Wilhelm Ockham i Tomasz Bradwardine o wolnej woli Boga i człowieka

Elżbieta Jung

doi:10.18290/rf.2017.65.3-6

Elżbieta Jung Uniwersytet Łódzki, Instytut Filozofii

DOI: https://doi.org/10.18290/rf.2017.65.3-6

Słowa kluczowe: Wilhelm Ockham; Tomasz Bradwardine; wolna wola; wolny wybór; determinizm

Abstrakt

Artykuł przedstawia czternastowieczną dyskusję teologiczną dotyczącą problemu Bożej i ludzkiej wolnej woli. Jego głównymi bohaterami są Wilhelm Ockham i Tomasz Bradwardine. W swym opus magnum zatytułowanym O sprawie Boga przeciw Pelagianom... Bradwardine przywołuje dyskusję między św. Augustynem a Pelagiuszem dotyczącą wolnej woli, wolnego wyboru i predestynacji. Siebie uważa za augustynika, natomiast Ockhama oskarża o poglądy semipelagiańskie. W artykule przedstawiam opinie obydwu angielskich teologów, umieszczając je w kontekście Bradwardine’a krytyki semipelagianizmu.

Bibliografia

Aers, David. Salvation and Sin. Augustine, Langland, and Fourteenth-Century Theology, University of Notre Dame Press, 2009.

Biard, Jöel. Guillaume d’Ockham et la théologie. Paris: Cerf, 1999.

[Bradwardine, Thomas.] Thomae Bradwardini Archiepiscopi Olim Cantuariensis. De causa Dei contra Pelagium et de virtute causarum ad suos Mertonenses, libri tres. Opera et studio Henrici Savilli. Ex scriptis codicibus nunc primum editi. Londini, 1618.

Courtenay, William. „Nominalism and Late Medieval Religion”. W: Charles Trinkaus i Heiko Augustinus Oberman, red. The Pursuit of Holiness in Late Medieval and Renaissance Religion. Leiden: Brill, 1974.

Courtenay, William. Capacity and Vilition: A History of the Distinction of Absolute and Ordained Power. Bergamo: Perluigi Lubrina Editore, 1990.

Courtenay, William. Ockham and Ockhamism. Studies in the Dissemination and Impact of His Thought. Leiden: Brill, 2008.

Dykstra, Russell J. „Thomas Bradwardine: Forgotten Medieval Augustian”. Protestant Reformed Theological Journal 34 (2000), 1; 34 (2000), 2; 35 (2001), 1. dostęp 14.09.2017, https://www.prca.org/prtj/nov2000.html#Bradwardine.

Genest, Jean-François. Prédétermination et liberté créée a Oxford au XIVe siècle. Buchingham contre Bradwarine. Paris: Vrin, 1992.

Halverson, James. Peter Aureol on Predestination. A Challenge to Late Medieval Thought. Leiden, Boston, Köln: Brill, 1998.

Jung, Elżbieta. „Teolog Wilhelm Ockham”. W: Filozofia Franciszkanów. Cz. II. Red. Stanisław Celestyn Napiórkowski i Edward Iwo Zieliński, 203–226. Niepokalanów: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, 2005.

Jung, Elżbieta. Arystoteles na nowo odczytany. Ryszarda Kilvingtona „Kwestie o ruchu”. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2014.

Jung, Elżbieta. „Świat możliwy versus świat realny w koncepcjach średniowiecznych, czyli o boskiej mocy absoluta i ordinata”. Filo-Sofija 30 (2015), 3: 67–80. Dostęp 14.09.2017. http://www.filo-sofija.pl/index.php/czasopismo/article/download/912/887.

Jung, Elżbieta, i Monika Michałowska. „Scotistic and Ockhamist Contribution to Kilvington’s Ethical and Theological Views”. W: 1308 Ein Topographie historischaer Gleichzeitigkeit, Miscellanea Mediaevalia 35 (2010): 104–125.

Leff, Gordon. Bradwardine and the Pelagians. A Study of His „De causa Dei” and Its Opponents. Cambridge: Cambridge University Press, 1957.

Lukács, Anna. Thomas Bradwardine: „De causa Dei contra Pelagianum et de virtute causarum”. Göttingen: V&R Unipress, 2013.

McGrath, Alistair E. Reformation Thought. 4th edition. Cambridge: Blackwell Publishers, 2002.

Oberman, Heiko Augustinus. Archbishop Thomas Bradwardine, a Fourteenth Century Augustinian: A Study of His Theology in Its Historical Perspective. Utrecht: Kemink & Zoon, 1957.

Oberman, Heiko Augustinus. The Harvest of Medieval Theology: Gabriel Biel and Late Medieval Nominalism. Grand Rapids: Baker Academic, 2000.

Ockham, Guillelmus. Opera Theologica. St. Bonaventure, NY: St. Bonaventure University, 1967.

Oczko, Rafał. „Święty Augustyn Mowa 348A: Przeciw Pelagiuszowi”. Vox Patrum 30 (2010), 55.

Wood, Rega. „Ockham’s Repudiation of Pelagianism”. W: Paul Vincent Spade, red. The Cambridge Companion to Ockham, 350–372. Cambridge University Press, 1999.