelrod Robert, Hamilton William D. (1981), The Evolution of Cooperation, „Science”, nr 4489 (211), s. 1390–1396.
Ayer Alfred (1946), Language, Truth, and Logic, New York: Dover Publications Inc.
Blackburn Simon (1984), Spreading the Word: Groundings in the Philosophy of Language, Oxford: Oxford University Press.
Blackburn Simon (1998), Ruling Passions: a Theory of Practical Reasoning, Oxford: Oxford University Press.
Bourget David, Chalmers David, McQueen Kelvin (2009), PhilPapers Surveys, http://philpapers.org/surveys/
Boyd Richard (1988), How to Be a Moral Realist, [w:] Essays on Moral Realism, red. Geoffrey Sayre-McCord, Ithaca: Cornell University Press, s. 181-228.
Brandt Richard (1996), Etyka: zagadnienia etyki normatywnej i metaetyki, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Brink David (1989), Moral Realism and the Foundations of Ethics, Cambridge: Cambridge University Press.
Carnap Rudolf (1975), Oceny i normy to wypowiedzi pozbawione sensu, [w:] Metaetyka, red. Ija Lazari-Pawłowska, Warszawa: PWN.
Cebula Adam (2013), Uczucia moralne. Współczesny emotywizm a filozofia moralna szkockiego Oświecenia, Warszawa: Semper.
Dawkins Richard (1996), Samolubny gen, tł. Marek Skoneczny, Warszawa: Prószynski i S-ka.
Franken Robert E. (2005), Psychologia motywacji, tł. Mirosław Przylipiak, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Garner Richard (2007), Abolishing Morality, „Ethical Theory and Moral Practice”, nr 5 (10), s. 499-513, doi:10.1007/s10677-007-9085-3.
Gibbard Alan (1990), Wise Choices, Apt Feelings: A Theory of Normative Judgment, Cambridge, MASS.: Harvard University Press.
Gibbard Alan (2003), Thinking how to live, Cambridge, Mass.: Harvard University Press.
Goodwin Geoffrey P., Darley John M. (2008), The Psychology of Meta-ethics: Exploring Objectivism, „Cognition”, nr 3 (106), s. 1339-1366, doi:10.1016/j.cognition.2007.06.007.
Haidt Jonathan (2001), The Emotional Dog and Its Rational Tail: A Social Intuitionist Approach to Moral Judgment, „Psychological Review”, nr 4 (108), s. 814.
Haidt Jonathan (2003), The Moral Emotions, [w:] Handbook of Affective Sciences, red. R.J. Davidson, K.R. Scherer, H.H. Goldsmith, Oxford–New York: Oxford University Press, s. 852-870.
Hamilton William Donald (1964), The Genetical Evolution of Social Behaviour. II, „Journal of Theoretical Biology”, nr 1 (7), s. 17–52, doi:10.1016/0022-5193(64)90039-6.
Hampton Jean E. (1998), The Authority of Reason, Cambridge: Cambridge University Press.
Hare Richard Mervyn (1952), The Language of Morals, Clarendon Press, Oxford.
Hare Richard Mervyn (2001), Myślenie moralne. Jego płaszczyzny, metody i istota, tł. Janusz Margański, Warszawa: Aletheia.
Hare Richard Mervyn (2002), Uniwersalny preskryptywizm, [w:] Przewodnik po etyce, red. P. Singer, Warszawa: Ksia̜żka i Wiedza.
Harman Gilbert (1977), The Nature of Morality: An Introduction to Ethics, New York: Oxford University Press.
Hinckfuss Ian (1987), The Moral Society: Its Structure and Effects, Canberra: Australian National University.
Horgan Terence, Timmons Mark (1991), New Wave Moral Realism Meets Moral Twin Earth, „Journal of Philosophical Research”, nr (16), s. 447-465.
Horgan Terence, Timmons Mark (2006), Cognitivist Expressivism, [w:] Metaethics after Moore, red. Terry Horgan, Mark Timmons, Oxford University Press, s. 255-298.
Huebner Bryce, Dwyer Susan, Hauser Marc (2009), The Role of Emotion in Moral Psychology, „Trends in Cognitive Sciences”, nr 1 (13), s. 1-6, doi:10.1016/j.tics.2008.09.006.
Hume David (2005), Traktat o naturze ludzkiej, tł. Czesław Znamierowski, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Janikowski Wacław (2008), Naturalizm etyczny we współczesnej filozofii analitycznej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Joyce Richard (2001), The Myth of Morality, 1. wyd., Cambridge University Press.
Joyce Richard (2007), The Evolution of Morality, 1. wyd., The MIT Press.
Joyce Richard (2009), Moral Anti-Realism, [w:] The Stanford Encyclopedia of Philosophy, red. E.N. Zalta, Summer 2009, http://plato.stanford.edu/archives/sum2009/entries/moral-anti-realism/
Kalderon Mark Eli (2007), Moral Fictionalism, 1. wyd., Oxford University Press.
