Polacy w Boliwii
Article Sidebar
Opublikowane:
lip 29, 2019
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Słowa kluczowe:
Boliwia; plemiona indiańskie; emigracja; wyprawy badawcze; misje; misjonarze; misjonarki
Main Article Content
Abstrakt
Artykuł zawiera przykłady pobytu naszych rodaków wśród plemion indiańskich w Boliwii od końca XIX wieku (okres emigracji i wypraw badawczych polskich naukowców: Józefa Jackowskiego, Rudolfa Zubera, Władysława Klugera, Romana Kozłowskiego, Jana Kalinowskiego, Józefa Warszewicza). Prace misyjne w tym kraju Polacy rozpoczęli w drugiej połowie XX wieku. Jako pierwsi przybyli salezjanie i redemptoryści, a w latach siedemdziesiątych XX wieku – franciszkanie. Posługę misyjną pełnią również misjonarki z różnych zakonów i zgromadzeń (m.in. służebniczki dębickie, albertynki, sercanki). Artykuł prezentuje sylwetki wybitnych Polaków i Polek posługujących w Boliwii: o. Piotra Nawrota (werbista i muzykolog), bpa Krzysztofa Białasika (werbista, „polski pasterz boliwijskich górali”), o. Kazimierza Strzępka – „El Misionero”, o. Kacpra Nowakowskiego (franciszkanin OFM), o. Grzegorza Stachowiaka (zmartwychwstańcy), s. Miriam (sercanki). Ponadto autorka wspomina tych Polaków, którzy już odeszli, a na zawsze pozostali w sercach Boliwijczyków: o. Bernarda Czaję (werbista), ks. Tomasza Strudzika, ks. Mariusza Graszka. Prezentuje także obecnie mieszkających w Boliwii – Henryka Nowaka i Mileniusza Spanowicza, fotografa boliwijskiej przyrody.
Article Details
Numer
Dział
Artykuły
Bibliografia
Arkady Fiedler, http://www.fiedler.pl/sub,pl,arkady -fiedler.html [dostęp: 19.04.2015].
Bp Białasik K. SVD, Boliwia z prespektywy 25 lat, „Misjonarz” 2010, nr 7-8, s. 3, http://misjonarz.pl/files/pdfy/misjonarz_7-8_2010.pdf [dostęp: 21.04.2015].
Błażyca K., Muzyka z dżungli, „Gość Niedzielny”, http://gosc.pl/doc/802092.Muzyka-z-dzungli [dostęp: 22.03.2015].
Bóg przyszedł w muzyce, na podstawie rozmowy ks. Andrzeja Antoniego Klimka z ojcem Nawrotem, „Opiekun”. Dwutygodnik Diecezji Kaliskiej, http://www.opiekun.kalisz.pl /index.php?dzial=artykuly&id=3974 [dostęp: 22.03.2015].
Casa de America, Premio Reina Sofia del Patrimonio Cultural, http://www.casamerica.es/ otras-artes/premio-reina-sofia-de-patrimonio-cultural [dostęp: 21.03.2015].
Centrum Myśli Jana Pawła II, http://www.centrumjp2.pl/wikijp2/index.php?title=Pielgrzym ka_zagraniczna_(37) [dostęp: 19.04.2015].
Culture, http://culture.pl/pl/tworca/wojciech-staron [dostęp: 6.05.2015].
26 años después: El secreto que pocos bolivianos conocen del Papa en Bolivia, http:// www.oxigeno.bo/historia/index.html [dostęp: 19.04.2015].
Diecezja Ełcka, http://diecezjaelk.pl/component/content/article/111-wyroznione/899-komuni kat-elckiej-kurii-diecezjalnej-o-smierci-sp-ks-mariusza-graszka.html [dostęp: 11.04.2015].
El alma del Festival de Música Barroca, Dziennik „El Dίa”, http://www.eldia.com.bo/in dex.php?cat=389&pla=3&id_articulo=129510 [dostęp: 19.03.2015].
Grupa Florystyczna Florand, Andrzej Dąbrowski, http://www.florand.com.pl/index.php? option=com_k2&view=item&id=409:j%C3%B3zef-warszewicz&Itemid=149 [dostęp: 11.04.2015].
http://svdgg.republika.pl/nowa/referat_misyjny/Neoprezbiterzy/1985_rok/1985_bialasik_krzysztof.html [dostęp: 21.04.2015].
http://sellosbolivia.blogspot.com/2013/07/fauna-boliviana-en-extincion.html [dostęp: 11.05.2015].
