Czy pluralizm logiczny jest zabobonem? Na marginesie Józefa Marii Bocheńskiego uwag o zabobonach w logice

Bożena Czernecka-Rej

doi:10.18290/rf.2016.64.2-2

Bożena Czernecka-Rej Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Filozofii

DOI: https://doi.org/10.18290/rf.2016.64.2-2

Słowa kluczowe: zabobon; Józef Maria Bocheński; pluralizm w logice; relatywizm

Abstrakt

Celem artykułu jest analiza Józefa M. Bocheńskiego zabobonów występujących w logice w odniesieniu do żywo współcześnie dyskutowanej w filozofii logiki problematyki pluralizmu logicznego. Koncentruję się na jednym zabobonie, nazwanym hasłowo „relatywizm w logice”, który pojawił się w związku z powstaniem nieklasycznych rachunków logicznych. Rozważam problem, czy pluralizm w logice, rozumiany jako współistnienie wielu (nieskończenie wielu) systemów logicznych, przekreśla jedność logiki i sprzeciwia się jej normatywnemu charakterowi oraz czy z tego faktu można wyprowadzić wniosek o relatywizmie w logice.

Bibliografia

Bocheński, Józef Maria. „Autoprezentacja”. W: Tenże. Logika i filozofia. Wybór pism, red. Jan Parys, VII–XXIX. Warszawa: PWN, 1993.

Bocheński, Józef Maria. „Logika i ontologia”. W: Tenże. Logika i filozofia. Wybór pism, red. Jan Parys, 106–132. Warszawa: PWN, 1993.

Bocheński, Józef Maria. Między logiką a wiarą. Z J.I.M. Bocheńskim rozmawia Jan Parys. Montricher: Les Éditions Noir sur Blanc, 1988.

Bocheński, Józef Maria. „O filozofii analitycznej”. W: Tenże. Logika i filozofia. Wybór pism, red. Jan Parys, 35–49. Warszawa: PWN, 1993.

Bocheński, Józef Maria. „Ogólny sens i charakter logiki współczesnej”. W: Tenże. Logika i filozofia. Wybór pism, red. Jan Parys, 3–21. Warszawa: PWN, 1993.

Bocheński, Józef Maria. „Pojęcie społeczeństwa wolnego”. W: Tenże. Logika i filozofia. Wybór pism, red. Jan Parys, 150–161. Warszawa: PWN, 1993.

Bocheński, Józef Maria. „Rozwój logiki formalnej”. W: Tenże. Logika i filozofia. Wybór pism, red. Jan Parys, s. 22-34. Warszawa: PWN, 1993.

Bocheński, Józef Maria. Sto zabobonów. Krótki filozoficzny słownik zabobonów. Warszawa: Officyna Liberałów, 1988.

Bocheński, Józef Maria. Współczesne metody myślenia. Poznań: W drodze, 1992.

Carnap, Rudolf. Logiczna składnia języka, tł. Barbara Stanosz. Warszawa: PWN, 1995.

Czernecka-Rej, Bożena. Pluralizm w logice. Studium z filozofii logiki. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2014.

Jugnet, Louis. La pensée de Saint Thomas d’Aquin. Paris: Nouvelles Editions Latines, 1999.

Kamiński, Stanisław. „Logika współczesna a filozofia”. Roczniki Filozoficzne 9 (1961), 1: 49–84.

Kamiński, Stanisław. „O zastosowaniach logiki współczesnej do metafizyki klasycznej”. W: Z teorii i metodologii metafizyki, red. Stanisław Kamiński i Mieczysław A. Krąpiec, 273–294. Lublin: TN KUL, 1962.

Kamiński, Stanisław. „Co daje stosowanie logiki formalnej do metafizyki klasycznej?” Roczniki Filozoficzne 12 (1964), 1: 107–112.

Kamiński, Stanisław. „Aksjomatyzowalność klasycznej metafizyki ogólnej”. Studia Philosophiae Christianae 1 (1965), 2: 103–116.

Kamiński, Stanisław. Jak filozofować? Studia z metodologii filozofii klasycznej, red. Tadeusz Szubka. Lublin: TN KUL, 1989.

Kiczuk, Stanisław. „Przedmiot logiki formalnej w ujęciu Józefa M. Bocheńskiego”. Roczniki Filozoficzne 46–47 (1998–1999), 1: 69–87.

Lechniak, Marek. „J.M. Bocheńskiego zastosowanie logiki w analizie filozoficznej a współczesna formalna ontologia stosowana”. W: Poza logiką jest tylko absurd. Filozofia Józefa Marii Bocheńskiego OP, red. Dariusz Łukasiewicz i Ryszard Mordarski, 145–162. Kraków: Fundacja „Dominikańskie Studium Filozofii i Teologii”, 2014.

Poza logiką jest tylko absurd. Filozofia Józefa Marii Bocheńskiego OP, red. Dariusz Łukasiewicz i Ryszard Mordarski, 145–162. Kraków: Fundacja „Dominikańskie Studium Filozofii i Teologii”, 2014.

Ryle, Gilbert. Logika formalna i nieformalna. W: Filozofia logiki, red. Jan Woleński, 79–95. Warszawa: Wydawnictwo Spacja – Fundacja Aletheia, 1997.

Stępień, Antoni B. „Józef Maria (Innocenty) Bocheński OP i jego ABC Tomizmu”. W: Tenże. Studia i szkice filozoficzne, t. II, 198–215. Lublin: RW KUL, 2001.

Woleński, Jan. „Józef M. Bocheński i Koło Krakowskie”. W: Poza logiką jest tylko absurd. Filozofia Józefa Marii Bocheńskiego OP, red. Dariusz Łukasiewicz i Ryszard Mordarski, 29–46. Kraków: Fundacja „Dominikańskie Studium Filozofii i Teologii”, 2014.