Wpływ debaty „naturalne a sztuczne” na kształtowanie się stanowiska eksperymentalizmu

Radosław Kazibut

doi:10.18290/rf.2016.64.1-9

Radosław Kazibut Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Filozofii

DOI: https://doi.org/10.18290/rf.2016.64.1-9

Słowa kluczowe: natura; sztuczne; kunszt; eksperymentalizm; Robert Boyle

Abstrakt

Jednym z filozoficznym problemów, który wyrósł na gruncie arystotelesowskiej filozofii przyrody, jest debata „natura a kunszt”. Filozoficzna dyskusja nad kryteriami odróżnienia wytworów naturalnych od artefaktów kunsztu ludzkiego i proponowane w ramach niej rozstrzygnięcia wpłynęły na ukształtowanie się stanowiska eksperymentalizmu. Celem artykułu jest przedstawienie, w jaki sposób argumenty podnoszone w filozoficznej debacie „naturalne a sztuczne” wpłynęły na kształt filozofii eksperymentu i naturalizmu Roberta Boyle’a, a w konsekwencji na postać filozoficznych założeń współczesnego eksperymentalizmu.

Bibliografia

Arystoteles. Fizyka, przeł. Kazimierz Leśniak. Warszawa: Wdawnictwo Naukowe PWN, 2010.

Bacon, Francis. „Descriptio globi intellectualis”. W: The Works of Francis Bacon, red. James Spedding, Robert Leslie Ellis and Douglas Denon Heath, Tom 14. London: Longman, 1857–1874.

Bacon, Francis. „De augmentis scientiarum”. W: The Works of Francis Bacon, red. James Spedding, Robert Leslie Ellis and Douglas Denon Heath, Tom 14. London: Longman 1857–1874.

Bonawentura. „Commentaria w quatuor libros sententiarum magistri”. W: Petri Lombardi, Doctoris seraphici S. Bonaventurae Opera Omnia, Tom 2. Quaracchi: Collegii S. Bonaventurae, 1885–1902.

Boyle, Robert. „Origin of Forms and Qualities”. W: The Works of Robert Boyle, red. Michael Hunter i Edward B. Davis, tom 5. London: Pickering & Chatto, 2000.

Hacking, Ian. Representing and Intervening: Introductory Topics in the Philosophy of Natural Science. Cambridge: Cambridge University Press, 1983.

Hacking, Ian. „The Self-Vindication of the Laboratory Sciences”. W: Science as Practice and Culture, red. Andrew Pickering. Chicago: University of Chicago Press, 1992.

Hacking, Ian: „Eksperymentowanie a realizm naukowy”. W: Nowy Eksperymentalizm. Teoretycyzm. Reprezentacja, red. Danuta Sobczyńska i Paweł Zeidler. Poznań: Wydawnictwo IF UAM, 1994.

Hajduk, Zygmunt. „Przyroda, natura – tradycyjnie i współcześnie wiodące kategorie filozofii przyrody”. Analecta Cracoviensia 33 (2001): 51-70.

Halleux, Robert. Les Alchimistes grecs. Tome I: Papyrus de Leyde, Papyrus de Stockholm, Recettes. Paris: Les Belles Lettres, 1981.

Lombard, Piotr. W: Sentencje anielskie. Św. Izydor z Sewilli, Piotr Lombard, św. Tomasz z Akwinu, tłum. Jakub Szymański i Bogdan Burliga. Kraków: Wydawnictwo „M”, 2003.

Hetmański, Marek. „Rzeczywiste znaczenie naturalizmu w epistemologii”. Diametros 2005, 6: 173–181. DOI: 10.13153/diam.6.2005.178.

Newman, William R. „Technology and Alchemical Debate in the Late Middle Ages”. Isis 80 (1989), 3: 423-445.

Newman, William R. The “Summa Perfectionis” of the Pseudo-Geber: A Critical Edition, Translation, and Study. Leiden: Brill, 1991.

Newman, William R. Promethean Ambition: Alchemy and the Quest to Perfect Nature. Chicago: University of Chicago Press, 2004.

Pałubicka, Anna. „Naturalizm i antynaturalizm”. W: Filozofia a nauka. Zarys encyklopedyczny. Red. Zdzisław Cackowski, Jerzy Kmita, Klemens Szaniawski i Paweł J. Smoczyński. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź: Ossolineum, 1987.

Principe, Lawrence M. The Secrets of Alchemy. Chicago, London: The University of Chicago Press, 2013.

Zeidler, Paweł, Danuta Sobczyńska. „Koncepcja realizmu w Nowym Eksperymentalizmie a problem istnienia przedmiotów teoretycznych chemii”. W: Nowy Eksperymentalizm, Teoretycyzm, Reprezentacja, red. Danuta Sobczyńska i Paweł Zeidler. Poznań: Wydawnictwo IF UAM, 1994.