Listy ks. Wincentego Danka do abp. Józefa Bilczewskiego z lat 1900-1919 (część I)

Main Article Content

Józef Wołczański

Abstrakt

Niniejsza edycja źródeł historycznych dotyczy listów duchownego archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego ks. Wincentego Danka (1870-1945) do metropolity lwowskiego abp. Józefa Bilczewskiego (1860-1923). Dokumenty te odnoszą się do lat 1900-1919, a więc niemal całego pontyfikatu lwowskiego hierarchy. Przechowywane są w spuściźnie po metropolicie w Archiwum Archidiecezji Lwowskiej ob. łac. w Krakowie. Nie zachowały się jednak listy abp. Bilczewskiego do ks. Danka. Tym bardziej cenne są te, które stanowią przedmiot niniejszej edycji choćby z tej racji, że nigdy dotąd nie były wykorzystywane w badaniach naukowych. Dodatkowym ich atutem jest zawarta w nich problematyka zabiegów polonijnego duszpasterza w Budapeszcie ks. Danka o zorganizowanie systematycznego duszpasterstwa dla rodaków, a nade wszystko starania o budowę kościoła. Inicjator tej akcji, za aprobatą tak kościelnych i państwowych czynników węgierskich, jak również abp. Bilczewskiego podjął szeroko zakrojoną akcję gromadzenia funduszy i poparcia w środowisku węgierskim i galicyjskim. Nawiązał kontakty z rodami arystokracji węgierskiej spokrewnionej ze sferami polskiego ziemiaństwa, pozyskał względy osób powiązanych z dworem cesarskim w Wiedniu, zdobył zaufanie niektórych członków rządu i parlamentu Austro-Węgier, co miało zaowocować zabezpieczeniem bazy materialnej planowanej inwestycji. Realizacji tak szczytnej idei przeszkodził wybuch I wojny światowej, wskutek czego finalizacja budowy kościoła pw. Najświętszej Maryi Panny Wspomożenia Wiernych doszła do skutku dopiero w 1926 r. Dokonano wówczas poświęcenia świątyni, a jej konsekracja miała miejsce cztery lata później.

