Czynniki destabilizujące systemy finansowe – próba diagnozy dla kryzysu 2008 plus

Helena Żukowska

doi:10.18290/reiz.2015.7(43)-6

Helena Żukowska Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Nauk Społecznych

DOI: https://doi.org/10.18290/reiz.2015.7(43)-6

Słowa kluczowe: system finansowy; kryzys finansowy; przyczyny kryzysów finansowych

Abstrakt

Celem artykułu jest zaprezentowanie istoty kryzysów finansowych i bankowych oraz przyczyn ich występowania, ze szczególnym uwzględnieniem kryzysu 2008 plus. Przeprowadzone rozważania prowadzą do wniosku, że kryzysy finansowe to integralny element rozwoju gospodarczego, który w warunkach globalizacji może przyjmować coraz większy zasięg terytorialny i podmiotowy. Wraz z rosnącą złożonością procesu gospodarowania i warunków działania systemu finansowego katalog przyczyn kryzysów finansowych jest coraz bardziej rozbudowany. Teoria ekonomii pomimo możliwości analizowania zjawiska kryzysu finansowego 2008 plus nadal nie uporała się z jednoznaczną diagnozą przyczyn kryzysów finansowych i nie wypracowała czytelnych przesłanek jego wystąpienia. Kryzys finansowy to permanentna choroba systemu gospodarczego, której wystąpienia, przebiegu i skutków ekonomia nie może raz na zawsze zdiagnozować.

Bibliografia

Allen F., Gale D.: Comparing Financial Systems, Cambridge, MA: MIT Press 2000.

Allen F., Gale D.: Optimal Currency Crises, “Carnegie-Rochester Series on Public Policy” 53(2000), is. 1, pp. 177-230.

Allen F., Gale D.: Bubbles and Crises, “Economic Journal” 2000, No. 110.

Allen F., Gale D.: Financial Contagion, “Journal of Political Economy” 2000, nr 108.

Allen F.: Modelling Financial Instability, “National Institute Economic Review” 192(2005), No. 1, May.

Baka W.: Bankowość centralna, Warszawa 1999.

Bankowskij nadzor, ewropiejskij opyt i rossijskaja praktyka, Posobije, podgotowliennoje w ramkach projekta „Obuczenije piersonała Centralnogo banka” – Etap III, red. M. Olsen, Moskwa 2005.

Bartas K.: Wielki kryzys gospodarczy w Stanach Zjednoczonych w interpretacji Keynesa i szkoły monetarystycznej, w: Problemy gospodarcze w ujęciu teoretycznym i praktycznym, red. U. Zagóra-Jonszta, Katowice 2012.

Bordo M., Eichengreen B., Klingebiel D., Martiez-Peira M.S.: Is Crisis problem growing more severe?, “Economic Policy. European Forum” 2000, No. 32.

Bordo M.D.: Financial Crisis, Banking Crisis, stock Market Crashes, and the Money Supply: Some International Evidence, 1870-1933, w: Forrest Capie Geoffrey Wood, New York–St. Martin’s: Financial Crises and the World Banking System 1985.

Bordo M., Eichengreen B., Klingebiel D., Martinez-Peira M.S.: Is crisis problem growing more severe, “Economic Policy. A European Forum” 2000, No. 32.

Borio C., McGuire P.: Twin Peaks in Equity and Housing Prices?, “BIS Quarterly Review: International Banking and Financial Market Developments” 2004.

Bożyk P.: [Wystąpienie na konferencji pt. „Neoliberalizm wobec kryzysu finansowego”, Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Informatyczna, Warszawa, 19 XII 2008 r.].

Caprio G., Honohan P.: Banking Policy and Macroeconomic Stability, An Exploration, “The World Bank. Policy Research Working Paper” 2002, 2856, June.

Chang R.; Velasco A.: A Model of Financial Crises in Emerging Markets, “The Quarterly Journal of Economics„ 116(2001), No. 2, 1 May.

Chant J., Lai A., Illing M., Daniel F.: Essays on Financial Stability, “Bank of Canada. Technical Report” 2003, No. 95, September.

Cifuentes, R., Ferrucci, G. Shin H.S.: Liquidity Risk and Contagion, “Bank of England” Work in progress, 2004, January, draft.

Corrigan E.G.: The Risk of a Financial Crisis, w: The Risk of Economic Crisis, red. M. Feldstein, Chicago: University of Chicago Press 1991.

Crockett A.: Why Is Financial Stability a Goal of Public Policy?, “Federal Reserve Bank of Kansas City Proceedings” 1997, August.

Dell’Ariccia G., Detragiache E., Rajan R.: The Real Effect of Banking Crises, “IMF Asia and Pacific Department and Research Department IMF Working Paper” 2005, March.

