Problem jedności Tołstojowskiej koncepcji religii

Maksymilian Roszyk

doi:10.18290/rf.2017.65.4-9

Maksymilian Roszyk Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Filozofii

DOI: https://doi.org/10.18290/rf.2017.65.4-9

Słowa kluczowe: L. Tołstoj; religia; praktycyzm; S. Kierkegaard

Abstrakt

Przedmiotem niniejszego artykułu jest kluczowy fragment Lwa Tołstoja filozofii religii, mianowicie jego koncepcja tego, czym w istocie jest religia. Analiza prac tego autora pokazuje, że przedstawił on dwie częściowo różne definicje: pierwszą, zgodnie z którą religia jest to ogólna praktyczna relacja jednostki do świata, oraz drugą, zgodnie z którą religia jest pewnym konkretnym stosunkiem do świata, mianowicie takim, w którym jednostka wykracza poza jednostkowe i grupowe ograniczenia i dąży zharmonizowania swojego życia z całością życia świata. Tekst przedstawia rekonstrukcję i analizę tych dwóch definicji, pokazując, że są one wersjami pewnej ogólniejszej, praktycystycznej koncepcji religii, jak również zestawia ewolucję poglądów Lwa Tołstoja z filozofią Sørena Kierkegaarda.

Bibliografia

Asmus, Walentyn Fernandowicz. Lew Tołstoj. Tłum. Janina Walicka. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1964.

Bartlett, Rosamund. Tolstoy: A Russian Life. London: Profile Books, 2010.

Roszyk, Maksymilian. „Lwa Tołstoja koncepcja chrześcijaństwa — zarys tematyki”. W: Powrót do praktyki. Krytyka tradycyjnych sposobów rozumienia religii i nowe idee rozwoju duchowego w myśli filozoficznej i teologicznej XIX i XX wieku. Red. Maksymilian Roszyk i Marcin Walczak, 97–120. Lublin: Lubelskie Koło Wittgensteinowskie, 2016.

Толстой, Лев Николаевич [Tolstoy, Lev Nikolayevich]. „В чем моя вера? [V chem moya vera?]. W: Лев Николаевич Толстой [Lev Nikolayevich Tolstoy]. Полное собрание сочинений [Polnoye sobraniye sochineniy]. Red. Владимир Григорьевич Чертков [Vladimir Grigor’yevich Chertkov]. T. 23, 304–467. Москва: Государственное издательство художественной литературы [Moskva: Gosudarstvennoye izdatel’stvo khudozhestvennoy literatury], 1957.

Толстой, Лев Николаевич [Tolstoy, Lev Nikolayevich]. „Религия и нравственность” [Religiya i nravstvennost’]. W: Лев Николаевич Толстой [Lev Nikolayevich Tolstoy]. Полное собрание сочинений [Polnoye sobraniye sochineniy]. Red. Владимир Григорьевич Чертков [Vladimir Grigor’yevich Chertkov]. T. 39, 3–26. Москва: Государственное издательство художественной литературы [Moskva: Gosudarstvennoye izdatel’stvo khudozhestvennoy literatury], 1956.

Толстой, Лев Николаевич [Tolstoy, Lev Nikolayevich]. „Что такое религия и в чем сущность её” [Chto takoye religiya i v chem sushchnost’ yeyo]. W: Лев Николаевич Толстой [Lev Nikolayevich Tolstoy]. Полное собрание сочинений [Polnoye sobraniye sochineniy]. Red. Владимир Григорьевич Чертков [Vladimir Grigor’yevich Chertkov]. T. 35, 157–188. Москва: Государственное издательство художественной литературы [Moskva: Gosudarstvennoye izdatel’stvo khudozhestvennoy literatury], 1950.

Толстой, Лев Николаевич [Tolstoy, Lev Nikolayevich]. „Царство Божие внутри вас” [Tsarstvo Bozhiye vnutri vas]. W: Лев Николаевич Толстой [Lev Nikolayevich Tolstoy], Полное собрание сочинений [Polnoye sobraniye sochineniy]. Red. Владимир Григорьевич Чертков [Vladimir Grigor’yevich Chertkov]. T. 28, 1–293. Москва: Государственное издательство художественной литературы [Moskva: Gosudarstvennoye izdatel’stvo khudozhestvennoy literatury], 1957.

Толстой, Лев Николаевич [Tolstoy, Lev Nikolayevich]. „Закон насилия и закон любви” [Zakon nasiliya i zakon lyubvi]. W: Лев Николаевич Толстой [Lev Nikolayevich Tolstoy], Полное собрание сочинений [Polnoye sobraniye sochineniy]. Red. Владимир Григорьевич Чертков [Vladimir Grigor’yevich Chertkov]. T. 37, 149–221. Москва: Государственное издательство художественной литературы [Moskva: Gosudarstvennoye izdatel’stvo khudozhestvennoy literatury], 1956.

Walicki, Andrzej. 2005. Zarys myśli rosyjskiej: od oświecenia do renesansu religijno-filozoficznego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.