The Position of Philosophy of Chemistry in Philosophy of Natural Sciences
Abstract
The paper is focused on the role of philosophy of chemistry in the philosophy of natural sciences. The author claims that chemistry is a paradigmatic example of laboratory science in Ian Hacking’s sense. Therefore a philosophical and methodological analysis of chemistry can change or modify several theses of the philosophy of natural sciences. Some of them are as follows: the stability of laboratory science; the primacy of experimental practice over the theoretical one in chemistry; the problem of the reduction of chemistry to physics; the influence of scientific instruments on the growth of chemical knowledge; the problem of the empirical criteria of the existence of theoretical entities; the role of theoretical models and theoretical modelling in laboratory sciences; the problem of using the principle of inter-subjective testability in chemistry; the semiotic peculiarities of chemistry.
References
Aykroyd W. R. 1970: Three Philosophers, Greenwood Press, Westport.
Baracca A. 1996,: Chemistry’s Leading Role in the Scientific Revolution at the Turn of the Century, [w:] V. Mosini (red.), Philosophers in the Laboratory, Euroma, Rome, s. 61-80.
Buchler J. W. 2004: Chemistry Seen as Molecular Architecture with a Note on the German Term “Stoff”, [w:] D. Sobczyńska, P. Zeidler, E. Zielonacka-Lis (red.), Chemistry in the Philosophical Melting Pot, Peter Lang, Frankfurt am Mein, s.73-97.
Cartwright N. 1983: How the Laws of Physics Lie, Oxford University Press, Oxford.
Cartwright N., Shomar T., Suarez M. 1995: The Tool-box of Science, [w:] W. E. Herfel, W. Krajewski, I. Niiniluoto, R.Wójciki (red.), Theories and Models in Scientific Processes, Rodopi, Amsterdam–Atlanta, s.137-149.
Crombie A. C. 1960: Nauka średniowieczna i początki nauki nowożytnej. Tom I, IW PAX, Warszawa.
Feyerabend P. K. 1979: Jak być dobrym empirystą, PWN, Warszawa.
Feyerabend P. K. 1996: Przeciw metodzie, Siedmiogród, Wrocław.
Fierz-David H. E. 1958: Historia rozwoju chemii, PWN, Warszawa.
Franklin A. 1999: Can that Be Right? Essays on Experiment, Evidence, and Science, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht–Boston–Londyn.
Grosholz E.R., Hoffmann R. 2000: How Symbolic and Iconic Languages Bridge the Two Worlds of the Chemist. A Case Study from Contemporary Bioorganic Chemistry, [w:] N. Bhushan, S. Rosenfeld (ed.), Of Minds and Molecules. New Philosophical Perspectives on Chemistry, Oxford University Press, Oxford, s. 230-247.
Hacking I. 1983: Representing and Intervening, Cambridge University Press, New York, Cambridge.
Hacking I. 1992 (a): The Self-Vindication of the Laboratory Sciences, [w:] A. Pickering (red.), Science as Practice and Culture, The University of Chicago Press, Chicago, London, s. 29-64.
Hacking I. 1992 (b): ‘Style’ for Historians and Philosophers, „ Studies in History and Philosophy of Science”, vol.23, No. 1, s.1-20.
Hacking I. 1995/1996: Scientific Realism about Some Chemical Entities. Comments on Zeidler & Sobczynska’s Paper, „Foundations of Science”, vol. 1, No. 4, s. 537-542.
Hajduk Z. 2004: Filozofia przyrody – Filozofia przyrodoznawstwa: metakosmologia, TN KUL, Lublin.
Hoffmann R. 1995: The same and not the same, Columbia University Press, New York.
Hoffmann R., Laszlo P. 1994: Reprezentacja w chemii, [w:] D. Sobczyńska, P. Zeidler (red.), Nowy eksperymentalizm – teoretycyzm – reprezentacja, WN IF UAM, Poznań, s. 87-108.
Hoffmann R., Carpentier B.K., Minkin V. I. 1997: Ockham’s Razor and Chemistry, „Hyle”, vol.3, s. 3-28.
Jacob C. 2004: The Use of Philosophy in Chemistry: Logical Aspects of Scientific Arguments in Everyday Research, [w:] D. Sobczyńska, P. Zeidler, E. Zielonacka-Lis (red.), Chemistry in the Philosophical Melting Pot, Peter Lang, Frankfurt am Mein, s. 117-139.
Kazibut R. 2003,: Eksperymentalna praktyka badawcza nauki a zasada intersubiektywnej sprawdzalności, [w:] D. Sobczyńska, P. Zeidler (red.), Homo experimentator, WN IF UAM, Poznań, s.189-210.
Klein U. (ed.) 2001: Tools and Modes of Representation in the Laboratory Science, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht–Boston–London.