Instituto Nacional de Estadísticas, Censo Electoral 2012, http://www.ine.gob.bo:8081/ censo2012/PDF/resultadosCPV2012.pdf [dostęp: 20.11.2014].
Józef Jackowski, http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Jackowski [dostęp: 10.04.2015].
Komisja Episkopatu Polski ds. Misji, http://www.misje.pl/misje-318 [dostęp: 22.05.2015].
Kopeć K., II RP wobec problemu uchodźctwa, http://www.krzysztofkopec.pl/podstrony/ historia/emigracja.html [dostęp: 11.04.2015].
Lipińska M., Z Bulo Bulo do Nieba, wspomnienie o księdzu Tomku Strudziku, „Gość Lubelski” 2010, nr 7 (597), s. 8, http://gosc.pl/files/old/gosc.pl/zalaczniki/2010/02/19/ 1266567077/1266567097.pdf [dostęp: 11.04.2015].
Lublin, pożegnano zmarłego misjonarza, http://ekai.pl/wydarzenia/polska/x25662/lublin-pozegnano-zmarlego-misjonarza/ [dostęp: 11.04.2015].
Misje OFM, http://misje-ofm.pl/boliwia/index.htm [dostęp: 11.05.2015].
Nueva Constitución Política 2008, część I, rozdział I, artykuł 5, http://www.migracion. gob.bo/web/upload/constitucion.pdf [dostęp: 18.11.2014].
Paradowska M., Polacy w Ameryce Południowej, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo 1977.
Polski biskup boliwijskich górali – wywiad z bp. K. Białasikiem SVD, Radio Watykańskie, http://storico.radiovaticana.org/pol/storico/200811/243339_polski_biskup_boliwijskich_gorali _wywiad_z_bp._k._bialasikiem_svd.html [dostęp: 21.04.2015].
Portal Pracownika, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, https://pracownicy.amu.edu.pl/ content-p/o.-prof.-dr-hab.-piotr-nawrot-na-tournee-w-usa [dostęp: 21.03.2015].
Roman Kozłowski, http://pl.wikipedia.org/wiki/Roman_Koz%C5%82owski [dostęp: 11.04.2015].
Royal College of Music, Introducing Father Piotr Nawrot and Bolivian Baroque Music, https://www.youtube.com/watch?v=JPfQvOxcvyQ [dostęp: 22.03.2015].
Rudolf Zuber, http://encyklopedia.naukowy.pl/Rudolf_Zuber# [dostęp: 10.04.2015].
Siostry Sercanki, http://www.sercanki.org.pl/ogolne-informacje-o-boliwii-i-wiceprowincji -boliwijskiej.html [dostęp: 21.05.2015].
Stare Juchy: pogrzeb „padre Mario” – polskiego misjonarza z Boliwii, „Misyjne Drogi” 2013, http://www.misyjnedrogi.pl/index.php/z-zycia-kosciola/1761-stare-juchy-pogrzeb -qpadre-marioq-polskiego-misjonarza-z-boliwii [dostęp: 26.05.2015].
Sułkowska S., Franciszkanie w Boliwii, http://www.polskieradio.pl/37/225/Artykul/76 2099,Franciszkanie-w-Boliwii [dostęp: 12.05.2015].
Szyszka T. SVD, Śmierć Młodego Misjonarza, „Misjonarz” 2013, nr 11, s. 4, http:// www.misjonarz.pl/files/pdfy/misjonarz_11_2013.pdf [dostęp: 21.05.2015].
Władysław Kluger, http://encyklopedia.eduteka.pl/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_ Kluger_%28in%C5%BCynier%29 [dostęp: 10.04.2015].
Word CS Bolivia, http://www.wcsbolivia.org/RecursosInformativos/Saladenoticias/tabid/ 5084/articleType/ArticleView/articleId/2657/language/es-ES/La-exposicion-Retratos-del-Madidi-en-la-ciudad-de-El-Alto.aspx [dostęp: 11.05.2015].
Wręczono nagrody im. św. Brata Alberta, PAP, „Gość Niedzielny”, http://gosc.pl/ doc/1391349.Wreczono-nagrody-im-sw-Brata-Alberta [dostęp: 21.03.2015].
Dane o polskich misjonarzach i misjonarkach, sporządzone na podstawie corocznego spotkania polskich misjonarzy w Boliwii organizowanego przez Siostry Służebniczki Dębickie w domu rekolekcyjnym w Tiquipaya, grudzień 2014.
