Stacja misyjna „Polonia” w Transwalu (1885-1914) na podstawie prasy Kościoła ewangelicko-augsburskiego w Królestwie Polskim
Article Sidebar
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Main Article Content
Abstrakt
„Dźwignij brzemię białego człowieka…” – te słowa słynnego utworu Rudyarda Kiplinga (The White Man’s Burden) stanowiły swoisty sztandar ideowy XIX-wiecznych państw kolonialnych. Jednak, jak wiadomo, rzeczywistość daleka była od wspominanego w tymże utworze służenia, a imperia europejskie nie wysyłały „swych najlepszych synów” po to, by otaczali rdzenną ludność troskliwą opieką.
W tych realiach tym bardziej interesujące stają się postawy osób, które – poniekąd wbrew mentalności epoki – starały się dostrzegać podmiotowość plemion i społeczności tubylczych, chciały przekonywać, a nie zmuszać do zmian. Do nich zaliczyć należy twórców i pracowników stacji misyjnej „Polonia”, prowadzonej w ramach współpracy Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Królestwie Polskim z misją hermannsburską. Placówka położona była w Afryce Południowej, 30 km na północny zachód od Pretorii i utrzymywała się dzięki składkom wiernych. Ta inicjatywa stosunkowo niewielkiej społeczności luterańskiej ziem polskich zaboru rosyjskiego pozostaje niemal nieznana.
Article Details
Bibliografia
Bębnik G., Ostatnia walka Afrykanerów, Biała Podlaska: Oficyna Wydawnicza „Rekonkwista” 2004.
Dove K., Deutsch Südwestafrika, Berlin: Wilhelm Süsserott 1913.
Gastpary W., Historia Kościoła. Okres nowożytny (do pierwszej wojny światowej), Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna 1971, s. 278-279.
Getka-Kenig M., Antoni Zwoliński, ludwisarz warszawski z przełomu XIX i XX wieku, „Almanach Warszawy” 2020, t.13, s. 81-100.
Kipling R., The Collected Poems of Rudyard Kipling, [b.m.w.] 1999.
Kłaczkow J., Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce w latach 1945-1989, [w:] Kościoły luterańskie na ziemiach polskich (XVI-XX w.), t. III: W ramach Rzeczpospolitej, państw ościennych i na emigracji, red. J. Kłaczkow, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2012, s.175-219.
Kłaczkow J., Protestanckie wydawnictwa prasowe na ziemiach polskich w XIX i pierwszej połowie XX wieku, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2008.
Korzeniowski M., Latawiec K., Tarasiuk D., Uchodźstwo polskie w Rosji w latach I wojny światowej w świetle dokumentów, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2018.
Kneifel E., Geschichte der Evangelisch-Augsburgischen Kirche in Polen, Niedermarschacht über Winsen/Luhe: Selbstverlag 1965.
Kneifel E., Die Pastoren der Evangelisch-Augsburgischen Kirche in Polen, Eging: Selbstverlag des Verfassers 1968.
Latourette K.S., The Christian missionary movement of the nineteenth and twentieth centurie, „The Catholic Historical Review” 23(1937), nr 2, s.153-159.
Matera R., Taktyka prezydenta Paulusa Krugera wobec Wielkiej Brytanii w latach 1883-1890, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 1999, t. 65, s. 31-49.
Proske W., Zur politischen Bedeutung der Hermannsburger Mission in Botswana, „Zeitschrift für Religions- und Geistesgeschichte” 41(1989), nr 3, s. 248-259.
Pruss W., Społeczeństwo Królestwa Polskiego w XIX i początkach XX wieku, cz. 1, Narodowości, wyznania, sekty, organizacje kościelne, „Przegląd Historyczny” 68(1977), nr 2, s. 259-288.
Różański J., Główne dziedziny inkulturacji, „Studia Theologica Varsaviensia” 49(2011), nr 2, s. 43-78.
Rüther K., Der Streit um Englisch als Unterrichtsfach im lutherischen Missionsschulen Südafrikas (1895-1910). Impulse für eine Geschichte, [w:] Mission Global, red. R. Habermas, R. Hölzl, Böhlau: Böhlau Verlag 2014, s. 91-110.
Sosnowska J., Działalność duszpasterska i społeczna pastora Rudolfa Gustawa Gundlacha (1850-1922). Przyczynek do historii dobroczynności w Łodzi, „Studia z Historii Społeczno- Gospodarczej XIX i XX Wieku” 10(2012), s. 87-103.
Szkutnik P., Sprowadzanie użytecznych cudzoziemców. Osadnicy w zachodniej części Królestwa Polskiego w pierwszej połowie XIX wieku na przykładzie przodków autora, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2013, nr 3, s. 409-422.
Szlanta P., Opinia publiczna Królestwa Polskiego wobec wojny burskiej, „Przegląd Historyczny” 91(2000), nr 4, s. 535-550.
Zins H., Cecil Rhodes i powstanie protektoratu Beczuany w 1885 roku, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Sectio F, 1997/1998, t. 52/53, s. 225-236.
Zins H., Cecil Rhodes. Ekspansja brytyjska w Afryce pod koniec XIX wieku, Gdańsk: Polnord. Wydawnictwo Oskar 2000.
Żukowski A., Polskie nazwy w Afryce Południowej (na tle nazewnictwa pochodzenia europejskiego), „Poradnik Językowy” 1996, z. 3, s. 57-63.