On Some Striking Example of Jan Czochralski, and His Scientific Achievements, Allowing to Underline His Year 2013 in Poland137

Abstrakt

W pracy tej postawiono sobie pytanie, na które udzielono częściowej odpowiedzi, a mianowicie: do jakiego stopnia należałoby uważać postać Jana Czochralskiego, wybitnego i powszechnie znanego polskiego krystalografa, chemika oraz metaloznawcę, a także materiałoznawcę – jeśli posiłkować się jego dokonaniami naukowo-badawczymi – jako przedstawiciela metalurgii fizycznej (fizykochemicznej) lub traktować go jako („czystego”) chemika, pracującego zgodnie z arkanami tej dyscypliny z metalami i ich zawierającymi domieszki i/lub zanieczyszczenia stopami? Rzeczywista podstawa do sformułowania odpowiedzi na tak zadane intrygujące pytanie polega na tym, że badacz wykonywał z sukcesem swoje badania naukowe głównie na styku obszarów metaloznawstwa, gdzie kontekst fizykochemiczny przenika się z jego mechanicznym, ale również chemicznym odpowiednikiem, co podkreśla złożoność badanych przez niego układów, mających bardzo duże znaczenie praktyczne. Dokonano próby pokazania, że tak zaprojektowany typ badań powinien zostać opisany jako typ badań interdyscyplinarnych, w których manifestuje się synergizm poszczególnych (sub)dyscyplin, kształtujących te badania. Co zadziwiające, życie tego badacza w ówczesnym kontekście historycznym może stanowić gotowy zapis złożonego w swej naturze scenariusza, zawierającego sieć skomplikowanych wzajemnych połączeń jego indywidualnych aktywności życiowych, wskazujących na przyjmowanie przez niego wielu życiowych ról, jak choćby roli wynalazcy, profesora uniwersytetu, właściciela dóbr materialnych, inwestora, mecenasa sztuki, filantropa, jak również prawdziwie skromnego autora poezji czy też wreszcie męża i ojca trójki dzieci.