Krokos Jan (2004), Sumienie jako poznanie. Fenomenologiczne dopełnienie Tomaszowej nauki o sumieniu, Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
Kuźniar Adrian (2009), Język i wartości: racjonalność akceptacji ekspresywizmu metaetycznego, Warszawa: Semper.
Mackie John Leslie (1977), Ethics: Inventing Right and Wrong, Penguin.
Makowski Piotr (2012), Po metaetyce: dobro i powinność w etykach naturalistycznych, Kraków: Universitas.
McDowell John (1985), Values and Secondary Qualities, [w:] Morality and Objectivity, red. Ted Honderich, London & Boston: Routledge & Kegan Paul, s. 110-129.
Moore George Edward (2003), Zasady etyki, tł. Cz. Znamierowski, Warszawa: De Agostini, Altaya.
Nagel Thomas (1997), Widok znikąd, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Nichols Shaun (2004), After Objectivity: An Empirical Study of Moral Judgment, „Philosophical Psychology”, nr 1 (17), s. 3–26, doi:10.1080/0951508042000202354.
Nichols Shaun, T. Folds-Bennett (2003), Are children moral objectivists? Children’s judgments about moral and response-dependent properties, „Cognition”, nr 2 (90), s. B23-B32, doi: 10.1016/S0010-0277(03)00160-4.
Nucci Larry P. (2001), Education in the Moral Domain, Cambridge University Press.
Parfit Derek (2011), On What Matters, t. I, Oxford University Press.
Pinker Steven (2005), Tabula rasa. Spory o naturę ludzką, tł. Agnieszka Nowak Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Railton Peter A. (2003), Facts, Values and Norms: Essays Toward a Morality of Consequence, Cambridge Studies in Philosophy, Cambridge: Cambridge University Press.
Roberts Robert (2003), Emotions: An Essay in Aid of Moral Psychology, Cambridge–New York: Cambridge University Press.
Ross William David (1930), The Right and the Good, Oxford: Clarendon Press.
Ruse Michael (2002), Etyka a ewolucja, [w:] Przewodnik po etyce, red. P. Singer, Warszawa: Ksia̜żka i Wiedza.
Ruse Michael, Wilson Edward (1986), Moral Philosophy as Applied Science, „Philosophy”, nr 236 (61), s. 173-192.
Rutkowski Mirosław (2001), Rola rozumu w decyzjach moralnych: Etyka Davida Hume’a, Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego.
Saja Krzysztof (2005), Hare’a-Horgana-Timmonsa argument przeciwko deskryptywizmowi, „Diametros”, nr (3), s. 56–74.
Saja Krzysztof (2008), Język a utylitaryzm. Filozofia moralna Richarda M. Hare’a, Kraków: Aureus.
Saja Krzysztof (2012), Eliminacja etyki a realizm racji, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria”, nr 2 (21), s. 87–100, doi:10.2478/v10271-012-0045-y.
Sayre-McCord G. (red.) (1988), Essays on Moral Realism, Cornell University Press, Ithaca.
Sayre-McCord Geoffrey (2011), Moral Realism, [w:] The Stanford Encyclopedia of Philosophy, red. E.N. Zalta, Summer 2011., http://plato.stanford.edu/archives/sum2011/entries/moral-realism/.
Shafer-Landau Russ (2003), Moral Realism: A Defence, Clarendon Press.
Smetana Judith G. (1981), Preschool Children’s Conceptions of Moral and Social Rules, „Child Development”, s. 1333-1336.
Stevenson Charles L. (1944), Ethics and Language, New Haven–London: Yale University Press, H. Milford, Oxford University Press.
Sturgeon Nicholas (1988), Moral Explanations, [w:] Essays on Moral Realism, red. Geoffrey Sayre-McCord, Ithaca: Cornell University Press, s. 229-257.
Ślipko Tadeusz (2004), Zarys etyki ogólnej, wyd. IV, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Tangney Julia Price, Stuewig Jeff, Mashek Debra J. (2007), Moral Emotions and Moral Behavior, „Annual Review of Psychology”, nr (58), s. 345.
Trivers Robert L. (1971), The Evolution of Reciprocal Altruism, „The Quarterly Review of Biology”, nr 1 (46), s. 35-57, doi:10.2307/2822435.
Turiel Elliot (1983), The Development of Social Knowledge: Morality and Convention, Cambridge Univeristy Press.
Williams Bernard (1999), Konflikt wartości, [w:] Ile wolności powinna mieć wola?, tł. Tadeusz Baszniak, Tomasz Duliński, Michał Szczubiałka, Warszawa: Fundacja Aletheia, s. 115-128.
Wilson Edward O. (2000), Socjobiologia, tł. Mariusz Siemiński, Poznań: Zysk i S-ka.
Copyright (c) 2014 Roczniki Filozoficzne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