Relacja Henryka Nowaka uzyskana w La Paz dn. 5 stycznia 2015 r.
Relacja Mileniusza Spanowicza uzyskana w La Paz dn. 9 stycznia 2015 r.
Relacja bp. Krzysztofa Białasika, mieszkańca Oruro, uzyskana w La Paz dn. 3 maja 2015 r.
Relacja o. Kazimierza Strzępka, mieszkańca Oruro, uzyskana w La Paz dn. 3 maja 2015 r.
Relacja o. Kazimierza Strzępka z filmu „El Misionero”, reżyseria Wojciech Staroń, 2000 r.
Relacja o. Grzegorza Stachowiaka uzyskana w La Paz dn. 15 kwietnia 2015 r.
Relacja o. Kacpra Nowakowskiego uzyskana w La Paz dn. 15 maja 2015 r.
Relacja s. Miriam uzyskana w La Paz dn. 17 maja 2015 r.
Bp Białasik K. SVD, Boliwia z prespektywy 25 lat, „Misjonarz” 2010, nr 7-8, s. 3, http://misjonarz.pl/files/pdfy/misjonarz_7-8_2010.pdf [dostęp: 21.04.2015].
Błażyca K., Muzyka z dżungli, „Gość Niedzielny”, http://gosc.pl/doc/802092.Muzyka-z-dzungli [dostęp: 22.03.2015].
Bóg przyszedł w muzyce, na podstawie rozmowy ks. Andrzeja Antoniego Klimka z ojcem Nawrotem, „Opiekun”. Dwutygodnik Diecezji Kaliskiej, http://www.opiekun.kalisz.pl /index.php?dzial=artykuly&id=3974 [dostęp: 22.03.2015].
Casa de America, Premio Reina Sofia del Patrimonio Cultural, http://www.casamerica.es/ otras-artes/premio-reina-sofia-de-patrimonio-cultural [dostęp: 21.03.2015].
Centrum Myśli Jana Pawła II, http://www.centrumjp2.pl/wikijp2/index.php?title=Pielgrzym ka_zagraniczna_(37) [dostęp: 19.04.2015].
Culture, http://culture.pl/pl/tworca/wojciech-staron [dostęp: 6.05.2015].
26 años después: El secreto que pocos bolivianos conocen del Papa en Bolivia, http:// www.oxigeno.bo/historia/index.html [dostęp: 19.04.2015].
Diecezja Ełcka, http://diecezjaelk.pl/component/content/article/111-wyroznione/899-komuni kat-elckiej-kurii-diecezjalnej-o-smierci-sp-ks-mariusza-graszka.html [dostęp: 11.04.2015].
El alma del Festival de Música Barroca, Dziennik „El Dίa”, http://www.eldia.com.bo/in dex.php?cat=389&pla=3&id_articulo=129510 [dostęp: 19.03.2015].
Grupa Florystyczna Florand, Andrzej Dąbrowski, http://www.florand.com.pl/index.php? option=com_k2&view=item&id=409:j%C3%B3zef-warszewicz&Itemid=149 [dostęp: 11.04.2015].
http://svdgg.republika.pl/nowa/referat_misyjny/Neoprezbiterzy/1985_rok/1985_bialasik_krzysztof.html [dostęp: 21.04.2015].
http://sellosbolivia.blogspot.com/2013/07/fauna-boliviana-en-extincion.html [dostęp: 11.05.2015].
Instituto Nacional de Estadísticas, Censo Electoral 2012, http://www.ine.gob.bo:8081/ censo2012/PDF/resultadosCPV2012.pdf [dostęp: 20.11.2014].
Józef Jackowski, http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Jackowski [dostęp: 10.04.2015].
Komisja Episkopatu Polski ds. Misji, http://www.misje.pl/misje-318 [dostęp: 22.05.2015].
Kopeć K., II RP wobec problemu uchodźctwa, http://www.krzysztofkopec.pl/podstrony/ historia/emigracja.html [dostęp: 11.04.2015].
Lipińska M., Z Bulo Bulo do Nieba, wspomnienie o księdzu Tomku Strudziku, „Gość Lubelski” 2010, nr 7 (597), s. 8, http://gosc.pl/files/old/gosc.pl/zalaczniki/2010/02/19/ 1266567077/1266567097.pdf [dostęp: 11.04.2015].
