Irrationality as an Argument against Idealism: Kant’s and Husserl’s Transcendentalism in the Light of Hartmann’s Understanding of Irrationality
Abstract
The article presents Kant’s and Husserl’s philosophies with reference to Hartmann’s understanding of irrationality. In Hartmann’s metaphysics of cognition, irrationality, which corresponds with partial unknowability of being, appears to be an argument against idealism that assumes a complete rationality of our knowledge and its object. In this article the author shows that it is possible to indicate similarities between Kant’s idea of the unknowability of the transcendental object, Husserl’s conception of the transcendental constitution of the world, and Hartmann’s concept of gnoseological irrationality. In Kant’s transcendentalism, irrationality implies an asymmetry between the conditions of the possibility of experience and the conditions of the possibility of the objects of experience, because the unknowability of a transcendental object and a thing in itself indicates that not all conditions of the objects are at the same time conditions of the possibility of experience. According to Husserl, transcendental subjectivity is not a sufficient reason for the world in its Dasein and Sosein, because the fact of the constitution of the world is an irrational one and it cannot be derived from the essence of subjectivity. The author tries to demonstrate that this analogy between Husserl and Hartmann, in the question of the irrationality, opens new interpretational possibilities for the relation between transcendental phenomenology and Hartmann’s philosophy.
References
Hartmann, Nicolai. Zarys metafizyki poznania. Przeł. Ewa Drzazgowska i Paweł Piszczatowski. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 2007.
Husserl, Edmund. Ding und Raum. Vorlesungen 1907. Red. Ulrich Claesges. Husserliana 16. Den Haag: Martinus Nijhoff, 1973.
Husserl, Edmund. Erste Philosophie (1923/24). Teil 1: Kritische Ideengeschichte. Red. Rudolf Boehm. Husserliana 7. Den Haag: Martinus Nijhoff, 1956.
Husserl, Edmund. Grenzprobleme der Phänomenologie. Analysen des Unbewusstseins und der Instinkte. Metaphysik. Späte Ethik. Texte aus dem Nachlass (1908–1937). Red. Rochus Sowa i Thomas Vongehr. Husserliana 42. Dordrecht, Heidelberg, New York, London: Springer Verlag, 2014.
Husserl, Edmund. Idee czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii. Księga pierwsza. Przeł. Danuta Gierulanka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975.
Husserl, Edmund. Logika formalna i logika transcendentalna. Próba krytyki rozumu logicznego. Przeł. Grzegorz Sowinski. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 2011.
Husserl, Edmund. Zur Lehre vom Wesen und zur Methode der eidetischen Variation. Texte aus dem Nachlass (1891–1935). Red. Dirk Fonfara. Husserliana 41. Dordrecht, Heidelberg, London, New York: Springer Verlag, 2012.
Judycki, Stanisław. „Fenomenologia a metafizyka. W perspektywie rozważań Edmunda Husserla”. Zeszyty Naukowe KUL 31 (1988), 3 (123): 11–17.
Judycki, Stanisław. „O metafizycznych założeniach refleksyjnej analizy poznania”. Studia Filozoficzne 281 (1989), 4: 103–116.
Kant, Immanuel. Krytyka czystego rozumu. Przeł. Roman Ingarden. Kęty: Wydawnictwo Antyk, 2001.
Kant, Immanuel. Krytyka władzy sądzenia. Przeł. Jerzy Gałecki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004.
Kern, Iso. Husserl und Kant. Eine Untersuchung über Husserls Verhältnis zu Kant und zum Neukantianismus. Den Haag: Martinus Nijhoff, 1964.
Leszczyński, Damian. Realizm i sceptycyzm. Studia analityczne. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2012.
Łaciak, Piotr. „Fenomenologia transcendentalna i metafizyka”. Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej 60 (2015): 255–277.
Łaciak, Piotr. „Racjonalność świata jako irracjonalny fakt w filozofii krytycznej Kanta”. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 95 (2015), 3: 143–158.
Noras, Andrzej J. „Problem metafizyki. Nicolai Hartmann a Immanuel Kant”. Folia Philosophica 17 (1999): 67–78.
Schnädelbach, Herbert. Filozofia w Niemczech 1831–1933. Przeł. Krystyna Krzemieniowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992.
Tischner, Józef. „Ingarden — Husserl: Spór o istnienie świata”. W: Fenomenologia Romana Ingardena. Wydanie specjalne „Studiów Filozoficznych”, 127–143. Warszawa: IFiS PAN, 1972.
Windelband, Wilhelm. „Geschichte und Naturwissenschaft (Straßburger Rektoratsrede. 1894)”. W: Wilhelm Windelband. Präludien. Aufsätze und Reden zur Philosophie und ihrer Geschichte. Bd. 1–2, 136–160. Tübingen: J. C. B. Mohr (Paul Siebeck), 1915.
Copyright (c) 2018 Roczniki Filozoficzne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.