Piotr Chojnacki’s Theory of Eclectic Philosophy of Nature
Abstract
The article analyzes the theory of philosophy of nature presented by Piotr Chojnacki. This concept was an important component of the Leuven (neo)Thomism, developed also in the Polish Thomistic philosophical milieu, which since the beginning of the 20th century has been in crisis. I argue that the cause of this crisis was the eclectic nature of the Leuven Thomism as it was developed by Piotr Chojnacki. Although in contemporary philosophy eclecticism is being rehabilitated, due to the dominant scientism and naturalism, the prospects for the development of the philosophy of nature inspired by the program of Leuven Thomism seem to be very limited.
References
Albrecht, Michael. 1994. Eklektik. Eine Begriffsgeschichte mit Hinweisen auf die Philosophie- und Wissenschaftsgeschichte. Stuttgart-Bad Cannstatt: Frommann-Holzboog.
Antoine-Mahut, Delphine, i Daniel Whistler. 2019. „Introduction. Un bon mort est un mort mort : vive Victor Cousin!”. W: Une arme philosophique. L’éclectisme de Victor Cousin. Red. Delphine Antoine-Mahut i Daniel Whistler. Paris: Editions des Archives Contemporaines.
Andrzejuk, Artur. 2017. Recenzja: Kazimierz Mikucki, Tomizm w Polsce po II wojnie światowej, Księgarnia Akademicka, Kraków 2015, stron 366. Rocznik Tomistyczny 6: 267–273.
Andrzejuk, Artur. 2012. „Czym jest tomizm?” Rocznik Tomistyczny 1: 11–17.
Bańka, Aleksander. 2008. Désiré Merciera ogólna teoria pewności. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Bańka, Aleksander. 2007. „Polscy neoscholastycy wobec filozoficznego programu szkoły lowańskiej”. Studia z Filozofii Polskiej 2: 87–116.
Bańkowski, Krzysztof. 1997. „Tomizm konsekwentny na tle odmian tomizmu”. Studia Philosophiae Christianae 32 nr 2: 211–219.
Billard, Jacques. 1997. L’éclectisme. Paris: Presses Universitaires de France.
Broda, Michał, i Rafał Tetela. 2017. „Kilka uwag o aktualności filozofii metafizycznej”. Poznańskie Studia Teologiczne 31: 179–197.
Chalcarz, Józef. 1969. „Zgon ks. prof. dra Piotra Chojnackiego”. Collectanea Theologica 39 nr 4: 149–150.
Chojnacki, Piotr. 1932. U źródeł reformy i u podstaw krytycyzmu filozofii św. Tomasza z Akwinu. Warszawa: [s.n.].
Chojnacki, Piotr. 1934. „Okresy i kierunki filozofii neoscholastycznej”. Ateneum Kapłańskie 34: 350–368.
Chojnacki, Piotr. 1938. Elementy filozofii chrześcijańskiej. Warszawa: Wydawnictwa Instytutu Wyższej Kultury Religijnej.
Chojnacki, Piotr. 1939. Z filozofii przyrody i psychologii. Warszawa: Wydawnictwa Instytutu Wyższej Kultury Religijnej.
Chojnacki, Piotr. 1947. Filozofia tomistyczna i neotomistyczna. Poznań: Instytut Wydawniczy „Kultura”.
Chojnacki, Piotr. 1949. Wstęp do filozofii i zarys ontologii. Opole: Wydawnictwo Św. Krzyża.
Chojnacki, Piotr. 1955. Podstawy filozofii chrześcijańskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Chojnacki, Piotr. 1965. „Metoda dialektyczna Arystotelesa jako droga do zasadniczych przesłanek filozofii i nauki”. Studia Philosophiae Christianae 1 nr 2: 33–52.
Chojnacki, Piotr. 1969. Teoria poznania. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
Chojnacki, Piotr. 1987a. „Postulaty i logika budowy i rozbudowy filozofii tomistycznej”. W: Piotr Chojnacki. Wybór pism. Red. Maria Szyszkowska, Czesław Tarnogórski, 195–229. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Chojnacki, Piotr. 1987b. „Pospolity rozsądek, nauki i filozofia”. W: Piotr Chojnacki. Wybór pism. Red. Maria Szyszkowska, Czesław Tarnogórski, 24–49. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
De Warren, Nicolas, i Andrea Staiti (red..). 2015. New Approaches to Neo-Kantianism. Cambridge: Cambridge University Press.
