Światy możliwe i inne przedmioty nieistniejące

Maciej Sendłak

doi:10.18290/rf.2017.65.4-6

Maciej Sendłak Uniwersytet Warszawski, Instytut Filozofii

DOI: https://doi.org/10.18290/rf.2017.65.4-6

Słowa kluczowe: światy możliwe; światy niemożliwe; przedmioty nieistniejące; pluralizm ontologiczny; Alexius Meinong

Abstrakt

Przedmiotem artykułu jest status ontologiczny światów możliwych oraz niemożliwych. Zgodnie z jedną ze współczesnych wersji meinongianizmu, o ile świat aktualny jest przedmiotem istniejącym, o tyle światy czysto możliwe oraz niemożliwe uznawane są za przedmioty nieistniejące. Zwolennicy tego podejścia twierdzą ponadto, że światom nieaktualnym nie przysługuje żaden inny rodzaj istnienia.

Celem artykułu jest wskazanie na problematyczne konsekwencje wspomnianego stanowiska oraz zarysowanie poglądu alternatywnego, który oparty jest na pluralizmie ontologicznym, tj. na poglądzie uznającym wielość rodzajów istnienia.

Bibliografia

Berto, Francesco. 2012. Existence as a Real Property: The Ontology of Meinongianism. Dordrecht: Springer.

Berto, Francesco. 2013. „Impossible Worlds”. W: The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Red. Edward N. Zalta. Dostęp 11.03.2016. http://plato.stanford.edu/archives/win2013/entries/impossible-worlds/.

Castañeda, Hector-Neri. 1974. „Thinking and The Structure of the World”. Philosophia 4 (1): 3–40.

Dorr, Cian, i John Hawthorne. 2013. „Naturalness”. W: Oxford Studies in Metaphysics. Vol 8. Red. Karen Bennett i Dean W. Zimmerman, 3–76. Oxford: Oxford University Press.

Findlay, John Niemeyer. 1963. Meinong’s Theory of Objects and Values. Oxford: Clarendon Press.

Goodman, Nelson. 1978/1997. Jak tworzymy świat. Tłum. Michał. Szczubiałka. Warszawa: Fundacja Aletheia.

Grygianiec, Mariusz. 2017. „Kryteria identyczności jako narzędzie analizy metafizycznej”. Referat przedstawiony podczas „Seminarium Instytutu Filozofii UW”, Warszawa 14.03.2017.

Heidegger, Martin. 1927/1994. Bycie i czas. Tłum. Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Hirsch, Eli. 2008. „Ontological Arguments: Interpretative Charity and Quantifier Variance”. W: Contemporary Debates in Metaphysics. Red. Theodore Sider, John Hawthorne i Dean W. Zimmerman, 367–381. Oxford: Blackwell Publishing.

Ingarden, Roman. 1947/1987. Spór o istnienie świata. Tom I. Tłum. Danuta Gierulanka. Warszawa: PWN.

Jacquette, Dale. 1996. Meinongian Logic. The Semantics of Existence and Nonexistence. Berlin: Walter de Gruyter.

Kneale, William C. 1949. Probability and Induction. Oxford: Clarendon Press.

Lewis, David. 1976/1991. „Prawda w fikcji”. Tłum. Maciej S. Zięba. W: Ontologia fikcji. Red. Jacek Paśniczek. Biblioteka Myśli Semiotycznej 7. Rozprawy Lubelskie, 137–159. Warszawa: Wydawnictwo UMCS.

Lewis, David. 1986. On the Plurality of Worlds. Oxford: Blackwell.

McDaniel, Kris. 2009. „Ways of Being”. W: Metametaphysics: New Essays on the Foundations of Ontology. Red. David John Chalmers, David Manley i Ryan Wasserman, 290–319. Oxford: Clarendon Press.

Meinong, Alexius. 1994. „O teorii przedmiotu”. Tłum. Tomasz Lubowiecki i Janusz Mizera. Principia 8–9: 171–212.

Nolan, Daniel P. 2002. Topics in the Philosophy of Possible Worlds. New York: Routledge.

