Zdrowy rozsądek i sceptycyzm

Damian Leszczyński

Damian Leszczyński Uniwersytet Wrocławski, Zakład Ontologii i Teorii Poznania

Słowa kluczowe: sceptycyzm, filozofia, zdrowy rozsądek

Abstrakt

In Part One of the present text a philosophical characterization of common sense is presented, focusing first of all on its epistemological aspects. Part Two is devoted to these types of doubt or skepticism that may be defined as popular and do not require a philosophical background. Part Three is concerned with strictly philosophical skepticism, whose characterization and confrontation with common sense requires a general and introductory answer to the question about what in fact philosophy is. In Part Four examples are presented of difficulties and antinomies to which confusing the level of commonsensical thinking with the level of philosophical thinking leads. The difficulties result from, on the one hand, attempts at solving philosophical problems by referring to popular intuitions, and, on the other, the willingness to infer consequences related to everyday life from philosophical deliberations. The disquisition seeks to justify the thesis that skepticism and undermining common sense – alien to popular thinking – belong to the nature of philosophy, and hence postulates to decide philosophical problems by referring to common sense, as well as charges sometimes leveled against philosophy that it does not give any actual solutions to practical problems should be regarded as misunderstandings.

Bibliografia

Auerbach W.: O wątpieniu, [w:] Księga pamiątkowa Polskiego Towarzystwa Filozoficznego we Lwowie, Lwów 1931.

Cavell S.: The Claim of Reason: Wittgenstein, Scepticism, Morality and Tragedy, Oxford 1979.

Charron P.: De la Sagesse, Paris 1836.

Dąmbska I.: Sceptycyzm francuski XVI i XVII wieku, Toruń 1958.

DeRose K.: Introduction: Responding to Skepticism, [w:] Skepticism. A Contemporary Reader, red. K. DeRose, T.A. Warfield, New York-Oxford 1999.

Febvre L.: Le Problème de l’incroyance au XVIe siècle: La Religion de Rabelais, Paris 1947.

Fumerton R.: Metaepistemology and Skepticism, London 1995.

Geertz C.: Myśl potoczna jako system kulturowy, [w:] tenże, Wiedza lokalna. Dalsze eseje z zakresu antropologii interpretatywnej, tł. D. Wolska, Kraków 2005, s. 81-100.

Greco J.: Putting Skeptics in their Place. The Nature of Skeptical Arguments and Their Role in Philosophical Inquiry, Cambridge 20003.

Hume D.: Badania dotyczące rozumu ludzkiego, tł. J. Łukaszewicz, K. Twardowski, Warszawa 1977.

Hume D.: Nauka a sceptycyzm, tł. E. i A. Chmieleccy, Warszawa 1989.

Judycki S.: Sceptycyzm i dowód ontologiczny, „Analiza i Egzystencja” 1 (2005).

Leszczyński D.: Ryzykowne konsekwencje rewolucji. Burke i Descartes, „Odra” 2005, nr 3, s. 34-40.

Leszczyński D.: Między wątpieniem a wiarą. Próba charakterystyki renesansowego sceptycyzmu, „Studia Philosophica Wratislaviensia” I/1 (2006), s. 115-131.

Leszczyński D.: Filozofia, zdrowy rozsądek i filozofia zdrowego rozsądku, [w:] Philosophiae Itinera. Studia i rozprawy ofiarowane Janinie Gajdzie-Krynickiej, red. A. Pacewicz, A. Olejarczyk, J. Jaskóła, Wrocław 2009.

Michalski K.: Les Courantes du criticisme et scepticisme dans la philosophie du XIVe sciècle, Kraków 1924.

Montaigne M.: Apologia Rajmunda Sebond, [w:] tenże, Próby, tł. T. Żeleński (Boy), t. II, Warszawa 1985.

Nagel T.: Widok znikąd, tł. C. Cieśliński, Warszawa 1997.

Nozick R.: Philosophical Explanations, Cambridge 1981.

Oakeshott M.: Racjonalizm w polityce, tł. A. Lipszyc [w:] tenże, Wieża Babel i inne eseje, Warszawa 1999.

Oakeshott M.: Filozofia polityki, tł. A. Lipszyc, [w:] Wieża Babel i inne eseje, Warszawa 1999.

Quine W.V.O.: Słowo i przedmiot, tł. C. Cieśliński, Warszawa 1999.

Reid T.: Rozważania o władzach poznawczych człowieka, tł. M. Hempoliński, Warszawa 1975.

Russell B.: Szkice sceptyczne, tł. A. Kurlandzka, Warszawa 1957.

Ryle G.: The World of Science and the Everyday Word, [w:] tenże, Dilemmas, Cambridge 1960.

Searle J.: The Construction of Social Reality, New York 1995.

Searle J.: Umysł, język, społeczeństwo, tł. D. Cieśla, Warszawa 1999.

Sekstus Empiryk: Zarysy pirrońskie, tł. A. Krokiewicz, Warszawa 1998.

Strawson P.: Skepticism and Naturalism. Some Varieties, London 2005.

Stroud B.: The Significance of Philosophical Scepticism, Oxford 1984.

Voltaire: Dictionaire philosophique, Londres 1765.

Williams M.: Unnatural Doubts. Epistemological Realism and the Basis of Scepticism, Princeton 1996.

Woleński J.: Status epistemologii: pomiędzy naturalizmem a transcendentalizmem, [w:] Epistemologia współcześnie, red. M. Hetmański, Kraków 2007.