Demirgüç-Kunt A., Detragiache E.: The Determinants of Banking Crises: Evidence from Developed and Developing Countries, First draft, May 1997.

Diamond D. W., Dybvig P.H.: Bank Runs, Deposit Insurance, and Liquidity, “Federal Reserve Bank of Minneapolis’ Quarterly Review” 24(2000), No. 1, Winter.

Eichengreen B.: Financial Instability, “University of California, Berkeley Revised, Copenhagen Consensus Challenge Paper” 2004, April 16.

Elsinger H., Lehar A., Summer M., Risk Assessment of Banking Systems, Mimeo, Oesterreichische Nationalbank, 2002, August.

EU Banking Sector Stability, October 2005.

Fidrmuc J., Schardax F.: Increasing integration of applicant countries into international financial markets: implications for monetary and financial stability, “BIS Conference Paper” 2000, No. 8.

Financial Stability in Emerging Market Economies. A Strategy for Formulation, Adoption and Implementation of Sound Principles and Practices to strengthen Financial Systems. BIS – IMF, Basle–Paris, 1997, April s. 9-10.

Flejterski S., Świecka B.: Elementy finansów i bankowości, Warszawa: CEDEWU 2006.

Friedman M. & R.: Free to Choose, New York: Harcourt Brace Jovanovich 1980.

Furfine C.: Interbank Exposures: Quantifying the Risk of Contagion, “BIS Paper” 1999, No. 70, June.

Galbraith J.K.: A short story of Financial Euphoria. Financial genius is before the fall, Chicago: Whittle Direct Books 1990.

Giżycki M.: Wpływ warunków makroekonomicznych na ryzyko i zyskowność banków, Australijski Bank Rezerw, Departament Stabilności Systemu, Sydney, 2001, wrzesień.

Gluck R., Hutchison M.M.: Banking and Currency Crises: How Common Are Twins, Santa Cruz: University of California 2002.

Goldfajn I, Valdes R.O.: Capital Floks and the Twin Crises, The Role of Liquidity, International Monetary Fund, “Working Paper” 1997, No. 97-87.

Goodhart C.: Some new directions for financial stability?, “Per Jacobsson lecture” 2004.

Grabowski W.: Instrumenty pochodne a współczesne kryzysy finansowe, Warszawa: Biblioteka Menedżera i Bankowca 1998.

Hauben A., Kakes J., Schinasi G.: Towards a Framework for Safeguarding Financial Stability, IMF 2004, No. 04/1001, June.

Hutchison M.M., Neuberger I.: How Bad Are Twins? Output Costs of Currency and Banking Crises, Santa Cruz: University of Kalifornia 2002.

Iwanicz-Drozdowska M.: Determinanty bezpieczeństwa banków w świetle analizy wybranych kryzysów bankowych, Warszawa: SGH 2000.

Kaminsky G., Lizondo S., Reinhart C.M.: Leading Indicators of Currency Crises, “IMF Working Paper” 1997, July.

Kaminsky G., Lizondo S., Reinhart C.M.: The twin crises: the causes of banking and balance of payments problems, “The American Economic Review” 1999, June.

Kašiak T.: Banking supervision and the stability of the banking system, BIATEC 8(2000), No. 10.

Kasiewicz S., Pawłowicz L.: Zarządzanie wartością firmy w dobie kryzysu, Warszawa: CeDeWu 2003.

Kiedrowska M. Marszałek P.: Stabilność finansowa – pojęcie, cechy i sposoby jej zapewnienia, Część I, „Bank i Kredyt” 2002, nr 3, marzec.

Kiedrowska M. Marszałek P.: Stabilność finansowa – pojęcie, cechy i sposoby jej zapewnienia, Część II, „Bank i Kredyt” 2002, nr 4, kwiecień 2002.

Kindleberger Ch.: Szaleństwo, panika, krach. Historia kryzysów finansowych, Warszawa: WIG – Press 1998.

Kołodko G.W.: Kwadratura pięciokąta. Od załamania gospodarczego do trwałego wzrostu, Warszawa: Poltext 1993.

Krugman P.: A Crisis of Faith, Commentary, “New York Times” z 15 II 2008 r.

Krugman P.: Wracają problemy kryzysu gospodarczego, Warszawa: PWN 2001.

Kryzysy bankowe. Przyczyny i rozwiązania, red. M. Iwanicz-Drozdowska, Warszawa: PWE 2002.

Kutera M., Surdykowska S.: Kryzysy gospodarcze a wiarygodność sprawozdań finansowych, Warszawa: Difin 2009.

Liberska B.: Kryzysy finansowe. Wnioski z kryzysu w Meksyku i krajach Azji Poludniowo-Wschodniej, Warszawa: PTE 1998.

Lundell D.: Sun Tzu. Sztuka wojny dla graczy giełdowych i inwestorów, Kraków: IFC Press Sp. z o.o. 1999.