Parsons, Terence. 1980. Nonexistent Objects. New Haven i London: Yale University Press.

Paśniczek, Jacek. 1988. Meinongowska wersja logiki klasycznej. Jej związki z filozofią języka, poznania, bytu i fikcji. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Priest, Graham. 2005. Towards Non-being. The Logic and Metaphysics of Intentionality. Oxford: Clarendon Press.

Quine, Willard Van Orman. 1969. „Speaking of Objects”. W: Tenże. Ontological Relativity and Other Essays, 1–25. New York: Columbia University Press.

Quine, Willard Van Orman. 1948/2000. „O tym co istnieje”. Tłum. Barbara Stanosz. W: Tenże. Z punktu widzenia logiki. Tłum. Barbara Stanosz, 29–47. Warszawa: Fundacja Aletheia.

Rapaport, William. 1978. „Meinongian Theories and a Russellian Paradox”. Nous 12, No. 2: 153–180.

Rosen, Gideon. 2001. „Abstract Objects”. The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Red. Edward N. Zalta. Dostęp 11.03.2016. http://plato.stanford.edu/archives/fall2014/entries/abstract-objects/.

Routley, Richard. 1980. Exploring Meinong’s Jungle and Beyond, Departmental Monograph #3, Philosophy Department Research School of Social Sciences Australian National University Canberra, ACT 2600.

Russell, Bertrand. 1903. The Principles of Mathematics. Cambridge: Cambridge University Press.

Russell, Bertrand. 1905/1967. „Denotacja”. Tłum. Jerzy Pelc. W: Logika i język. Studia z semiotyki logicznej. Red. Jerzy Pelc. Warszawa: PWN: 253–275.

Ryle, Gilbert. 1949. The Concept of Mind. Chicago: University of Chicago Press.

Sendłak, Maciej. 2013. „Teorie metafizyczne światów niemożliwych”. Studia Philosophica Wratislaviensia 8, fasc. 3: 17–41.

Sendłak, Maciej. 2018. Spór o przedmioty nieistniejące. Współczesne interpretacje teorii przedmiotu Alexiusa Meinonga, Warszawa: Semper [w druku].

Sider, Ted [Theodore]. 2004. „Precis of Four-Dimensionalism and Replies to Critics”. Philosophy and Phenomenological Research 68: 642–47, 674–87.

Sider, Theodore. 2009. „Ontological Realism”. W: Metametaphysics: New Essays on the Foundations of Ontology. Red. David John Chalmers, David Manley i Ryan Wasserman, 384–423. Oxford: Clarendon Press.

Sider, Theodore. 2011. Writing the Book of the World. Oxford: Oxford University Press.

Swoyer, Chris. 2008. „Abstract Entities”. W: Contemporary Debates in Metaphysics. Red. Theodore Sider, John Hawthorne i Dean W. Zimmerman,, Oxford: Backwell Publishing: 11–30.

Van Inwagen, Peter. 1986/1995. „Dwa pojęcia światów możliwych”. Tłum. Tadeusz Szubka i Urszula Żegleń. W: Metafizyka w filozofii analitycznej. Red. Tadeusz Szubka, 177–215. Lublin: TN KUL.

Van Inwagen, Peter. 1998/2001. „Meta-ontology”. W: Tenże. Ontology, Identity, and Modality. Essays in Metaphysics, 13–31. Cambridge: Cambridge University Press.

Van Inwagen, Peter. 2014. „Five Questions”. W: Tenże. Existence: Essays in Ontology, 15–29. Cambridge: Cambridge University Press.

Wittgenstein, Ludwig. 1921/1970. Traktat logiczno-filozoficzny. Tłum. Bogusław Wolniewicz. Warszawa: PWN.

Wojtysiak, Jacek. 2005. O słowie być. Z teorii wyrażeń egzystencjalnych i ich filozoficznego zastosowania. Lublin: TN KUL.

Zalta, Edward N. 1983. Abstract Objects. Dordrecht, Boston, London: Kluwer Academic Pub