Dwie koncepcje prawdy i dwie wizje świata

Renata Ziemińska

Renata Ziemińska Uniwersytet Szczeciński, Instytut Filozofii

Słowa kluczowe: prawda; realizm; schemat T; pakiet ontologiczny

Abstrakt

There are two basic notions of truth (objectivism and subjectivism) connected with two understandings of the world (respectively, realism and idealism). Author claims, against deflationists, that the concept of truth is not metaphysically neutral. Tarski’s T-schema requires some metaphysical reading. Reading the schema from the left to the right, leads to realism. Reading the schema from the right to the left, leads to anti-realism. The concept of truth is the part of some ontological package deal or alethic network. There are two basic packages, competing since centuries, that focus on two poles in human cognition: subject and object.

Bibliografia

Alston William 2001, A Realist Conception of Truth, [w:] Lynch (ed.) 2001, 41-66.

Derra A. 2006, Realizm a teoria znaczenia. Analiza poglądów Michaela Dummetta, [w:] Urszula Żegleń (red.), Teoria znaczenia Michaela Dummetta i jej konsekwencje metafizyczne, Toruń: Duet, s. 21-116.

Dummett Michael 1993, What is a theory of meaning (II), [w:] tenże, The Seas of Language, Oxford: Clarendon Press, s. 34-93.

Gadamer Hans-Georg 2004, Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, przeł. Bogdan Baran, Warszawa: PWN.

Gilson Étienne 1968, Realizm tomistyczny, Warszawa: PAX.

Ingarden Roman 2005, O różnych rozumieniach prawdziwości w dziele sztuki, [w:] tenże, Wybór pism estetycznych, Kraków: Universitas, 268-284.

Jadacki Jacek J. 2002, Kłopoty z prawdą, „Roczniki Filozoficzne” 50, z.1, s. 193-201.

Lewis David 2001, Forget about the ‘correspondence theory of truth’, „Analysis” 61, s. 275-280.

Kołakowski Leszek 2003, Obecnośc mitu, Warszawa: Prószyński i S-ka.

Lynch Michael P. 2001, A Functionalist Theory of Truth, [w:] tenże (ed.), The Nature of Truth. Classical and Contemporary Perspectives, Cambridge, MA: The MIT Press, s. 723-749.

Putnam Hilary 1998, Wiele twarzy realizmu i inne eseje, przeł. Adam Grobler, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Putnam Hilary 2001a, Two Philosophical Perspectives, [w:] Lynch (ed.) 2001, s. 251-258 [przedruk z Reason, Truth and History, 1981).

Putnam Hilary 2001b, The Face of Cognition, [w:] Lynch (ed.) 2001, s. 705-722 (fragment „Dewey Lectures”).

Rorty Richard 1994, Filozofia a zwierciadło natury, przeł. Michał Szczubiałka, Warszawa: Aletheia.

Rorty Richard 1999, Solidarność czy obiektywność?, [w:] Obiektywność, relatywizm i prawda, przeł. Janusz Margański, Warszawa: Aletheia, s. 35-54.

Szubka Tadeusz 2006, Najnowsze poglądy Michaela Dummetta. Próba interpretacji, [w:] Urszula Zegleń (red.), Teoria znaczenia Michaela Dummetta i jej konsekwencje metafizyczne, Toruń: Duet, s.144-186.

Wittgenstein Ludwig 2000, Dociekania filozoficzne, przeł. Bogusław Wolniewicz, Warszawa PWN.

Wright Crispin 2000, Prawda: przegląd tradycyjnego sporu, przeł. Tadeusz Szubka, „Kwartalnik Filozoficzny” t. 28, z. 4, 153-198.

Ziemińska Renata 2005, Deflacyjne teorie prawdy a obiektywizm, „Kwartalnik Filozoficzny” z. 1, s. 57-75.

Życiński Józef 1993, Granice racjonalności. Eseje z filozofii nauki, Warszawa: PWN.