Pierre Chanet, polemista i filozof instynktu, oraz Marin Cureau de la Chambre - historia pewnego sporu

Abstrakt

Pierre Chanet (1603-1660) był protestanckim lekarzem i filozofem, pochodzącym z La Rochelle. W swoich badaniach zajmował się w problemem myślenia u zwierząt. Występował przeciw tradycji reprezentowanej przez Charona i Montaigne’a, która uznawała, że zwierzęta myślą, decydują i posiadają rozum. Przeciwstawiał temu poglądowi swoją koncepcję instynktu. Rozumiał go jako działanie Boga i definiował instynkt jako „działanie Przyczyny Pierwszej, która pobudza i nakierowuje wszystkie przyczyny drugie w stronę ich celu, jeżeli nie mają one naturalnych zdolności, aby do niego dotrzeć”. Polemizował z nim Marin Cureau de la Chambre (1594-1669), który również był lekarzem i filozofem. Twierdził on, że rozum nie jest jedynie własnością ludzi, ale występuje też w zachowaniach zwierząt. Tekst ukazuje główne tezy polemiki między uczonymi. Informuje ponadto, że zasadnicza różnica miedzy nimi dotyczyła terminu „stwarzanie”. Chanet rozumiał je jako mające stale miejsce w naturze, de la Chambre jako raz dokonane. Według Chaneta Bóg przez swój rozum, bez przerwy wspiera wszystko, co powołał do istnienia. W przyrodzie ożywionej i nieożywionej to działanie przejawia się jako instynkt. Zdaniem de la Chambre’a Bóg nie ingeruje w ten sposób.