Kuhn T. S. 1985,: Tradycje matematyczne a tradycje eksperymentalne w rozwoju nauk fizycznych, [w:] tenże, Dwa bieguny, tł. S. Amsterdamski, PIW, Warszawa, s. 67-112.
Kuhn T. S. 2001: Struktura rewolucji naukowych, Aletheia, Warszawa.
Lyotard J. F. 1997: Kondycja ponowoczesna, Aletheia, Warszawa.
Morrison M., Morgan M. 1999: Models as Mediating Instruments, [w:] M. Morrison, M. Morgan (red.), Models as Mediators, Cambridge University Press, Cambridge, s. 11-37.
Plesch P. H. 1999: On the Distinctness of Chemistry, „Foundations of Chemistry”, nr 1, s. 6-15.
Popper K. 1977: Logika odkrycia naukowego, PWN, Warszawa.
Popper K. 1992: Wiedza obiektywna, PWN, Warszawa.
Scerri E. R., McIntyre L. 1997: The Case for the Philosophy of Chemistry, „Synthese”, vol. 111, No. 3, s. 213-232.
Schummer J. 1999: W kierunku filozofii chemii, [w:] D. Sobczyńska, P. Zeidler (red.), Chemia: laboratorium myśli i działań, WN IF UAM, Poznań, s. 173-202.
Sobczyńska D. 1984: Osobliwości chemii, WN UAM, Poznań.
Sobczyńska D. 1993: Sztuka badań eksperymentalnych, WN UAM, Poznań.
Sobczyńska D. 1998: Instrumentarium badawcze chemii a globalne przemiany poznawcze w nauce, [w:] J. Such, M. Szcześniak (red.), Z epistemologii wiedzy naukowej, WN IF UAM, Poznań, s. 185-203.
Sobczyńska D. 1999: Praktyka eksperymentalna chemii – tradycja i nowoczesność, swoistość i uniwersalność, teoria i aparatura, [w:] D. Sobczyńska, P. Zeidler (red.), Chemia: laboratorium myśli i działań, WN IF UAM, Poznań, s. 89-110.
Theobald D. W. 1977: Uwagi o filozofii chemii, „Człowiek i Światopogląd”, nr 9, s. 138-154.
van Brakel J. 2000: Philosophy of Chemistry. Between the Manifest and the Scientific Image, Leuven University Press, Leuven.
Zeidler P. 1994: Nowy eksperymentalizm a teoretycyzm. Spór o przedmiot i sposób uprawiania filozofii nauki, [w:] D. Sobczyńska, P. Zeidler (red.), Nowy eksperymentalizm – teoretycyzm – reprezentacja, WN IF UAM, Poznań, s. 87-108.
Zeidler P., Sobczyńska D. 1995/1996: The Idea of Realism in the New Experimentalism and the Problem of the Existence of Theoretical Entities in Chemistry, „Foundations of Science”, vol. 1, No. 4, s. 517-535.
Zeidler P. 1999: O teoretyczności chemii – studium metodologiczne, [w:] D. Sobczyńska, P. Zeidler (red.), Chemia: laboratorium myśli i działań, WN IF UAM, Poznań s. 45-73.
Zeidler P. 2000 (a): O redukcji chemii do fizyki, czyli o pewnym przesądzie filozoficznej refleksji nad nauką, [w:] E. Piotrowska, M. Szcześniak, J. Wiśniewski, Między przyrodoznawstwem, matematyką a humanistyką, WN IF UAM, Poznań, s. 403-421.
Zeidler P. 2000 (b): The Epistemological Status of Theoretical Model of Molecular Structure, „Hyle”, vol. 6, s. 17-34.
Zeidler P. 2002: Chemia i filozofia. Czy istnieją specyficzne problemy filozoficzne chemii?, [w:] E. Piotrowska, J. Wiśniewski (red.), Z filozofii przyrodoznawstwa i matematyki, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań, s. 153-168.
Zeidler P. 2003: Homo experimentator a spór o realizm laboratoryjny, [w:] D. Sobczyńska, P. Zeidler (red.), „Homo experimentator”, WN IF UAM, Poznań, s. 105-137.
Zeidler P. 2004: The Semiotic Status of Structural Formulas and the Causal Theory of Reference, [w:] D. Sobczyńska, P. Zeidler, E. Zielonacka-Lis (red.), Chemistry in the Philosophical Melting Pot, Peter Lang, Frankfurt am Mein, s.151-169.
Zeidler P. 2005: Spór o stabilność praktyki badawczej nauk empirycznych, [w:] J. Kmita, B. Kotowa, J. Sójka (red.), Nauka, humanistyka, człowiek, WN UAM, Poznań, s. 139-155.
Zielonacka-Lis E. 2003: Filozoficzne koncepcje wyjaśniania naukowego a współczesna chemia, WN IF UAM, Poznań.
Copyright (c) 2006 Roczniki Filozoficzne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