Article Details

Dział
Artykuły

Bibliografia

Anton Dreher – Wikipedia, en.wikipedia.org›wiki› Anton_Dr [dostęp: 16 XI 2020].
Archidiecezja kalocsko-kecskemétska – Roman Catholic ...pl.qaz.wiki›wiki› Roman_Catholic _Archdiocese_of [dostęp: 3 XI 2020].
Augustín_Fischer-Colbrie pl.wikipedia.org›wiki› – Wikipedia, wolna encyklopedia [dostęp: 2 XI 2020].
Bednarek A., Kantak Kamil, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. VIII, red. zbior., Lublin: TN KUL 2000, kol. 623-624 (biogram niepełny).
Bibliografia katolickich czasopism religijnych w Polsce 1918-1944, oprac. i red. Z. Zieliński, Lublin: TN KUL 1981.
Biliński Leon, [w:] Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, red. J. Majchrowski, Warszawa: BGW 1994, s. 32.
Bishop Jozsef Medard Kohl [Catholic-Hierarchy], www.catholic-hierarchy.org/bishop/bkohl.html [dostęp: 12 XI 2020].
Bishop Lajos Rajner [Catholic-Hierarchy], www.catholic-hierarchy.org/bishop/brajner.html [dostęp: 24 XI 2020].
Buszko J., Jaworski Władysław Leopold, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XI, red. zbior., Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum, PAN 1964, s. 115-118.
Buszko J., Korytowski Witold, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XIV, red. zbior., Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN 1968, s. 155-157.
Czołowski A., Ciuchciński Stanisław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. IV, red. W. Konopczyński, Kraków: Ossolineum 1938, s. 88-89.
Danek W., Organizacje katolickie na Węgrzech, Warszawa 1920.
Danek W., Robotnicy polscy w Budapeszcie, „Gazeta Podhalańska” 1913, nr 1, s. 9-10.
Der Bonifatius-Verein. Seine Geschichte, seine Arbeit und sein Arbeitsfeld 1849-1899, Paderborn 1899.
Dębowska M., Akcja społeczna w archidiecezji lwowskiej za rządów arcybiskupa Józefa Bilczewskiego (1901-1923), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 1992, t. 61, s. 227-374.
Dunin-Borkowski J.S., Austriaccy radcy tajni w Galicji, Lwów 1901.
Engelbert K., Kopp Georg, [w:] Lexikon für Theologie und Kirche, Bd. VI, herausg. von J. Höfer, K. Rahner, Freiburg im Br. 1961, kol. 537-538.
Galos A., Głąbiński Stanisław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. VIII, red. zbior., Wrocław–Kraków–Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN 1959, s. 102-105.
Golemska A., Szyszko-Bohusz Adolf, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. XIX, red. zbior., Lublin: TN KUL 2013, kol. 238-239.
Gołębiowski J., Głąbiński Stanisław, [w:] Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, red. J. Majchrowski, Warszawa: BGW 1994, s. 39.
Grodziski S., Sejm Krajowy Galicyjski 1861-1914, Kraków: Księgarnia Akademicka 2018.
Grudziński K., Tatka Marek Szczepan, [w:] Słownik polskich pisarzy franciszkańskich, red. H.E. Wyczawski, Warszawa: Archiwum Prowincji oo. Bernardynów 1981, s. 492.
Jachowski J., Kantak Kamil, [w:] Wielkopolski słownik biograficzny, red. A. Gąsiorowski, J. Topolski, Warszawa–Poznań: PWN 1981, s. 313.
János Csernoch – Wikipedia, wolna encyklopedia, pl.wikipedia.org›wiki› János_Csernoc [dostęp: 3 XI 2020].
János Zichy, hr. Zisci : Myśl Konserwatywna, myslkonserwatywna.pl› janos-zichy-hr-zisc [dostęp: 3 XI 2020].
Johannes Baptist Katschthaler – Wikipedia, wolna encyklopedia, pl.wikipedia.org›wiki› Johannes _Baptist_Katschthaler [dostęp: 5 XI 2020].
Józefowicz M., Kościół polski w Budapeszcie „małym Rapperswil”, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 1996, t. 65, s. 427-441.
Kalczyńska M., Napieralski Adam, [w:] Słownik biograficzny katolicyzmu społecznego w Polsce, t. II, red. zbior., Lublin: TN KUL 1994, s. 147-148.
Kardynał Adam Stefan Sapieha. Książę niezłomny, red. J. Urban, Kraków: PAU 2014, passim.
Kolos Ferenc Vaszary – Wikipedia, wolna encyklopedia pl.wikipedia.org›wiki› Kolos_Ferenc _Vaszary [dostęp: 3 XI 2020].
Kryża L., Powstanie i rozwój parafii, [w:] Kościół i Dom Polski w Budapeszcie, red. L. Kryża, M. Soboltyńska, [bmr], s. 3-33.
Księga Sapieżyńska, red. J. Wolny, t. I-II, Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne 1982-1986.
Księżniczka Maria Karolina Burbon-Burbon (1856-1941) ...pl.qaz.wiki›wiki, Princess_Maria_ Carolina_of_Bourbon [dostęp: 2 XI 2020].
Kufel R.R., Słownik biograficzny księży pracujących w Kościele gorzowskim 1945-1956, t. IV, Zielona Góra: Wydawnictwo PDN 2019, s. 66-67.
Kumor B., Likowski Edward, [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. II, red. H.E. Wyczawski, Warszawa: ATK 1982, s. 525-527.
Lajos Balás – Wikidata, www.wikidata.org›wiki [dostęp: 8 XI 2020].
Lechicki C., Lubecki Kazimierz Adam, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XVII, red. E. Rostworowski, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN 1972, s. 580-581.
Majláth Gusztáv Károly – Wikipédia hu.wikipedia.org›wiki› Majláth_.... [dostęp: 3 XI 2020].
Mandziuk J., Postacie Kościoła katolickiego na Śląsku, Warszawa: Adam 2016.