Małecki W., Sławiński A., Piasecki R., Żuławska U.: Kryzysy walutowe, Warszawa: PWN 2001.

Menrzulina E.W.: Osobiennosti bankowskich krizysow posledniej czetwierti XX wieka, Moskwa: MGU im. Łomonosowa 1999, Ekonomiczeskije issledowanija, nr 5.

Mishkin F.S.: Ekonomika pieniądza, bankowości i rynków finansowych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2002.

Pakuła A.: Kryzys finansowy – produkt chciwości, „Barometr Regionalny” 2010, nr 1 (19).

Paździor A.: Kryzys finansowy i jego skutki dla gospodarki Polski i świata, Warszawa: Difin 2013.

Pietraszkiewicz K.: [Wystąpienie na konferencji pt. „Neoliberalizm wobec kryzysu finansowego”, Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Informatyczna, Warszawa, 19 XII 2008 r.].

Pietrzak B., Polański Z., Woźniak b.: System finansowy, Warszawa 2008.

Prasanna G.: Transparency and financial stability, “Financial Stability Review” 2003, December, s. 91-98.

Pringle R.: The pursuit of financial stability – an outsider view, “Central Banking” 15(2004), No. 2, November.

Rajan R.G.: Why Bank Credit Policies Fluctuate: A Theory and Some Evidence, “The Quarterly Journal of Economics” 1994, No. 109 (2).

Raport o stabilności systemu finansowego – czerwiec 2001-grudzień 2002, Warszawa: Narodowy Bank Polski 2003.

Rauss D.R.: Determinanty I metody szacowania ryzyka kursu walutowego, Warszawa: NBP, 2000, Materiały i Studia, nr 112.

Rybiński K.: Przyczyny i mechanizmy kryzysów walutowych, Materiały z Konferencji Rady Naukowej PTE z 18 czerwca 1998 r., Warszawa 1998.

Schinasi G.J.: Preserving Financial Stability, International Monetary Fund, External Relations Department, ECONOMICISSUES 36(2005), s. 2.

Schinasi G.J.: Responsibility of Central Banks for Stability in Financial Markets, “IMF Working Paper 2003, June.

Schinasi G.J.: Safeguarding financial stability: theory and practice, Washington, D.C.: International Monetary Fund 2005.

Schwartz A.J.: Real and Pseudo-Financial Crises, w: Financial Crises and the World banking System, ed. F. Capie and G. E. Woods, New York: St. Martin’s Press 1986.

Smirnow A.: Kreditnyj „puzyr” i pierkolacija finansowego rynka, „Woprosy ekonomiki” 2008, nr 10.

Solarz J.K.: Rozwój systemów bankowych, Warszawa: Biblioteka Menedżera i Bankowca 1996.

Solarz J.K.: Zaburzenia na międzynarodowych rynkach finansowych, FeiBB, Prezentacja multimedialna, Część II, Warszawa 1999, Synteza 2.

Stiglitz J.: Oszukańcze kasyno Ameryka, „The New Republic”; „Gazeta Wyborcza” z 27-28 września 2008 r.

Szymański W.: Kryzys globalny. Pierwsze przybliżenie, Warszawa: Difin 2009.

Taylor J.B.: Zrozumieć kryzys finansowy, Warszawa: PWN 2009.

Tirole J.: Financial Crises, Liquidity, and the International Monetary System, Princeton: Princeton University 2000; F. Allen, Review, http://finance. wharton.upenn.edu/

Upper C., Worms A.: Estimating Bilateral Exposures in the German Interbank Market: Is there a Danger of Contagion?, “BIS Paper” 2001, No. 1, March.

Vila A.: Asset price crises and banking crises: some empirical evidence, “BIS Working Papers” 2003, No. 140, September.

Wells S.: UK Interbank Exposures: Systemic Risk Implications, “Financial Stability Review. Bank of England” 2002, December.

Wojtyna A.: Niezależność banku centralnego a teoria ekonomii: główne kwestie sporne. „Bank i Kredyt” 1995, nr 4.

Wojtyna A.: Polityka ekonomiczna a wzrost gospodarczy, „Gospodarka Narodowa” 1995, nr 6.

Zaleska M.: Nadzór bankowy i gwarantowanie depozytów, w: Bankowość. Podręcznik akademicki, red. W.L. Jaworski i Z. Zawadzka, Warszawa: Poltext 2001.

Żukowska H.: Stabilność i czynniki destabilizujące system bankowy (przykład Rosji po 1990 roku), Lublin: Wyd. UMCS 2007.

Żyżyński J.: [Wystąpienie na konferencji pt. „Neoliberalizm wobec kryzysu finansowego”, Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Informatyczna, Warszawa, 19 XII 2008 r.].