Mystical Interpretation of the Exile and Return to Paradise in Eriugena’s Periphyseon
Abstrakt
Mistyczna interpretacja wygnania i powrotu do raju w Periphyseon Eriugeny
W ostatnich latach pojawiło się kilka ważnych publikacji podkreślających znaczenie szeroko pojętej interpretacji alegorycznej w literaturze starożytnej (prace Petera T. Strucka, Mikołaja Domaradzkiego). Interpretacja alegoryczna widzi w odczytywanym tekście zagadkę, która ma doprowadzić czytelnika do głębszej wiedzy szczególnego rodzaju, która zakryta jest przed oczyma „niewtajemniczonych”. Stąd w tego typu interpretacji ogromną rolę odgrywa język, który „odkrywając – zakrywa”. Szczególnego znaczenia interpretacja alegoryczna nabrała w nurcie neoplatońskim, w którym filozofii zostały przypisane funkcje religijne (upodobnienie do boga, powrót do ojczyzny). Najważniejsze cechy tej neoplatońskiej alegorezy przedstawił Peter T. Struck w artykule Allegory and ascent in Neoplatonism, pokazując, w jaki sposób interpretacja alegoryczna mogła się stać drogą prowadzącą do mistycznego zjednoczenia.
W niniejszym artykule uwaga autorki została skupiona na tych elementach alegorycznej egzegezy, które mogą być użyteczne w prezentacji specyfiki Eriugeny egzegezy motywu wygnania i powrotu do raju.
Bibliografia
Carabine, Deirde. The Unknown God: Negative Theology in the Platonic Tradition: Plato to Eriugena. Louvain: Peeters, 1995.
De Lubac, Henri. Exégèse médiévale. Les quatre sens de l’Ecriture. Vol. 1. Paris: Editions Montaigne, 1959.
Domaradzki, Mikołaj. Filozofia antyczna wobec problemu interpretacji. Rozwój alegorezy od przedsokratyków do Arystotelesa. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM, 2013.
Gavin, John. A Celtic Christology. The Incarnation according John Scottus Eriugena. Oregon: Cascades Books, 2014 (e-book).
Gersh, Stephen. “Eriugena’s Fourfold Contemplation.” In Eriugena, Berkeley, and Idealist Tradition, edited by Stephen Gersh and Dermot Moran, 151-167. Notre Dame: Notre Dame University Press, 2006.
Gersh, Stephen. From Iamblichus to Eriugena: An Investigation of the Prehistory and Evolution of the Pseudo-Dionysian Tradition. Leiden: Brill, 1978.
Kijewska, Agnieszka. “Eriugena’s Idealist Interpretation of Paradise.” In Eriugena, Berkeley, and the Idealist Tradition, edited by Stephen Gersh and Dermot Moran, 168-186. Notre Dame: Notre Dame University Press, 2006.
McGinn, Bernard. “The Originality of Eriugena’s Spiritual Exegesis.” In Iohannes Scottus Eriugena. The Bible and Hermeneutics, edited by Carlos Steel, Gerd Van Riel, and James McEvoy, 55-80. Leuven: Leuven University Press, 1996.
Mooney, Anne-Marie. Theophany. The Appearing of God According to the Writings of Johannes Scottus Eriugena. Beiträge zur historischen Theologie, 146. Tübingen: Mohr Siebeck Verlag, 2009.
Pépin, Jean. Mysteria et Symbola dans le Commentaire de Jean Scot sur l’évangile de saint Jean. In: The Mind of Eriugena, edited by John J. O’Meara and Ludwig Bieler, 16-30. Dublin: Irish University Press, 1973.
Rorem, Paul. The Early Latin Dionysius: Eriugena and Hugh of St. Victor. In Re-thinking Dionysius the Areopagite, edited by Sarah Coakley and Charles M. Stang, 71-84. Oxford: Wiley-Blackwell, 2009.
Struck, Peter T. “Allegory and ascent in Neoplatonism.” In The Cambridge Companion to Allegory, edited by Rita Copeland and Peter T. Struck, 57-70. Cambridge: Cambridge University Press, 2010.
Struck, Peter T. Birth of the Symbol: Ancient Readers at the Limits of Their Texts. Princeton: Princeton University Press, 2004.
Turner, Denys. “Allegory in Christian late antiquity.” In The Cambridge Companion to Allegory, edited by Rita Copeland and Peter T. Struck, 71-82. Cambridge: Cambridge University Press, 2010.
Copyright (c) 2015 Roczniki Filozoficzne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