Maria Szapáry – Historical records and family trees – MyHeritage [dostęp: 2 XI 2020].
Mieloch Ignacy Marcin, [w:] Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, oprac. L. Grzebień, Kraków: WAM 1996, s. 421.
Mihály Károlyi – Wikipedia, wolna encyklopedia, pl.wikipedia.org›wiki› Mihály_Károlyi [dostęp: 3 XI 2020].
Mohl Aleksander, [w:] Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, oprac. L. Grzebień, Kraków: WAM 1996, s. 434.
Nitecki P., Biskupi Kościoła w Polsce. Słownik biograficzny, Warszawa: PAX 1992.
Pajewski J., Lubomirski Zdzisław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XVIII, red. E. Rostworowski, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN 1973, s. 68.
Pamiętnik księżnej Marii Zdzisławowej Lubomirskiej 1914-1918, oprac. J. Pajewski, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2002.
Pater J., Z dziejów wrocławskiego Kościoła, Wrocław: Muzeum Archidiecezjalne 1997.
Polskie czasopisma religijno-społeczne w XIX wieku. Materiały do katalogu, pr. zbior., Warszawa–Lublin: RW KUL 1988.
Popławski Z., Dzieje Politechniki Lwowskiej 1844-1945, Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum 1992.
Rachwał S., Ks. biskup dr Władysław Bandurski. Wzór kapłana-Polaka, Lwów 1913.
Sapieżyna z Windisch-Graetzów M., My i nasze Siedliska, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2003.
Sodalicja Mariańska, [w:] Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, oprac. L. Grzebień, Kraków: WAM 1996, s. 629-630.
Sopuch Stanisław, [w:] Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, oprac. L. Grzebień, Kraków: WAM 1996, s. 633.
Starzyński S., Abrahamowicz Dawid, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. I, red. W. Konopczyński, Kraków: PAU, Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich 1935, s. 9-10.
Starzyński S., Badeni Stanisław Marcin, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. I, red. zbior., Kraków: PAU, Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich 1935, s. 209-211.
Szuster G., Wincenty Danek (1907-1976). Biografia nauczyciela, Kraków: Avalon 2017.
Szydłowski Antoni, [w:] Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, oprac. L. Grzebień, Kraków: WAM 1996, s. 670.
Święty Józef Sebastian Pelczar (1842-1924). Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego i biskup przemyski, [t. XVII], red. A. Kubiś, J. Wołczański, Kraków: Wydawnictwo Naukowe PAT 2005.
Tarnawski M., Arcybiskup Józef Bilczewski, Krótki rys życia i prac, Lwów 1923.
Tarnowska M., Wspomnienia, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 2002.
Turowski K., Micewski B., Thullie Maksymilian Marceli, [w:] Słownik biograficzny katolicyzmu społecznego w Polsce, t. III, red. zbior., Lublin: TN KUL 1995, s. 136-137.
Wieliczko M., Ksiądz Wincenty Danek (1870-1945), „Studia Polonijne” 17 (1996), s. 171-184.
Wilhelm II Hohenzollern – Wikipedia, wolna encyklopedia, pl.wikipedia.org›wiki› Wilhelm_II_ Hohenzollern [dostęp: 16 XI 2020].
Wolfgang Radnai – Wikipedia, wolna encyklopedia, pl.wikipedia.org›wiki› Wolfgang_Radnai [dostęp: 8 XI 2020].
Wołczański J., Adam Stefan Sapieha w korespondencji z biskupami Galicji (Małopolski), [w:] Kardynał Adam Stefan Sapieha. Środowisko rodzinne, życie i dzieło, red. S. Stepień, Przemyśl: Południowo-Wschodni Instytut Naukowy 1995, s. 93-141.
Wołczański J., Biogram i bibliografia prac drukowanych błogosławionego Józefa Bilczewskiego za lata 1888-1929, [w:] Błogosławiony Józef Bilczewski arcybiskup metropolita lwowski obrządku łacińskiego. Sesja naukowa na Uniwersytecie Jagiellońskim, Kraków 4-5 czerwca 2002, red. J. Wołczański, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie 2003, s. 17-47.
Wołczański J., Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie 1918-1939, Kraków: Wydawnictwo Bł. Jakuba Strzemię Archidiecezji Lwowskiej 2002.
Wyczawski H.E., Kantak Kamil Juliusz, [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. VI, red. L. Grzebień, Warszawa: ATK 1983, s. 30-41.
Wyczawski H.E., Pelczar Józef Sebastian, [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. III, red. H. E. Wyczawski, Warszawa: ATK 1982, s. 335-346.
Wysocki W.J., Żak A.C., Biskup Władysław Bandurski, Pruszków: „Ajaks” 1997.
Year 1919, Necrology [Catholic-Hierarchy], www.catholic-hierarchy.org/events/n1919.html [dostęp: 15 XI 2020].
Zalążki i rozkwit ruchu polonijnego, www.bem.hu › Historia, – Bem Egyesület [dostęp: 2 XI 2020].
Zdrada J., Kozłowski Włodzimierz, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XV, red. zbior., Wrocław –Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN 1970, s. 39-40.
Zielińska T., Poczet polskich rodów arystokratycznych, Warszawa: WSiP 1997.
Zyta Burbon-Parmeńska – Wikipedia, wolna encyklopedia, pl.wikipedia.org›wiki› Zyta_Burbon-Parmeńska [dostęp: 16 XI 2020].
Żukowski P.M., Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. II: 1780-2012, Kraków: Wydawnictwo UJ 2014, s. 311-312.