Dembowski, Edward. 1955. „Kilka myśli o eklektyzmie”. W: Edward Dembowski. Pisma. T. 3. Red. Anna Śladkowska i Maria Żmigrodzka, 339–371. Warszawa: PWN.
Dreitzel, Horst. 1991. „Zur Entwicklung und Eigenart der eklektischen Philosophie”. Zeitschrift für historische Forschung 18: 281–343.
Donini, Pierluigi 1988. „The history of the concept of eclecticism”. W: The Question of Eclecticism. Studies in Later Greek Philosophy, red. J. M. Dillon i Anthony A. Long, 15–33. Berkeley/Los Angeles/London: University of California Press.
Dubel, Lech, i Małgorzata Łuszczyńska. 2013. „Od myśli Tomaszowej do tomizmu. Dzieje doktryny”. Studia Iuridica Lublinensia 19: 101–118.
Duchliński, Piotr. 2016. „Heurystyczna rola obrazów świata w przyjmowaniu faktów filozoficznych”. Rocznik Filozoficzny Ignatianum 22, z. 2: 139–178.
Force, Pierre. 2009. „Montaigne and the Coherence of Eclecticism”. Journal of the History of Ideas 70, nr 4: 523–544.
Gilson, Étienne, Thomas Langan i Armand Maurer. 1977. Historia filozofii współczesnej. Od Hegla do czasów najnowszych. Tłum. Bohdan Chwedeńczuk i Sylwester Zalewski. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Gogacz, Mieczysław. 1981. „Filozofia tomistyczna w Polsce”. Życie i Myśl 31, 4: 67–81.
Gogacz, Mieczysław. 1973. Ważniejsze zagadnienia metafizyki. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski.
Grat, Ireneusz. 2005. „Tomizm na tle innych nurtów filozofii chrześcijańskiej”. W: Miscellanea Historico-Iuridica 3: 31–41.
Gurr, John. 1959. The Principle of Sufficient Reason in Some Scholastic Systems, 1750–1900. Milwaukee: The Marquette University Press.
Hajduk, Zygmunt. 2007. Filozofia przyrody. Filozofia przyrodoznawstwa. Metakosmologia. Wyd. 2. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Hatzimichali, Myrto. 2011. Potamo of Alexandria and the Emergence of Eclecticism in Late Hellenistic Philosophy. New York: Cambridge University Press.
Hegel, Georg. 1979. Vorlesungen über die Geschichte der Philosophie. Vol. 1–2. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Henrici, Peter. 2010. „Matteo Liberatore und Joseph Kleutgen, zwei Pioniere der Neuscholastik”. Gregorianum 91, nr 4: 768–789.
Herold, Natalia. „Działalność Naukowego Towarzystwa Tomistycznego w roku akademickim 2018–2019”. Index Copernicus International. Dostęp 02.02. 2021. https://journals. Index copernicus.com/api/file/viewByFileId/1074041.pdf.
Holzhey, Helmut. 1983. „Philosophie als Eklektik”. Studia Leibnitiana. Zeitschrift für Geschichte der Philosophie und der Wissenschaften 15: 19–29.
Horkhemier, Max. 2007. Krytyka instrumentalnego rozumu. Tłum. Halina Walentowicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Iwański, Piotr. 2009. Ks. Piotra Chojnackiego koncepcja filozofii. Busko-Zdrój: Wydawnictwo EUDAJMONIA-Zdrój.
Kamiński, Stanisław. 1989a. „Co daje stosowanie logiki formalnej do metafizyki klasycznej?” W: Jak filozofować?, red. Tadeusz Szubka, 125–134. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Kamiński, Stanisław. 1989b. „Wyjaśnienia w metafizyce”. W: Jak filozofować?, red. Tadeusz Szubka, 151–176. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Kamiński, Stanisław. 1989c. „O naturze filozofii”. W: Jak filozofować?, red. Tadeusz Szubka, 45–53. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Kamiński, Stanisław. 1992. Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Kłósak, Kazimierz. 1980. Z teorii i metodologii filozofii przyrody. Poznań: Księgarnia Św. Wojciecha.
Kmiecik, Andrzej. 2009. Metafizyczne podstawy ontologii formalnej. Rozwinięcie idei ks. Piotra Chojnackiego. Warszawa: Wydawnictwo św. Tomasza z Akwinu.
Krasicki, Jan. 2019. „Hermann Cohen i Drugi. Triumf i upadek ‘czystego rozumu’”. Studia Philosophica Wratislaviensia 14, fasc. 3: 37–57.
