Górny Śląsk a wojna polsko-bolszewicka na łamach „Gwiazdki Cieszyńskiej”. Relacje i komentarze
Abstrakt
Autor na podstawie kwerendy prasy, głównie „Gwiazdki Cieszyńskiej” z lat 1920-1921, zaprezentował zależności, jakie łączyły Górny Śląsk i Rzeczpospolitą w okresie wojny polsko-bolszewickiej, a w szczególności latem 1920 r., gdy rozegrała się bitwa warszawska. Pokłosiem „cudu nad Wisłą” był „cud nad Odrą”.
Powodzenie militarne bitwy warszawskiej i trzeciego powstania śląskiego skutkowało włączeniem w granice II Rzeczypospolitej wschodniej części Górnego Śląska, która była drugim zagłębiem przemysłowym Europy. Wydarzenie to zmieniło w znaczący sposób strukturę gospodarczą rolniczej Polski, upodobniając stosunki polskie do krajów o kulturze kapitalistycznej. Przyłączenie części tej historycznej prowincji, którą Jan Długosz zaliczał do części „ciała Korony Polskiej”, ze względu na wielkość potencjału przemysłowego i wojskowego tego obszaru było dużym wydarzeniem nie tylko politycznym, ale i gospodarczym, a także wojskowym. Górny Śląsk był największym okręgiem przemysłowym w kraju. Fakt ten podkreślała „Gwiazdka Cieszyńska” w artykule O znaczeniu Górnego Śląska opublikowanym w numerze 215 z 1920 r.
Bibliografia
Anusiewicz M., Wrzosek M., Kronika powstań śląskich 1919-1921, Warszawa 1980.
Cygański M., Struktura i antypolska działalność niemieckiego wywiadu na Śląsku (1920-1932), „Studia Śląskie”, 37(1980), s. 41-63.
Długajczyk E., Górny Śląsk po powstaniach i plebiscycie, Katowice 1977.
Długajczyk E., Wywiad polski na Górnym Śląsku 1919-1922, Katowice 2001.
Długajczyk E., Polska konspiracja wojskowa na Śląsku Cieszyńskim w latach 1919-1920, Katowice 2005.
Dobrzycki W., Powstania śląskie, Warszawa 1971.
Grygier S. i Grygier S., Kontakty polityczne i wojskowe Wielkopolski i Śląska w latach 1919-1921, w: Wielkopolska a powstania śląskie 1919-1921, red. B. Polak, Leszno 1977, s. 13-56.
Janeczek Z., Zapomniany dowódca. Jan Emil Stanek. (1895-1961), Siemianowice Śląskie 2007.
Janeczek Z., Poczet dowódców powstań śląskich, Katowice 2008.
Jędruszczak T., W sprawie drugiego powstania śląskiego, „Kwartalnik Historyczny”, 1955, nr 4-5.
Jędruszczak J., Polityka Polski w sprawie Górnego Śląska 1918-1922, Warszawa 1958.
Jędruszczak J., Powstania śląskie 1919-1920-1921, Katowice 1964.
Karuga W., Organizacja Polskiego Komisariatu Plebiscytowego dla Górnego Śląska, Opole 1966.
Katsch H., Der Oberschschlesische Selbstschutz im dritten Polenaufstande, Berlin 1921.
Kryska-Karski T., Żurakowski S., Generałowie Polski Niepodległej, Londyn 1976.
Łączewski J., Mieczysław Chmielewski – działacz ruchu niepodległościowego, powstaniec śląski, „Studia Śląskie”, 38(1981).
Nowak A., Niepodległa! 1864-1924. Jak Polacy odzyskali ojczyznę, Kraków 2018.
Nowak A., Pierwsza zdrada Zachodu. 1920 – zapomniany appeasement, Kraków 2015.
Pachoński J., Kraków wobec powstań śląskich i plebiscytu, Warszawa–Kraków 1981.
Pepłoński A., Oddział II Sztabu Generalnego NDWP. Zarys organizacji i działalności (1919-1920), „Wojskowy Przegląd Historyczny”, 1994, nr 1-2, s. 88-103.
Przewłocki J., Historiografia Polska o III powstaniu śląskim, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, 27(1972), nr 1.
Przewłocki J., Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa na Górnym Śląsku w latach 1920-1922, Wrocław–Warszawa 1970.
Przewłocki J., Wokół II powstania śląskiego, „Zaranie Śląskie”, 1970, nr 2.
Przewłocki J., Mocarstwa zachodnioeuropejskie wobec problemów Górnego Śląska w latach 1918-1939, Warszawa–Kraków 1978.
Przybylski A., Wojna polska 1918-1921, Warszawa 1930.
Ręgorowicz L., Górny Śląsk w czasie plebiscytu i III powstania, Katowice 1961.
Ryżewski W., Powstania śląskie 1919-1921, Warszawa 1966.
Ryżewski W., Zaangażowanie Rzeczypospolitej w ruch powstańczy na Górnym Śląsku. Uwarunkowania i postulaty, w: Powstania śląskie i plebiscyt w procesie zrastania się Górnego Śląska z macierzą, Bytom 1993.
Wrzosek M., Powstania śląskie 1919-1921, Warszawa 1971.
Zaolzie. Polsko-czeski spór o Śląsk Cieszyński 1918-2008, red. G. Gąsior, Warszawa 2008.
Zarzycka Z., Polskie działania specjalne na Górnym Śląskim 1919-1921, Warszawa 1989.
Zieliński W., Polska i niemiecka propaganda plebiscytowa na Górnym Śląsku, Wrocław–Warszawa 1972.
Zieliński W., Ludzie i sprawy hotelu „Lomnitz”, Katowice 1985.
