Reflexion on Relationship: Literature and Religion in the Literary Critics of Geoffrey Hartman

  • Tomasz Garbol Center for Research on Religious Literature at the John Paul II Catholic University of Lublin
Keywords: literature and religion; romanticism; Geoffrey Hartman

Abstract

This article concerns a transition of the cultural image of religious experience. This transition — shaped by Anglo-Saxon romanticism — was identified by the American literary critic Geoffrey Hartman in literature. The most important aspects of this transition are: the victory of a creative model of poetry over a mimetic model, the epitaphic sensibility to the transitoriness of the world, the naturalization of supernaturalism (according to M.H. Abrams’s formula: natural supernaturalism) and the relinquishment of answers to ultimate questions. The horizon of searching for a sense of this transition is marked by quasi-messianism in view of Adorno — i.e. a belief that you should prize the variety of incomplete answers more than the integrality of ultimate truths.

References

Abrams, Meyer Harold. 1973. Natural Supernaturalism. Tradition and Revolution in Romantic Literature. New York, London: W. W. Norton.
Abrams, Meyer Harold. 2003. Zwierciadło i lampa. Romantyczna teoria poezji a tradycja krytycznoliteracka. Przeł. Maria Bożena Fedewicz. Gdańsk: Słowo. Obraz. Terytoria.
Adorno, Theodor Wiesengrund. 1999. Minima moralia. Refleksje z poharatanego życia. Przekład i przypisy Małgorzata Łukasiewicz, posłowie Marek Jan Siemek. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Arystoteles. 1988. Poetyka. W: Arystoteles, Retoryka. Poetyka. Przeł. i komentarzem opatrzył Henryk Podbielski, 299–368. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Dickinson, Emily. 2016. Wiersze wybrane. Przekład Stanisław Barańczak. Kraków: Znak.
Hartman, Geoffrey. 1965. From Sensibility to Romanticism. Essays Presented to Frederick A. Pottle. Red. Frederick W. Hilles i Harold Bloom. Oxford: Oxford University Press.
Hartman, Geoffrey. 1999. A Critic’s Journey. Literary Reflections, 1958-1998. New Haven: Yale University Press.
Hartman, Geoffrey. 2002. Scars of the Spirit. The Struggle against Inauthenticity. New York: St. Martin’s Griffin.
Hulme, Thomas Ernst. 1983. „Romantyzm i klasycyzm”. Przeł. Małgorzata Szpakowska. W: Nowa krytyka. Antologia. Wybór Henryk Krzeczkowski, wstęp i oprac. Zdzisław Łapiński, 17–39. Warszawa: Państwowy Intytut Wydawniczy.
Jakobson, Roman. 1989. „Podświadome modelowanie werbalne w poezji”. Przeł. Anna Tanalska. W: Roman Jakobson. W poszukiwaniu istoty języka. Wybór, red. nauk. i wstęp Maria Renata Mayenowa. T. 2, 142-156. Warszawa: Państwowy Intytut Wydawniczy.
Lovejoy, Arthur Oncken. 1999. Wielki łańcuch bytu. Studium z dziejów idei. Przeł. Artur Przybysławski. Warszawa: Aletheia.
Miłosz, Czesław. 2005. Przekłady poetyckie. Zebrała i opracowała Magdalena Heydel. Kraków: Znak.
Owidiusz. 1995. Metamorfozy. Przeł. Anna Kamieńska (ks. I — ks. IX, w. 175), Stanisław Stabryła (ks. IX, w. 176 — ks. XV). Oprac. Stanisław Stabryła. Wrocław, Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Pietrkiewicz, Jerzy. 1987. Antologia liryki angielskiej 1300-1950. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Shakespeare, Wiliam. 1895. Dzieła dramatyczne w dwunastu tomach. Przekład Leona Ulricha, z objaśnieniami Józefa Ignacego Kraszewskiego. T. XI: Burza, Wiele hałasu o nic, Wieczór Trzech Króli, Miarka za miarkę. Kraków: Gebethner i Wolff.
Taylor, Charles. 2001. Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej. Przeł. Marcin Gruszczyński i in., naukowo oprac. Tadeusz Gadacz, wstępem poprzedziła Agata Bielik- Robson. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wassermann, Earl. 1959. The subtler language. Critical Readings of Neoclassic and Romantic Poems. Michigan: Johns Hopkins Press.
Published
2019-03-22
Section
Articles