Krąpiec, Mieczysław. 1993. Teoria analogii bytu. Dzieła. T. 1. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Lemańska, Anna. 1998. Filozofia przyrody a nauki przyrodnicze. Wybrane zagadnienia z teorii filozofii przyrody. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
Lemańska, Anna, Adam Olszewski, Adam Świeżyński i Kamil Trombik. 2020. Kazimierz Kłósak. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.
Listkowska, Bożena. 2014. Tomizm otwarty Piotra Chojnackiego. Przyczynek do badań nad inspiracjami lowańskimi w neoscholastyce polskiej. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Epigram.
Markiewicz, Grzegorz. 2000. Spór o model społeczeństwa na łamach „Przeglądu Tygodniowego” i „Przeglądu Katolickiego” w latach 1864–1880. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Michalski, Konstanty. 1925. Kosmologia. Kraków: [Wydział Teologii Uniwersytetu Jagiellońskiego].
Mikucki, Kazimierz. 2015. Tomizm w Polsce po II wojnie światowej. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Mudroch, Vilem. 2005. „Joseph Priestley’s eclectic epistemology”. History of Philosophy Quarterly 22, 1: 49–71.
Morawiec, Edmund. 1985. „Chojnacki Piotr”. W: Encyklopedia Katolicka. T. 3, kol. 212. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Morawiec, Edmund, i Paweł Mazanka. 2017. „Kierunki odnowy metafizyki klasycznej nurtu tomistycznego”. W: Metafizyka. Część I. Koncepcje metafizyki, red. Stanisław Janeczek i Anna Starościc. Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 285–316.
Mylik, Mirosław. 2016. „Wkład polskich filozofów z Galicji w neoscholastykę przełomu XIX i XX stulecia”. Galicja. Studia i Materiały 2: 74–85.
Noras, Andrzej. 2005. Kant a neokantyzm badeński i marburski. Wyd. 2. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Noras, Andrzej. 2019. „Filozofia Hermanna Cohena. Próba systematyki”. Studia Philosophica Wratislaviensia 14, fasc. 3: 7–19.
Podwysocki, Klemens. 1872. O idealizmie i pozytywizmie. Warszawa: [s.n.].
Reale, Giovanni. 2002. Historia filozofii starożytnej. T. 5: Słownik, indeksy i bibliografia. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Rogalski, Michał. 2018. Producenci margaryny? Marian Zdziechowski i polski modernizm katolicki. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
Stępień, Antoni B. 2007. Wstęp do filozofii. Wyd. 5. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Symotiuk, Stefan. 1987. Pojmowanie krytycyzmu i modele krytyki w polskich sporach filozoficznych XX wieku. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Szubka, Tadeusz. 2016. „Filozofia bez teorii?” W: Myśli o języku, nauce i wartościach. Seria druga, red. Anna Brożek, Alicja Chybińska, Mariusz Grygianiec i Marcin Tkaczyk, 463–476. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Szulakiewicz, Marek. 2002. Obecność filozofii transcendentalnej. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Szyszkowska, Maria. 1987. „O życiu i twórczości filozoficznej Piotra Chojnackiego”. W: Piotr Chojnacki. Wybór pism, red. Maria Szyszkowska i Czesław Tarnogórski, 5–23. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Szyszkowska, Maria i Czesław Tarnogórski. 1987. „Posłowie”. W: Piotr Chojnacki. Wybór pism, red. Maria Szyszkowska i Czesław Tarnogórski, 366–367 Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Trochimska-Kubacka, Beata. 1997. Neokantyzm. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Trombik, Kamil. 2018. „Koncepcja uprawiania filozofii przyrody w ujęciu Tadeusza Wojcie-chowskiego — próba rekonstrukcji historyczno-filozoficznej”. Roczniki Filozoficzne 66, nr 1: 133–152.
Walczak, Monika. 2016. „Pojęcie, koncepcja, teoria. Rozgraniczenia terminologiczne”. W: Myśli o języku, nauce i wartościach. Seria druga. Myśli o języku, nauce i wartościach. Seria druga, red. Anna Brożek, Alicja Chybińska, Mariusz Grygianiec i Marcin Tkaczyk, 477–483. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Węcławski, Michał. 2018. „Eklektyzm jako postawa filozoficzna”. HYBRIS 41: 126–145.
Ziemba, Teofil. 1872. Pozytywizm i jego wyznawcy w dzisiejszej Francyi. Kraków: [s.n.].
Copyright (c) 2021 Roczniki Filozoficzne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
