“He was far from hatred, including towards his torturers...” The case of Adam Gajdek as an example of a communist crime
Abstract
Adam Gajdek took part in the Polish campaign of September 1939. He fought in the 3rd Rifle Regiment in Bielsk. In 1940, under the codename “Olek”, he joined the Union of Armed Struggle and later the Home Army. After the incursion of the Soviet army into the Polish territory he remained underground. He took part, among other things, in the failed attack on the prison in the Rzeszów castle on 7-8 October 1944. In early 1947, he joined the Freedom and Independence. In April 1947 he became an executive of the spy network codenamed “Instytut Bakteriologiczny” created in late 1946. His direct superior was Mieczysław Kawalec, the head of the Information Department of the 4th Main Board of the Freedom and Independence. Adam Gajdek was arrested on 17 October 1947 by the officers of the Kraków division of the Ministry of Public Security. The preliminary investigation was conducted in Kraków and later he was taken to the detention of the Ministry of Public Security in Warsaw. In the autumn of 1948 his case was transferred to Military District Court in Warsaw. On 23 October 1948 he was sentenced to death. The Supreme Military Court dismissed the appeal and President Bolesław Bierut did not pardon the officer. Adam Gajdek was executed on 14 January 1949 in the prison in Rakowiecka Street in Warsaw.
References
Aparat bezpieczeństwa publicznego w walce z polskim podziemiem niepodległościowym, „Pamięć i Sprawiedliwość”, 1(2004).
Balbus T., Jan Tataruch, w: Konspiracja i opór społeczny w Polsce 1944-1956. Słownik biograficzny, t. 2, Kraków–Warszawa–Wrocław 2004.
Balbus T., O Polskę Wolną i Niezawisłą (1945-1948). WiN w południowo-zachodniej Polsce (geneza – struktury – działalność – likwidacja – represje), Kraków–Wrocław 2004.
BonusiakW., Więzienie na Zamku w Rzeszowie w latach 1944-1956, „Studia Rzeszowskie”, 1(1995).
Frazik W., Operacja „Cezary” – przegląd wątków krajowych, w: „Zwyczajny” resort. Studia o aparacie bezpieczeństwa 1944-1956, red. K. Krajewski, T. Łabuszewski, Warszawa 2005.
Frazik W., Siatki wywiadowcze Obszaru Południowego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, w: W sieci. Powojenne polskie siatki wywiadowcze (AK-NIE-DSZ-WiN, PSZ) w latach 1944-1955, Warszawa 2016.
Hermański S., Wróblewski T., Piotr Śmietański (1899-1950), kat z Mokotowa, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989”, 1(2012).
Kamiński Ł., Lingua securitatis, w: Wokół teczek bezpieki – zagadnienia metodologiczno-źródłoznawcze, red. F. Musiał, Kraków 2006.
„Kapitulacja” Łukasza Cieplińskiego, oprac. W. Frazik, „Zeszyty Historyczne WiN-u”, 19-20(2003).
Konspiracja i opór społeczny w Polsce 1944-1956. Słownik biograficzny, t. 2, Kraków–Warszawa–Wrocław 2004.
Łaszczewski T., Tataruch Jan Kazimierz, w: Małopolski słownik uczestników działań niepodległościowych, t. 9, red. T. Gąsiorowski i in., Kraków 2003.
Nowotnik N., Święto „Żołnierzy Wyklętych” – kolejny powrót bohaterów, „Kombatant”, 3(2014).
Ostasz G., Okręg Rzeszowski Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Model konspiracji, struktura, dzieje, Rzeszów 2006.
Pisuliński J., Adam Gajdek (1915-1949), w: Konspiracja i opór społeczny w Polsce 1944-1956. Słownik biograficzny, t. 2, Kraków–Warszawa–Wrocław 2004.
Stańko A., Gdzie Karpat progi... Armia Krajowa w powiecie dębickim, wyd. 2, Warszawa 1990.
W sieci. Powojenne polskie siatki wywiadowcze (AK-NIE-DSZ-WiN, PSZ) w latach 1944-1955, Warszawa 2016.
Wokół teczek bezpieki – zagadnienia metodologiczno-źródłoznawcze, red. F. Musiał, Kraków 2006.
Wójcik Z.K., Łukasz Ciepliński, w: Konspiracja i opór społeczny w Polsce 1944-1956. Słownik biograficzny, t. 2, Kraków–Warszawa–Wrocław 2004.
Wójcik Z.K., Mieczysław Marian Kawalec (1916-1951), w: Konspiracja i opór społeczny w Polsce 1944-1956. Słownik biograficzny, t. 2, Kraków–Warszawa–Wrocław 2004.
Zblewski Z., Okręg Krakowski Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” 1945-1948. Geneza, struktury, działalność, Kraków 2005.
Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość” w dokumentach, t. 6: Cztery Zarządy Główne WiN przed sądami PRL. Noty biograficzne ważniejszych postaci wymienionych w tomach I-VI, cz. 2-3, oprac. A. Zagórski, Wrocław 2000.
„Zwyczajny” resort. Studia o aparacie bezpieczeństwa 1944-1956, red. K. Krajewski, T. Łabuszewski, Warszawa 2005.
