Iustitia ut caritas sapientis: The Relationship between Love and Justice in G.W. Leibniz’s Philosophy of Right

Aleksandra Horowska

doi:10.18290/rf.2017.65.2-9

Aleksandra Horowska Uniwersytet Wrocławski

DOI: https://doi.org/10.18290/rf.2017.65.2-9

Słowa kluczowe: Leibniz; sprawiedliwość; miłość; prawo; dobry człowiek

Abstrakt

Iustitia ut caritas sapientis: związek miłości i sprawiedliwości w filozofii prawa G.W. Leibniza

Celem niniejszego artykułu jest próba przedstawienia i analizy jednego z najbardziej intrygujących i oryginalnych elementów filozofii prawa Leibniza — związku między miłością (amor, dilectio, caritas) i sprawiedliwością (iustitia) — głównie na podstawie wybranych fragmentów z Elementa Iuris Naturalis (1669–1671) i przedmowy do Codex Iuris Gentium Diplomaticus (1693). Autorka prrezentuje charakterystykę owej ścisłej realacji (widocznej szczególnie w definicjach sprawiedliwości jako habitus amandi omnes i caritas sapientis) i stara się odpowiedzieć na pytanie o przyczyny tego związku, odwołując się do metafizycznych założeń oraz zasad Leibnizjańskiej filozofii. W odniesieniu do tych ostatnich autorka wyjaśnia również znaczenie związku między miłością a sprawiedliwością w filozofii prawa Leibniza jako części całego jego systemu filozoficznego.

Bibliografia

Armgardt, Matthias. “Die Monadologie als Vollendung der Rechtsphilosophie von G.W. Leibniz.” In 1716 – Leibniz’ letztes Lebensjahr Unbekanntes zu einem bekannten Universalgelehrten, edited by Michael Kempe, 343–353. Hannover: Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek, 2016.

Armgardt, Matthias. “The Role of aequitas in Leibniz’s Legal Philosophy—a formal reconstruction.” In“Für unser Glück oder das Glück anderer”—Vorträge des X. Internationalen Leibniz-Kongresses, edited by Wenchao Li et al., 305–314. Band VI. Hildesheim: Olms, 2017.

Berger, Adolf. Encyclopedic Dictionary of Roman Law. Philadelphia: The American Philosophical Society, 1953.

Busche, Hubertus, “Leibniz’ Lehre von den drei Stufen des Naturrechts.” In “Das Recht kann nicht ungerecht sein…”—Beiträge zu Leibniz’ Philosophie der Gerechtigkeit, edited by Wenchao Li. (Studia Leibnitiana Supplementa, Sonderheft 44), 30–54. Stuttgart: Franz Steiner Verlag, 2015.

Diels, Hermann, and Walter Kranz. Die Fragmente der Vorsokratiker. Vol. I. Berlin: Weidmannsche Verlagsbuchhandlung, 1960.

Digesta Iustiniani Augusti, edited by Theodor Mommsen. Vol. I. Berolini: apud Weidmannos, 1870.

God[efridi] Guil[ielmi] Leibnitii Opera philosophica quae exstant latina, gallica, germanica omnia. Edita recognovit e temporum rationibus disposita pluribus ineditis auxit, introductione critica atque indicibus instruxit Joannes Eduardus Erdmann. Berolini: Sum[p]tibus G. Eichleri, 1840.

Horowska, Aleksandra. “Racjonalistyczne zasady filozofii politycznej G.W. Leibniza [The Rationalistic Principles of G.W. Leibniz’s Political Philosophy].” In Idea. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych XXVII/t.t., edited by Joanna Usakiewicz, 143–168. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2015.

Johns, Christopher. The Science of Right in Leibniz’s Moral and Political Philosophy. London, New Delhi, New York, Sydney: Bloomsbury, 2013.

Leibniz, Gottfried Wilhelm. The Principles of Philosophy, or, the Monadology. In idem. Philosophical Essays. Translated and edited by Roger Ariew and Daniel Garber. Indianapolis, Cambridge: Hackett Publishing Company, 1989.

Leibniz: Political Writings. Translated and edited with Introduction by Patrick Riley. (Cambridge Texts in the History of Political Thought). 2nd edition. Cambridge: Cambridge University Press, 1988.

Mittheidungen aus Leibnizens ungedruckten Schriften, edited by Georg Mollat. Leipzig: Verlag von H. Haessel, 1893.

Paź, Bogusław. Naczelna zasada racjonalizmu. Od Kartezjusza do wczesnego Kanta [The Supreme Principle of Rationalism. From Descartes to Early Kant]. Kraków: Aureus, 2007.

Riley, Patrick. “Justice as Universal Charity: The Case of Leibniz.” The Art of Theory. A Political Philosophy Quarterly, pp. 1–11, e-book available online: http://www.artoftheory.com/wp-content/uploads/2011/08/Justice-as-Universal-Charity-Patrick-Riley.pdf [accessed 20.01.17].

Schneider, Hans-Peter. Justitia Universalis. Quellenstudien zur Geschichte des ‹Christlichen Naturrechts› bei Gottfried Wilhelm Leibniz. Frankfurt a. Main: Vittorio Klostermann, 1967.

Słownik łacińsko-polski [Latin-Polish Dictionary], edited by Marian Plezia. Vol. I-V. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998.

Sondel, Janusz. Słownik łacińsko-polski dla prawników i historyków [Latin-Polish Dictionary for Lawyers and Historians]. Kraków: Universitas, 2003.

The Online Liddell-Scott-Jones Greek-English Lexicon, available online: http://stephanus.tlg.uci.edu/lsj/#eid=30582&context=lsj&action=from-search [accessed 13.01.16].