Causal and Functional Determination vs. Foreknowledge about the Future
Abstrakt
Determinacja kauzalna i funkcjonalna vs. przedwiedza o przyszłości
Autor artykułu krytycznie analizuje sformułowaną przez Marcina Tkaczyka pseudoteorię przyszłych zdarzeń przygodnych (PFC) oraz proponuje własną eksplikację jej tez i terminów. Czyni to poprzez wprowadzenie operacyjnych definicji pojęć temporalnych i modalnych, rozróżnienie między determinacją kauzalną a determinacją funkcjonalną, rozważenie statusu zasady dwuwartościowości oraz zastąpienie tez Tkaczyka ich nowymi sformułowaniami. W rezultacie autor (przeciwnie niż jego Adwersarz) stwierdza, między innymi, że nie zachodzi sprzeczność między tezą o otwartości przyszłości a tezą o wszechmocy Boga, ponieważ sprzeczność ta zachodziłaby wyłącznie w przypadku kauzalnej, a nie (jak faktycznie jest) funkcjonalnej determinacji między prawdziwym zdaniem a faktem, którego ono dotyczy. Autor pokazuje również, że podawane przez Tkaczyka przykłady retroaktywnej przyczynowości nie stanowią właściwego rozwiązania tytułowej antynomii, ponieważ są one przykładami czynników, które co najwyżej zmieniają obraz przeszłości, a nie przeszłość samą.
Bibliografia
Augustynek, Zdzisław 1991. Time: Past, Present and Future. Dordrecht: Kluwer.
Brożek, Anna, & Jacek J. Jadacki. 2008. “Intuicje modalne.” Roczniki Filozoficzne 56, no. 1: 39–58.
Brożek, Anna, & Jacek J. Jadacki. 2012a. “Eksperymenty myślowe w nauce.” Filozofia Nauki 20, no. 1: 5–32.
Brożek, Anna, & Jacek J. Jadacki. 2012b. “Eksperymenty myślowe w filozofii.” Filozofia Nauki 20, no. 2: 5–27.
Jadacki, Jacek J. 2002. “Kłopoty z prawdą.” Roczniki Filozoficzne 50, fasc. 2: 193–201.
Jadacki, Jacek J. 2007. Człowiek i jego świat. 2nd ed. Warszawa: Wydawnictwo SWPS.
Jadacki, Jacek J. 2008. “Kilka myśli o Bogu. Status metodologiczny teizmu.” In W kierunku filozofii klasycznej. Inspiracje i kontynuacje. Księga jubileuszowa ofiarowana profesorowi Edwardowi Nieznańskiemu w 70-tą rocznicę urodzin, edited by Jan Krokos, Kordula Świętorzecka, and Roman Tomanek, 151–162. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
Jadacki, Jacek J. 2016. “O antynomii zdarzeń przyszłych.” Przegląd Filozoficzny 25: 312–329.
Tkaczyk, Marcin. 2015. Futura contingentia. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Copyright (c) 2018 Roczniki Filozoficzne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
