Pasja łączenia - katolicka teologia naturalna Józefa Życińskiego

Miłosz Hołda

Miłosz Hołda Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Filozofii, doktorant

Słowa kluczowe: nowa teologia naturalna; nauka; filozofia nauki; panenteizm; naturalizm

Abstrakt

The passion for unifying is one of the most characteristic features of Joseph Życinski’s thought. It is also noticeable in the area of natural theology which he proposes. This theology can be named ‘catholic”. Życiński takes care of compatibility of his results with the doctrine of The Catholic Church. He tries to unify different streams and points of view in one conception. He stands for methodological naturalism which is not inconsistent with looking for ultimate explanations of reality beyond science. Życiński accepts panentheism inspired by philosophy of Whitehead as the most plausible theory of correlation between God and the world. This paper shows the project of synthesis which can be found in books and articles by Życiński, points the elements which his natural theology is built of, and indicates the questions and problems connected with this theory. Finally, there is shown the importance of Życinski’s natural theology which ranks to “new natural theologies”.

Bibliografia

Buckley M. J.: Ateizm w sporze z religią, tł. M. Frankiewicz, WAM, Kraków 2009.

Gregersen N. H.: Three Varietes of Panentheism, [w:] P. Clayton, A. Peacocke (red.), In Whom We Live and Move and Have Our Being. Panentheistic Reflections on God’s Presence in a Scientific World, William B. Eerdmans Publishing Company Grand Rapids, Michigan/Cambridge: 2004, s. 19-35.

Grobler A.: Prawda i racjonalność naukowa, Inter esse, Kraków 1993.

Gutowski P.: Czy filozofia procesu musi być teistyczna, w: J. Życiński (red.), Bóg i przyroda w filozofii procesu, „Znak-Idee” 5 (1992), s. 44-53.

Gutowski P.: Filozofia procesu i jej metafilozofia. Studium metafizyki Ch. Hartshorne’a, RW KUL, Lublin 1995.

Haught J. F.: Odpowiedzi na 101 pytań o Boga i ewolucję, tł. J. Kochanowicz, WAM, Kraków 2003.

Heller M.: Ostateczne wyjaśnienia Wszechświata, Universitas, Kraków 2008.

Koons R. C.: Science and Theism. Concord, not conflict, w: P. Copan, P. K. Moser, The Rationality of Theism, Routledge, London and New York 2004, s. 72-90.

Moreland J. P.: Consciousness and the Existence of God. A theistic argument, Routledge, New York and London 2008..

Piwowarczyk M.: Bóg i stawanie się. Problem relacji świat-Bóg w filozofii Alfreda Northa Whiteheada, TN KUL, Lublin 2008.

Polkinghorne J.: Belief in God in an Age of Science, Yale University Press, New Haven and London 1998.

Polkinghorne J.: Jeden świat. Wzajemne relacje nauki i teologii, tł. M. Chojnacki, WAM, Kraków 2008.

Sarkar S., Plutynski A.: Introduction, w: S. Sarkar, A. Plutynski (ed.), A Companion to the Philosophy of Biology, Blackwell Publishing, Oxford 2008, s. xviii-xxvi

Swinburne R.: Dowody na istnienie Boga, tł. P. Kawalec, „Roczniki Filozoficzne”, Tom XLV-XLVI, nr 2 (1997-1998), s. 171-185.

Wojtysiak J.: Dlaczego istnieje raczej coś niż nic?, TN KUL, Lublin 2008.

Wojtysiak J.: Spór o istnienie Boga. Analityczno – intuicyjny argument na rzecz teizmu, W drodze, Poznań 2012.

Życiński, Józef Bóg Abrahama i Whiteheada, Biblos, Tarnów 1992.

Życiński, Józef Bóg i ewolucja. Podstawowe pytania ewolucjonizmu chrześcijańskiego, TN KUL, Lublin 2002.

Życiński, Józef Bóg postmodernistów, RW KUL, Lublin 2001.

Życiński, Józef Dylematy ewolucji, Biblos, Tarnów 1996. (Książka napisana wspólnie z M. Hellerem).

Życiński, Józef Empiryzm konstruktywny a spór o istnienie świata, [w:] M. Heller, J. Życiński, Pasja wiedzy, Petrus, Kraków 2010, s. 192-205.

Życiński, Józef Epistemologiczne aspekty związków filozofii z nauką, [w]: M. Heller, J. Życiński, Pasja wiedzy, dz. cyt., s. 212-217 (tekst napisany wspólnie z M. Hellerem).

Życiński, Józef Filozoficzne aspekty matematyczności przyrody, [w:] M. Heller, J. Życiński, Pasja wiedzy, dz. cyt., s. 147-165.

Życiński, Józef Filozoficzne szukanie integracji, [w:] J. Życiński (red.), Bóg i przyroda w filozofii procesu, „Znak-Idee” 5 (1992), s. 15-30.

Życiński, Józef Inspiracje chrześcijańskie w powstaniu nauki nowożytnej, RW KUL, Lublin 2000.

Życiński, Józef Jak rozumieć matematyczność przyrody?, [w:] M. Heller, J. Życiński, Matematyczność przyrody, Petrus, Kraków 2010, s. 19-36.

Życiński, Józef Metafizyka more biologico, [w:] M. Heller, J. Życiński, Pasja wiedzy, dz. cyt., s. 103-121.

Życiński, Józef Metafizyka o smaku przygody, [w:] M. Heller, J. Życiński, Pasja wiedzy, dz. cyt., s. 11-23.

Życiński, Józef Naturalizm ontologiczny a rola superweniencji i ewolucji biologicznej, „Roczniki Filozoficzne”, Tom LI, z. 3 (2003), s. 7-18.

Życiński, Józef Odyseusz czy playboy? Kulturowa odyseja człowieka, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005.

Życiński, Józef Poeta ewolucji, [w:] M. Heller, J. Życiński, Pasja Wiedzy, dz. cyt., s. 134-144.

Życiński, Józef Świat matematyki i jej materialnych cieni. Elementy platonizmu w podstawach matematyki, Copernicus Center Press, Kraków 2011.

Życiński, Józef The Rationality Field and the Laws of Nature, [w:] S. Wszołek, R. Janusz (red.), Wyzwania racjonalności. Księdzu Michałowi Hellerowi współpracownicy i uczniowie, OBI–WAM, Kraków 2006, s. 87-101.

Życiński, Józef Teizm i filozofia analityczna, t. II, Znak, Kraków 1988.

Życiński, Józef Wszechświat emergentny. Bóg w ewolucji przyrody, Wydawnictwo KUL, Lublin 2009.

Życiński, Józef W 300 lat po „Principiach” Newtona, „Znak”, Nr 389 (1987), s. 19-33.