Lublin, pożegnano zmarłego misjonarza, http://ekai.pl/wydarzenia/polska/x25662/lublin-pozegnano-zmarlego-misjonarza/ [dostęp: 11.04.2015].
Misje OFM, http://misje-ofm.pl/boliwia/index.htm [dostęp: 11.05.2015].
Nueva Constitución Política 2008, część I, rozdział I, artykuł 5, http://www.migracion. gob.bo/web/upload/constitucion.pdf [dostęp: 18.11.2014].
Paradowska M., Polacy w Ameryce Południowej, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo 1977.
Polski biskup boliwijskich górali – wywiad z bp. K. Białasikiem SVD, Radio Watykańskie, http://storico.radiovaticana.org/pol/storico/200811/243339_polski_biskup_boliwijskich_gorali _wywiad_z_bp._k._bialasikiem_svd.html [dostęp: 21.04.2015].
Portal Pracownika, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, https://pracownicy.amu.edu.pl/ content-p/o.-prof.-dr-hab.-piotr-nawrot-na-tournee-w-usa [dostęp: 21.03.2015].
Roman Kozłowski, http://pl.wikipedia.org/wiki/Roman_Koz%C5%82owski [dostęp: 11.04.2015].
Royal College of Music, Introducing Father Piotr Nawrot and Bolivian Baroque Music, https://www.youtube.com/watch?v=JPfQvOxcvyQ [dostęp: 22.03.2015].
Rudolf Zuber, http://encyklopedia.naukowy.pl/Rudolf_Zuber# [dostęp: 10.04.2015].
Siostry Sercanki, http://www.sercanki.org.pl/ogolne-informacje-o-boliwii-i-wiceprowincji -boliwijskiej.html [dostęp: 21.05.2015].
Stare Juchy: pogrzeb „padre Mario” – polskiego misjonarza z Boliwii, „Misyjne Drogi” 2013, http://www.misyjnedrogi.pl/index.php/z-zycia-kosciola/1761-stare-juchy-pogrzeb -qpadre-marioq-polskiego-misjonarza-z-boliwii [dostęp: 26.05.2015].
Sułkowska S., Franciszkanie w Boliwii, http://www.polskieradio.pl/37/225/Artykul/76 2099,Franciszkanie-w-Boliwii [dostęp: 12.05.2015].
Szyszka T. SVD, Śmierć Młodego Misjonarza, „Misjonarz” 2013, nr 11, s. 4, http:// www.misjonarz.pl/files/pdfy/misjonarz_11_2013.pdf [dostęp: 21.05.2015].
Władysław Kluger, http://encyklopedia.eduteka.pl/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_ Kluger_%28in%C5%BCynier%29 [dostęp: 10.04.2015].
Word CS Bolivia, http://www.wcsbolivia.org/RecursosInformativos/Saladenoticias/tabid/ 5084/articleType/ArticleView/articleId/2657/language/es-ES/La-exposicion-Retratos-del-Madidi-en-la-ciudad-de-El-Alto.aspx [dostęp: 11.05.2015].
Wręczono nagrody im. św. Brata Alberta, PAP, „Gość Niedzielny”, http://gosc.pl/ doc/1391349.Wreczono-nagrody-im-sw-Brata-Alberta [dostęp: 21.03.2015].
Dane o polskich misjonarzach i misjonarkach, sporządzone na podstawie corocznego spotkania polskich misjonarzy w Boliwii organizowanego przez Siostry Służebniczki Dębickie w domu rekolekcyjnym w Tiquipaya, grudzień 2014.
Relacja Henryka Nowaka uzyskana w La Paz dn. 5 stycznia 2015 r.
Relacja Mileniusza Spanowicza uzyskana w La Paz dn. 9 stycznia 2015 r.
Relacja bp. Krzysztofa Białasika, mieszkańca Oruro, uzyskana w La Paz dn. 3 maja 2015 r.
Relacja o. Kazimierza Strzępka, mieszkańca Oruro, uzyskana w La Paz dn. 3 maja 2015 r.
Relacja o. Kazimierza Strzępka z filmu „El Misionero”, reżyseria Wojciech Staroń, 2000 r.
Relacja o. Grzegorza Stachowiaka uzyskana w La Paz dn. 15 kwietnia 2015 r.
Relacja o. Kacpra Nowakowskiego uzyskana w La Paz dn. 15 maja 2015 r.
Relacja s. Miriam uzyskana w La Paz dn. 17 maja 2015 r.